روزنامه ابتکار
1398/11/27
کارشناسان درباره کج شدن برج مشهور تاریخی در جنوب تهران چه می‌گویند؟ برجِ کجِ طغرل
گروه جامعه: اگر زلزله نسبتا مهیب دوره زندیه و صفویه برج طغرل یا به قول برخی متون دیگر برج خلیفه یزید را در شرق آرامگاه ابن بابویه در خیابان ابن بابویه شهر ری ویران نکرد اما حرکت دستگاه‌های مختلف گودبرداری از جمله برای مترو که حیات چشمه علی ری را نیز با خطر روبه‌رو کرد، انفجارهای پیدرپی در کارخانه‌های اطراف در دل زمینِ باستانی «ری» و درنهایت ساخت مجتمعی فرهنگی که در طول چند سال گذشته ساختش آغاز شده این بنای عصر سلجوقیان را به ویرانه‌ای بدل خواهد کرد؛ اگر مسئولان و مدیران شهری در تهران با همین دست فرمان و تفکر توسعه مبتنی بر سازه و بی‌توجه به حفظ میراث فرهنگی تهران پیش رود.این اولین بار نیست که سازهای باستانی فرو می‌ریزد، کج میشود، رنگش به واسطه مرمت غیراصولی تغییر می‌کند، دیوارهایش با نقش و نگارهایی که بازدیدکنندگان بر پیکرش می‌کشند، مخدوش میشود، به واسطه میله‌های آهنی که برای ایمنی گردشگران به آن می‌افزایند، زشت میشود، یا به محل اسکان و تزریق مواد برای معتادان تبدیل میشود. با این حال اما همچنان کوچک‌ترین خدشه‌ای بر پیکر یکی بنای تاریخی چون تیری است بر تاریخ ایران. کارشناسان میراث فرهنگی و باستان‌شناسان فرو ریختن این بنا را به فروریختن تاریخ تهران تشبیه کرده‌اند. بنایی که از معدود بناهای باقی مانده از تاریخ 7 هزار ساله تهران است. بنایی در مجاورت کوه بی‌بی شهربانو، قبرستان ابن بابویه، قلعه گبری ساسانی، چشمه علی و .... .
می‌گویند برج طغرل کج شده و این فرضیه را دانشجویان ری‌شناس در شهر باستانی ری از تصاویری که در دوره‌های مختلف آموزشی خود از برج تاریخی طغرل گرفته بودند، مطرح کرده‌اند. اظهارنظری که هرچند برای فعالان و دوستداران میراث فرهنگی یک شوک بود و حتی دانشجویان دانشگاه نزدیک به برج هم در صحبت‌های درگوشی دوستانه‌شان از آن صحبت می‌کردند، اما گویا این نظریه میراث فرهنگی را زیاد شوک‌زده نکرد، هرچند این بار به جای متولیان میراثی، متولیانی در شورای شهر وظیفه آن‌ها را برای تکذیب خبر به دوش کشیدند و البته که زودتر میراث فرهنگی اعلام موقعیت کرده بود، به حدی که گفتند یک سال است در حال بررسی روی این بحث هستند.
شورای شهر: برج همان طور که بود مانده اما ....
حسن خلیل‌آبادی، رئیس کمیته میراث فرهنگی شورای شهر تهران از جمله مسئولانی بود که به سرعت اعلام کرد که خبر کج شدن برج طغرل صحت ندارد و این برج همان‌طور که بوده، مانده است. او اما به سازمان میراث فرهنگی انذار داد که باید با استفاده از دستگاه‌های مخصوص، نظر نهایی خود را در این مورد اعلام کند. او در گفت‌وگوی خود با خبرگزاری ایسنا با بیان اینکه چندی پیش سازمان میراث فرهنگی در نامه‌ای عنوان کرد که برج طغرل کج شده است، اظهار کرد: البته معتقدیم که باید سازمان میراث با استفاده از دستگاه‌های مخصوص سریعا بررسی‌های لازم را انجام دهد، اما به نظرم این برج کج نشده است.
چه چیزی طغرل را کج کرد؟
چند سالی است که شهر ری محل جولان دستگاه‌های گودبرداری و اوامر و دست‌اندرکاران ساخت و سازهای قول پیکر است؛ سازه‌هایی چون مترو و مجتمع‌های عظیم. موج ساخت‌وسازها و توسعه شهری در شهر ری در حالی است که این منطقه همچنان با بی‌توجهی مسئولان از نظر امکانات شهری روبه‌رو است و میراث فرهنگی به جای مانده از تاریخ گذشته تهران نیز به حال خود رها شده است. در تمامی این سال‌ها مسئولان در مواجهه با این مشکلات طرح‌ها و پیشنهاد‌های مختلفی را از جدایی ری از تهران تا طرح ایجاد استان تهران جنوبی روی میز کار خود گذاشته‌اند، با این حال اما حاصل آن تنها طرح‌هایی بوده که در نیمه راه رها شده یا به فراموشی سپرده شده است. با این حال اما تنها حرکت دستگاه‌های مختلف گودبرداری از جمله برای مترو در این منطقه تداوم داشته است. دستگاه‌هایی که پایش را روی گلوگاه آب چشمه علی گذاشته بود و خطر خشکی دائم آن را تهدید می‌کرد. انفجارهای پیدرپی در کارخانه‌های اطراف در دل زمینِ باستانی «ری» و درنهایت ساخت مجتمعی فرهنگی که در طول چند سال گذشته ساختش آغاز شده و به دلیل گودبرداری عمیقش، تا کنون باعث چند فرونشست در سطح منطقه شده و برج طغرل را کج کرده است. همه این‌ها پیامدهای منفی ساخت‌وسازها در ری فرضیاتی است که مسئولان تا کنون آن را تایید نکرده‌اند.
رئیس کمیته میراث فرهنگی شورای شهر تهران درباره این فرضیه که خشک شدن چشمه علی سبب کج شدن برج طغرل است گفته که «برخی‌ها عنوان کرده‌اند که چون چشمه علی خشک شده، شاهد کج شدن برج طغرل هستیم، اما آب که به چشمه علی برگشته، با این حال از میراث فرهنگی می‌خواهیم که نظر قطعی خود را در این خصوص ارائه کند.»
میراث فرهنگی چه می‌گوید؟
اما امیرمصیب رحیم‌زاده، مدیر اداره میراث فرهنگی شهرستان ری در واکنش به ادعا و فرضیات کارشناسان و باستان‌شناسان به ایسنا گفته است: این مسئله در یک سال اخیر از سوی کارشناسان باستان‌شناس و مرمت سازه پیگیری شده و بررسی‌های مورد نیاز روی آن در حال انجام است. او با بیان اینکه براساس شرح خدماتِ این برج و بررسی‌های انجام شده در آن، مقدار انحرافی که در طرح مرمت سال ۷۹ دیده شده، به مرمت اصلی دوره قاجار برمی‌گردد، اظهار کرد: در آن پلان و براساس تحقیقات انجام‌شده روی مرمت‌های برج، منتظر ارائه شدن شرح خدمات هستیم تا با تامین اعتبار و تجهیزات لازم یا اصلا تغییرِ رخ داده روی برج را یا انحراف از محور را ثابت کرد.
وی با اشاره به بیشتر شدن توجه‌ها به سمت برج طغرل بعد از انتشار نخستین خبرها در این زمینه، بیان کرد: این اتفاق اولویت ما را دوچندان کرده تا ما نسبت به این مسئله پشتکار بیشتری داشته باشیم. در این مدت زمان گذشته نیز (حدود ۱۵ روز) تاکنون سه بازدید کارشناسی از سوی کارشناسان میراث فرهنگی و حوزه شهرداری تهران انجام شده است تا حتما مطالعات آن برای ما آغاز شود و نتایج پژوهش‌های علمی ونتیجه‌گیری‌ها بعد از بررسی‌های نهایی اعلام شوند.
او با وجود همه این صحبت‌ها تاکید کرد: کارشناسان سازه و بنای میراث فرهنگی تاکنون شواهد سطحی را بازدید کرده‌اند که آن نشست باعث ترک جدیدی روی برج بوده است یا نه که براساس مشاهدات اولیه این موارد نبوده است، این‌ها نیاز به تحقیقات و پژوهش‌های علمی دارند که باید حتما انجام شوند و کارشناسان ما روی آن تحقیقات نظر می‌دهند که بعد از اعلام آن، وضعیت برج نیز رسانه‌ای میشود. رحیم‌زاده اما عبور مترو از شهرری را در ایجاد وضعیت امروزی برج طغرل بی‌تاثیر می‌داند و می‌گوید: خط ۶ مترو قرار بود از بین برج طغرل و ابن بایویه رد شود، اما با برگزاری جلسات مختلف، مسیر خط ۶ تغییر کرد، یعنی از خیابان بسیج به خیابان غیوری و جاده سوم تا حرم حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) تغییر مسیر داد.
او با تاکید بر اینکه فاصله خط ۶ موازی با برج طغرل حدود ۴۰۰ مترمربع است، ادامه داد: این در حالی است که فاصله قبلی با برج حدود ۶۰ تا ۷۰ متر بود، بنابراین معتقدیم اکنون حفاری مترو دلیل بر ایجاد این انحرافات نیست و آن متعلق به سال ۷۹ نیز بوده است.
او اما درباره پروژه رو به اتمام ساختِ مجتمعی فرهنگی در عرصه و حریم برج طغرل اظهار کرد: گودبرداری این پروژه از سال ۱۳۸۴ آغاز شده و با فاصله ۶۰ متری هیچ گودبرداری‌ای در این منطقه انجام نشده است.
هر گودبرداری برای این مجتمع فرهنگی که رخ داده در فاصله ۶۰ متری از دیوار برج طغرل بوده است، یعنی از حدود ۷۰ متری سازه برج طغرل. مدیر اداره میراث فرهنگی شهرری با تاکید بر اینکه با این وجود در این شرایط نمی‌توانیم هیچ چیز را بابت این حفاری تکذیب کنیم، بیان می‌کند: آنچه شواهد به ما نشان می‌دهد با فاصله ایجادشده، گودبرداری زیاد مکانیزه نبوده است که در برج طغرل اتفاقی رخ دهد. او اضافه می‌کند: خانه‌هایی که اکنون برای ساخت مجتمع فرهنگی در حریم برج طغرل تملک و تخریب شده‌اند، حتما زیرزمین داشته‌اند، اما گودی‌ای که اکنون برای ساخت مجتمع فرهنگی وجود دارد، باید توسط کارشناسان بررسی شود، بنابراین هنوز نمی‌توان در این زمینه نظر قطعی داد. رحیم‌زاده همچنین درباره فرونشست‌های زمین در حدود صد متری برج طغرل و بعد از مجمتع فرهنگی در حال ساخت، اظهار کرد: فرونشست در سطح شهر زیاد است، گودبرداری یک هتل در ضلع جنوبی شرقی حرم، روی سه پلاک خانه تاثیر گذاشته بود که باعث ترک روی آن‌ها شده بود، ولی با حضور کارشناسان آتش‌نشانی و شهرداری وضعیت بررسی شد. در این شرایط می‌توان گفت شاید یکی از دلایل ممکن استان شرایط کنونی باشد یا وضعیت دیگری، اما در نهایت باید آن‌ها را بررسی کرد. مدیر اداره میراث فرهنگی شهرری با بیان اینکه در زمان تهیه نقشه حریم برج طغرل، ساخت مجموعه فرهنگی در دست ساخت در آن دیده شده بود، ادامه داد: قبل از ساخت این مجتمع خانه‌های چند طبقه ساخته شده بود. از سوی دیگر برای رعایت کردن حریم برج طغرل، عرشه پلِ مجتمع فرهنگی نسبت به نقطه برج بررسی شد، همچنین چندین بار طرحِ سازه اصلی آن در سال‌های ۸۸ و ۸۹ همراه با نقشه‌های تهیه‌شده برای بررسی حریم منظری در کمیته فنی میراث فرهنگی استان تهران در دستور کار قرار گرفت تا سرانجام تصویب شد تا آن در این حد ارتفاع عملیاتی شود. به گفته او، عرشه پل نیز با فاصله ۴۰ متری با پل به صفر صفر محدوده نزدیک شد تا زیاد به حریم برج طغرل نزدیک نشود.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) اخبار ویژه (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
کارشناسان درباره کج شدن برج مشهور تاریخی در جنوب تهران چه می‌گویند؟
برجِ کجِ طغرل
علیرضا صدقی
فقر راهبرد در جبهه اصولگرایی
رهبر انقلاب در دیدار هزاران نفر از مداحان و ذاکران اهل بیت(ع) بیان کردند
حیرت ناظران جهانی از تاب‌آوری ملت ایران
معاون اول رئیس‌جمهوری:
به حضور مردم در انتخابات نیاز داریم
محمدعلی وکیلی در مناظره انتخاباتی:
تقویت معیشت مردم در جنگ با دنیا ممکن نیست
لیست انتخاباتی اصلاح‌طلبان منتشر شد
ائتلاف بزرگ اصلاح‌طلبان
