استقلال‌طلبی اروپا در کنفرانس امنیتی مونیخ

«فرانک والتر اشتاین‌مایر» رییس جمهوری آلمان تصویر تیره‌ای از وضع روابط اروپا با آمریکای دونالد ترامپ ارائه کرد. اما «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا گفت که همه چیز بر وفق مراد است.
پمپئو تلاش کرد تا اختلافاتی را که اروپا و آمریکا بر سر ایران، چین و مسائل تجاری دارند، کتمان کند. او در سخنرانی خود در کنفرانس مونیخ در آلمان گفت: در مورد مرگ ائتلاف فراآتلانتیکی به شدت اغراق شده است. غرب در حال پیروز شدن است. ما با هم در حال پیروز شدن هستیم.
اروپایی‌ها از خروج آمریکا از برجام و وضع تعرفه ۲۵ درصدی بر خودروهای اروپا انتقاد کرده‌اند اما تناقض اینجاست پمپئو مدعی است که آمریکا و متحدانش هماهنگ عمل کرده و «ما در حال پیروزی هستیم.»
پیش از او، اشتاین‌مایر در کنفرانس مونیخ با انتقاد از سیاست «آمریکا اول» ترامپ گفته بود: ایالات متحده به عنوان نزدیک‌ترین متحد ما در دولت فعلی هر گونه مفهوم جامعه جهانی را رد کرده است. «بار دیگر با عظمت شده» اما از طریق آسیب زدن به همسایگان و شرکایش. این طرز فکر و رفتار به همه ما لطمه می‌زند.


«آنه‌گرت کرامپ کارن باوئر» وزیر دفاع آلمان هم به کنفرانس مونیخ رفته بود تا استقلال دیدگاه و عمل آلمان از آمریکا در برخی حوزه‌ها به ویژه ایران را یادآور شود. در سخنرانی‌اش در کنفرانس مونیخ گفت که آلمان به «فشار حداکثری» علیه ایران و ائتلاف دریایی آمریکا در خلیج فارس ملحق نخواهد شد.
واشنگتن پست اختلاف و تفاوت نگاه میان کشورهای دو سوی اقیانوس اطلس را مورد توجه قرار داده و نوشت: «بدون غرب شدن» موضوع گردهمایی امسال در مونیخ بود. منتقدان می‌گویند ناکامی دولت ترامپ برای متقاعد کردن اروپایی‌ها به حمایت از آرمان‌هایش در بی‌اعتمادی عمیق به رویکرد فرسایشی ترامپ در سیاست خارجی ریشه دارد. ترامپ به جای تلاش برای رسیدن به اجماع با متحدان، آنها را به وضع تعرفه تهدید کرده و آنها را تحریم کرده است.
«رابرت منندز» سناتور دموکرات از ایالت نیوجرسی که به کنفرانس مونیخ رفته است، در انتقاد از عملکرد دولت ترامپ گفت: اگر اروپایی‌ها احساس می‌کنند که آرمان مشترکی با ما دارند، بهتر است که خود را با آنها هماهنگ کنیم، نه اینکه فقط برایشان سخنرانی کنیم.
بسیاری از اروپایی‌ها در مقابل سخنرانی پمپئو سکوت کردند و حتی برخی دیگر تردیدهایشان به آمریکا بیشتر شد. یک مقام ارشد اروپایی که نامش در گزارش واشنگتن پست ذکر نشده است، اظهار داشت: این سخنرانی بر نگرانی‌هایی که اشتاین‌مایر مطرح کرده بود، صحه گذاشت. فکر کنیم حدود ۱۳ بار عبارت «ما از حاکمیت‌ها دفاع می‌کنیم» را شنیدیم. اما سوال این است که معنی این حرف چیست.
بسیاری از اروپایی‌ها معتقدند که این عبارت، کلیدواژه ترامپ برای مخالفت با نهادهای چندجانبه‌ای مانند اتحادیه اروپاست که اروپایی‌ها را کنار هم نشانده است. اروپایی‌ها به این باور رسیده‌اند که ترامپ به اتحادیه اروپا «بدبین» است.
یک دیپلمات ارشد اروپایی که نامش منتشر نشده است، گفت: «بله، اروپای شرقی و مرکزی او (ترامپ) را پذیرفته‌اند.» به باور وی، ترامپ هر چند ناتو را زیر سوال برده اما در چارچوب همین پیمان حضور نظامی آمریکا در اروپا گسترش یافته است. یک مقام سابق آمریکایی نیز گفت که بسیاری از اروپایی فعلا مدارا با آمریکا را پیشه کرده‌اند.
روزنامه نیویورک تایمز در تحلیل سخنرانی نمایندگان دولت آمریکا در کنفرانس مونیخ و واکنش اروپایی‌ها نوشت: کنفرانس امسال بازتاب‌دهنده شکاف و نارضایتی‌هایی از وضعی بود که در دوره دونالد ترامپ اتحاد (آمریکا و اروپا) را بیمار کرده است.
این روزنامه سخنرانی «مارک اسپر» وزیر دفاع آمریکا را هم مورد توجه قرار داد؛ خصوصا آن بخشی که هشدار داده بود اگر ایالات متحده و اروپا برای مهار همه‌جانبه چین همکاری نکنند، آینده تیره‌ای در مناسبات دو طرف رقم خواهد خورد. او گفت کشورهایی که خواهان حضور شرکت چینی «هوواوی» برای ایجاد شبکه‌های نسل بعدی ارتباطات مخابراتی هستند، با کاهش همکاری اطلاعاتی آمریکا مواجه خواهند شد.
فشار آمریکا برای هیچیک از اروپایی‌ها خوشایند نیست. حتی «امانوئل مکرون» رییس جمهوری فرانسه که زمانی تماس‌های تلفنی و دیدارهای دوستانه‌ای با ترامپ داشت، از رییس جمهوری آمریکا خسته شده و ناخرسندی خود را از عملکرد ترامپ پنهان نکرده است. وی در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ بیش از یک ساعت صحبت کرد اما نام ترامپ را به زبان نیاورد. او البته به جای انتقاد شدید از آمریکا ترجیح داد که درباره لزوم استقلال اروپا و اتکای اروپایی به خود صحبت کند.
مکرون اعلام کرد که تلاش اروپا برای سرمایه‌گذاری در دفاع از خود و خودمختاری در این زمینه «نتیجه منطقی تحولات سال‌های اخیر است. ما یک شریک آمریکایی داریم که می‌گوید شما باید سرمایه‌گذاری بیشتری در زمینه امنیت خود داشته باشید. این حرف درست است. آمریکایی‌ها می‌گویند ما کلانتر محله شما نیستیم.» او حتی تاکید کرد که اروپا در مورد روابط با روسیه باید راهش را از آمریکا جدا کرده و با «ولادیمیر پوتین» رییس جمهوری آن کشور تعامل کند. به گزارش ایرنا، اروپا به منابع انرژی نیاز دارد و این نیاز خصوصا در آلمان که موتور اقتصادی اروپاست، بیشتر احساس می‌شود اما تحقق استقلال اروپایی‌ها از آمریکا و رسیدن به یک چارچوب اصولی برای همکاری جامع با روسیه نیاز به زمان دارد. تا زمانی که ترامپ در کاخ سفید از است با دوستان قدیمی از در دشمنی و قلدری وارد می‌شود این زمان به سرعت سپری شده و هماهنگی اروپایی‌ها و روس‌ها، به دور از ذهنیت جنگ سرد، شکل ملموس‌تری به خود خواهد گرفت. این دوستی علاوه بر اینکه نتیجه نیازهای روز افزون به انرژی روسیه است، ماحصل دشمنی ترامپ با اروپا نیز به شمار می‌آید.