روزنامه ابتکار
1398/12/01
«ابتکار» از میران مشارکت در انتخابات و تفاوت آن با دوره‌های قبل گزارش می‌دهد سوت پایان رقابت!
گروه سیاسی - بالاخره موعد تبلیغات نامزدهای یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی از صبح امرزو به پایان رسید و فراد جمعه 2 اسفند انتخابات آغاز میشود؛ انتخاباتی که در این دوره با تفاوت‌های زیادی همراه بود. جریان‌های سیاسی تا دقیقه نود همچنان سردرگم بودند. یک جریان نتوانست در بسیاری از حوزه‌ها نامزد داشته باشد و بسیاری از کاندیداهای خود را نتواست از فیلتر شورای نگهبان رد کند. در مقابل جریان دیگر با همه توان و قوای خود در این دوره حضور داشت. اما حضوری که حتی تا این لحظه پر از تنش و چندپارگی درون‌جناحی بود و مشخص نیست که با چند لیست و سرلیستی چه کسی در انتخابات حاضر می‌شوند؟ در جریان اصلاحات دو لیست در تهران از سوی خود احزاب اصلاح‌طلب معرفی شده است؛ یکی «ائتلاف برای ایران» و دیگری «یاران هاشمی». لیست حزب کارگزاران سازندگی است اما در جریان اصولگرایی همچنان تا این لحظه مشخص نیست که چند لیست معرفی میشود و تا این لحظه لیست‌های زیادی منتشر شده است. امری که در این دوره از انتخابات بسیار حائز اهمیت است میزان مشارکت و چگونگی حضور است.جریان اصلاحات در این دوره اعلام کرد که با وجود مشکلاتی که پیش پای این جریان وجود دارد و درست بعد از اعلام نتایج نهایی تایید‌صلاحیت‌ها، شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان در انتخابات پیش رو لیستی ارائه نخواهد داد. در همین راستا این شورا اعلام کرد که احزاب اصلاح‌طلب خودشان می‌توانند جداگانه و یا با ائتلاف دیگر احزاب اصلاح‌طلب لیست معرفی کنند. به همین خاطر اصلاح‌طلبان در این دوره از انتخابات با دو لیست 30 نفره به نام «ائتلاف برای ایران» و «یاران هاشمی» در تهران رقابت خواهند کرد.
اما در جریان مقابل داستان کاملا متفاوت است و وحدت و رسیدن به یک لیست واحد به سرابی برای این جریان تبدیل شده است به طوری که در این دوره از انتخابات اصولگرایان با رکودشکنی در چندپاره شدن، با 9 لیست انتخاباتی از ائتلاف اصولگرایان، یاران قالیباف، احمدینژادیها تا مداحان و جبهه پایداری در تاریخ انتخابات کشور از این حیث رکورددار هستند. با این حال تا لحظه تنظیم این گزارش همچنان مشخص نیست که چه کسی سرلیست اصولگرایان خواهد شد و چند لیست از سوی این جریان بالاخره به صورت نهایی معرفی خواهد شد. همچنین اصولگرایان در طی این روزها بگوومگوهای زیادی تا آخرین لحظات به خصوص در فضاهای مجازی داشته‌اند و از طریق رسانه‌ها نیز بارها مواضع انتخاباتی خود را عوض کرده و شاهد دعواهای درون‌جناحی این جریان سیاسی بوده‌ایم.
جریان‌های سیاسی در این دوره از انتخابات با توجه به آنکه نسبت به کاهش مشارکت اجتماعی مطلع بودند، تلاش زیادی برای اقناع پایگاه اجتماعی خود کردند تا شاید سطح مشارکت را بالا ببرند و با ایده‌هایی همچون مشارکت محدود که از طرف برخی نخبگان فکری و سیاسی مطرح شد مخالفت کردند.
درواقع اصلاح‌طلبان معتقدند قهر کردن با صندوق رای عایدی جز پیشروی و حضور گسترده جریان‌های افراطی در مجلس ندارد و پیروی از چنین رویکردی باعث میشود که کشور درنهایت به دست نااهلان بیفتد. بنابراین برای جلوگیری از حضور تندروها و جریان‌های افراطی و نجات کشور باید در هر شرایط و با وجود موانع بی‌شمار، در انتخابات حضور داشت و مشارکت کرد.
با این حال مسئولان ذی‌ربط و جریان‌های سیاسی به خوبی اذعان دارند که در این دوره از انتخابات مشارکت نسبت به دوره‌های گذشته کاهش خواهد داشت و حتی در برخی نظرسنجی‌ها احتمال مشارکت 50 درصدی داده شده است. این درصد نشان از کاهش مشارکت نسبت به دروه‌های قبل دارد.
انتخابات مجلس و معمای مشارکت
محمد عاملی، جامعهشناس و کارشناس سیاسی مرکز افکارسنجی دانشجویان (ایسپا)، درباره انتخابات این دوره مجلس و معمای مشارکت به «ابتکار» می‌گوید: منطق سیاسی-اجتماعی حاکم بر رفتارهای انتخاباتی مردم در ده دوره گذشته انتخابات مجلس بیانگر پیچیدگی‌های خاصی است که آن را از دیگر اشکال انتخابات خاصه ریاست جمهوری متفاوت می‌سازد. میزان مشارکت در انتخابات مجلس به غیر از متغییرهای سیاسی کلان اغلب تحت تاثیر موضوعات و مسائل محلی است. متغییرهایی که عموما سبب میشود میزان مشارکت در هر منطقه‌ای تابعی از اقتضائات و مناسبات محلی خاص آن حوزه انتخابی باشد. از این رو تحلیل رفتار انتخاباتی رایدهندگان در انتخابات مجلس، اغلب تبدیل به مسئله‌ای پیچیده و از جهت تحلیلی ناهموار میشود. اما از رهگذر مطالعه آمار و ارقام و به صورت مشخص می‌توان به فهم برخی از این پیچیدگی‌ها دست یافت.
این جامعهشناس می‌گوید: شاید مهمترین نکته در این میان تفاوت فضای انتخاباتی در شهر تهران و سایر شهرهای ایران است. انتخابات در تهران به عنوان بزرگترین شهر و مرکز سیاسی ایران بازنمایی از مطالبات و وضعیت سیاسی کل کشور است. به تعبیری دیگر انتخابات مجلس در تهران برخلاف بسیاری از شهرها و حتی کلان‌شهرها بیشتر ماهیتی سیاسی دارد و می‌توان آن را انعکاسی از مطالبات و علایق سیاسی کل جامعه دانست. بی‌دلیل نیست نتایج انتخابات مجلس در تهران در حکم پیش‌بینی اتفاقات و انتخابات سیاسی در چند ساله پیش‌رو است. به تعبیری دیگر نتایج انتخابات تهران میتواند اقبال و یا عدم اقبال گروه‌های سیاسی و یا اساسا تمایل به مشارکت در انتخابات آتی را نشان دهد. پس بی‌راهه نخواهد بود اگر بگوییم نبض امور سیاسی کشور در تهران می‌زند و در وهله نخست میزان مشارکت و در گام بعدی اقبال جریان‌های سیاسی نشان خواهد داد «حال سیاست در ایران خوب است یا نه؟».
عاملی در ادامه با اشاره به آمارهای موجود تصریح می‌کند: داده‌های آماری در چهار دهه گذشته بیانگر این واقعیت است که انتخابات مجلس در تهران نمایی کوچک از قهر و آشتی‌های سیاسی در سطح ملی است. جدول زیر میزان مشارکت شهروندان تهرانی را در چهار دهه گذشته نشان می‌دهد.
این جامعهشناس خاطرنشان می‌کند: آمار مشارکت شهروندان نشان می‌دهد میزان مشارکت در تهران به جز دور نخست (24 اسفند 1358) در تمامی ادوار دیگر پایین‌تر از شهرهای دیگر بوده است. به صورت کلی میانگین شرکت مردم تهران در انتخابات مجلس در ده دوره گذشته 47.1 درصد و میانگین کل کشور 60.29 بوده است. بالاترین میزان مشارکت در انتخابات مجلس در کل کشور مربوط به انتخابات دور پنجم مجلس (71 درصد) و بالاترین میزان مشارکت در تهران مربوط به دور نخست انتخابات مجلس (61درصد) است. صرفنظر از آخرین دوره انتخابات مجلس (دور دهم) شاهد کاهش مشارکت مردم تهران در انتخابات مجلس هستیم. موضوعی که میتواند ارتباط مستقیمی با مسائل و اتفاقات سیاسی یک دهه اخیر داشته باشد. نکته دوم، پایین بودن میزان مشارکت در انتخابات مجلس شورای اسلامی نسبت به انتخابات ریاست‌جمهوری است. به صورت کلی میانگین مشارکت در انتخابات ریاست‌جمهوری در دوازده دوره گذشته 87/66 درصد بوده است که این رقم با درنظر داشتن میانگین کلی در ده دوره انتخابات مجلس (60.29) تفاوت قابل توجهی را نشان می‌دهد. پایین‌ترین میزان مشارکت مربوط به دور ششم انتخابات ریاست‌جمهوری است. انتخاباتی که در آن فقط 51 درصد واجدین شرایط در انتخابات شرکت داشتند. جالب آنکه پایین‌ترین میزان مشارکت در انتخابات مجلس نیز همین عدد ( 51درصد) را در جدول شماره دو، نشان می‌دهد.
این پژوهشگر با بیان اینکه به نظر می‌رسد انتخابات مجلس شورای اسلامی در ذهن شرکتکنندگان اهمیتی در حد و اندازه‌های انتخابات ریاست جمهوری را نداشته باشد، می‌گوید: اما نکته مهم آنکه هیچگاه میزان مشارکت در هر دو انتخابات کمتر از پنجاه درصد نبوده است. در این میان رفتار انتخاباتی رایدهندگان تهرانی تفاوت‌های قابل توجهی را در نسبت با کل کشور نشان می‌دهد. در نیمی از انتخابات مجلس شورای اسلامی، میزان مشارکت در شهر تهران کمتر از پنجاه درصد بوده است. (در 35 سال گذشته فقط دوبار بیش از پنجاه درصد واجدین شرایط در انتخابات حضور پیدا کردهاند). با در نظر داشتن سایر دوره‌های انتخاباتی نشانه آشکاری از رفتار اعتراضی در این مسئله دیده میشود. به نظر می‌رسد برای پایتخت‌نشینان انتخابات مجلس در این دوره‌های با دوره‌های پیشین متفاوت باشد چرا که جریان‌های سیاسی مورد علاقه بسیاری از ساکنین این شهر از صحنه رقابت‌ها حذف شده و یا مانند گذشته اقبالی در میان‌شان نداشته باشند.
این استاد دانشگاه در پایان می‌گوید: به صورت کلی با درنظر داشتن فضای سیاسی کشور می‌توان حدس زد میزان مشارکت در شهرهای کوچک تغییر چندانی نخواهد کرد.
سایر اخبار این روزنامه
سامانه ملی املاک و اسکان رونمایی شد
خط پایان برای مالکان خانه‌های خالی؟
محمد مرادی
همه با هم زیر سقف خانه ملت
«ابتکار» برخی از نمایشگاه‌های هنری هفته پیش رو را مرور می‌کند
از جشنواره تجسمی تا گالری‌های سطح شهر
وزرای خارجه اتریش و هلند هفته آینده به ایران سفر می‌کنند
تحرکات تازه اروپا برای حفظ برجام
گروه بهمن بومی‌سازی تولید موتورهای کم مصرف و پرقدرت یورو 6 را کلید زد
ورود کروناویروس جدید با ثبت 2 فوتی در قم
کووید 19 به ایران رسید
«ابتکار» از میران مشارکت در انتخابات و تفاوت آن با دوره‌های قبل گزارش می‌دهد
سوت پایان رقابت!
رئیس‌جمهوری:
برای حل مشکلات مردم همه باید با هم و در کنار هم باشیم
سخنگوی شورای نگهبان:
مشارکت زیر ۵۰ درصد هم اشکالی در دموکراسی ایجاد نمی‌کند
جهانگیری
مجلس با رای بالای مردم قویتر و اثرگذاری بیشتری دارد
امیر دریادار سیاری:
حضور گسترده در انتخابات، اقتدار نظام اسلامی را به تصویر می‌کشد
ناطق نوری:
قهر کردن با صندوق رای باعث پیشروی معاندان به منافع ملی است
رئیس ستاد انتخابات استان تهران:
ستاد انتخاباتی نامزدها باید پنجشنبه و جمعه به طور کامل تعطیل باشند
