انتقاد شدید ایران نسبت به نشست خبری سفیر سوئیس و نمایش داروهایی که با پول مردم ایران خریداری شده بود نه لطف آمریکایی‌ها

تبلیغات سوئیسی
آفتاب یزد- گروه سیاسی: چندی پیش سفارت سوئیس در تهران از اجرایی شدن سازوکار مالی برای ارسال اقلام به اصطلاح انسان‌دوستانه به ایران خبر داده و اعلام کرده بود که یک پرداخت اولیه از طریق این سازوکار مالی به‌صورت آزمایشی انجام شده و مورد تایید قرار گرفته است که رئیس کل بانک مرکزی کشورمان در واکنش به این اعلان سفارت سوئیس، اظهار کرده بود: داروی مبادله شده از محل منابع بانک مرکزی در بانک سوئیسی بوده است همچنین داروی مبادله شده با پیگیری و درخواست سفارت دولت سوئیس و درحد ۲/۵ میلیون دلار آن‌هم از طریق منابع موجود بانک مرکزی نزد یک بانک سوئیسی و از طریق شرکت‌های سوئیسی بوده است.
اما روز یکشنبه رکوس لایتنر در نشستی خبری در محل سفارت سوئیس در تهران دست به نمایشی درباره کانال مالی مشترک میان ایران و سوئیس برای مبادله کالاهای بشردوستانه زد و گفت: ما همکاری نزدیکی با مقامات ایرانی، آمریکایی و نیز شرکت‌های سوئیسی داشتیم و این مسئله از اهمیت حیاتی برخوردار بود. وزارت خزانه‌داری آمریکا به بانک‌های سوئیسی تضمین می‌دهد تا این معاملات را انجام دهند. ما به شکل قابل ملاحظه‌ای در این ساز و کار سرمایه‌گذاری کردیم و می‌خواهیم اطمینان یابیم اقلامی که در این چارچوب منتقل می‌شوند به دست نیازمندان می‌رسد.
آن طور که خبرگزاری ایسنا می‌نویسد لایتنر ادامه داد: بانک‌های شرکت کننده در این


ساز و کار اطلاعات دقیقی درباره شرکای خودشان در ایران تامین می‌کنند و به مقامات سوئیسی خواهند داد. بعد از معامله موفق هفته گذشته لازم است بخشی جزئیات فنی را بررسی کنیم تا این کانال را نهایی کنیم و انتظار داریم این تمهید در یکی دو هفته آینده کاملا عملیاتی شود.
وی گفت اعتقاد راسخ دارم این کانال آثار مثبت بر دیگر کانال‌های پرداخت خواهد داشت. نقش پیشرو سوئیس به دیگران نشان داد که این مسئله عملی است.
سفیر سوئیس ادامه داد: امروز 180 هزار بسته کالا و داروی مورد نیاز برای پیوند اعضا وارد ایران شد.
لایتنر درباره مبلغ 2.3 میلیون یورویی که به این معامله از محل منابع ایران اختصاص داده شده است گفت: برنامه ما این است که ساز و کاری را شروع کنیم که در طول زمان پایدار بماند. لذا باید اطمینان یابیم که منابع مالی ایران را به حساب‌های موردنظر در سوئیس منتقل کنیم تا این حرکت پایدار را تضمین کنیم. در این راستا ما با همه طرف‌ها در حال مذاکره هستیم اما اطمینان داریم که این ساز و کار می‌تواند در درازمدت پایدار باشد.
در پایان این نشست خبری سفیر سوئیس چند بسته از کالاهای دارویی که روز یکشنبه در قالب محموله دارویی به ایران وارد شدند را به خبرنگاران حاضر در نشست نشان داد.
اما این سخنان سفیر سوئیس چه نمایش این کمک‌ها و چه اظهاراتش به ویژه آنجا که گفته است باید مطمئن باشند تا کمک‌ها به دست ایرانیان می‌رسد مورد انتقاد مقامات ایرانی قرارگرفته است. به نحوی که بسیاری اظهارات سفیر این کشور را تحقیرآمیز می‌دانند و اینکه این کمک‌ها نه لطف سوئیس بلکه شاید حداقل‌های ممکن نیز نیست.
در همین راستا سید عباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه کشورمان در مورد کانال مالی سوئیس که روز یکشنبه با حضور سفیر این کشور اروپایی در تهران راه اندازی شد، گفت: ما چیزی به عنوان کانال بشردوستانه یا مشابه آن را به رسمیت نمی‌شناسیم. فارغ از اینکه همه تحریم‌ها را غیرقانونی می‌دانیم، تحریم‌هایی دارویی و غذایی در هیچ شرایطی مورد پذیرش نیست و نباید مورد تحریم قرار گیرد و این که اینها برای راه‌اندازی کانالی که در این موارد تسهیل‌کننده این مسائل است، بخواهند تبلیغ و سر وصدا کنند و به شدت در فضای مجازی به آن پرداخته شده به نظر ما خیلی ارزش پرداختن هم ندارد.
این دیپلمات کشورمان تاکید کرد: همان طور که اشاره کردم ما از همه روزنه‌هایی که باعث کاهش فشار بر ملت ایران بشود استفاده کرده و آن را مفید می‌دانیم. البته هم آمریکایی‌ها می‌دانند تعهداتی دارند، هم رای دیوان بین‌المللی دادگستری داریم که دارو و غذا جزو اقلام تحریمی نیست و آنها موظفند تسهیلات لازم را برای این نوع کالاها فراهم کنند.
وی تاکید کرد: اعطای مجوزهای قطره چکانی مشروط و مقید کردن آنها به برخی چیزها، نمی‌تواند آمریکا را از تعهداتی که نسبت به ملت ایران دارد و جنایات جنگی که با تحریم دارو علیه ملت ایران مرتکب شده، مبرا کند.
وی گفت: این داروها با پول این ملت وارد شده و چیز جدیدی نیست و یک سال و نیم پیش باید این کار صورت می‌گرفت و با توجه به کارشکنی آمریکایی‌ها، الان انجام شده و شرکت سوئیسی که این کار را انجام داده، مزدش را می‌گیرد و با پول ملت ایران این کار را انجام می‌دهد.
موسوی ادامه داد: توقعات ما از طرف‌های مقابل بیش از اینهاست، تعهدات آنها ده‌ها و صدها برابر این کانال است و هیچگونه منتی بر سر دولت و ملت ایران در این زمینه وجود ندارد.
محمد جواد ظریف وزیرخارجه ایران هم در جمع خبرنگاران درباره راه اندازی کانال مالی ایران و سوئیس برای انتقال کالاهای بشردوستانه و این ادعا که این اقدام مثبت و در راستای تنش زدایی بوده است، تصریح کرد: خیر. این کانال کمتر از اجرای دستور دیوان بین المللی دادگستری است سیاست آمریکا کماکان سیاست فشار به مردم ایران است.این یک قدم بسیار کوچک است دولت سوئیس تلاش کرد ما از تلاش آنها قدردانی می‌کنیم اما این نشانه حسن نیت آمریکا نیست و حتی نشانه آن نیست که ایالات متحده آمریکا کوچکترین اقدام را در راستای اجرای تعهدش برمبنای دستور موقتی دیوان دادگستری انجام داده باشد چه برسد به اینکه بر اساس برجام عمل کرده باشد.
درهمین راستا رئیس کل بانک مرکزی نیز در واکنش به نمایش داروی وارداتی از طریق شرکت‌های سوئیسی توسط سفارت سوئیس تاکید کرد که میزان دارو و ملزومات پزشکی که توسط بانک مرکزی در ۱۰ ماهه امسال تامین ارز و وارد کشور شده، بیش از چهار میلیارد دلار (۲۰۰۰برابر واردات انجام شده از کانال مالی سوئیس) بوده است.
عبدالناصر همتی اظهار کرد: برای این بخش از امور ضروری کشور وابسته به تصمیمات و اقدامات دیگران نیستیم.
ضمن اینکه نفس اعلام صدور مجوز توسط آمریکا برای واردات دارو و تجهیزات پزشکی نشان می‌دهد علیرغم ادعای آمریکا مبنی بر تحریم نبودن دارو و اقلام بشردوستانه، این اقلام عملا توسط آمریکا تحریم شده است، وگرنه نیازی به مجوز نداشت.
وی تصریح کرد: با این حال، با تلاش‌های انجام شده توسط بانک مرکزی و سایر دستگاه‌ها، با این تحریم‌ها مقابله شده است و داروهای مورد نیاز مردم تاکنون تامین شده و این روند در آینده نیز ادامه خواهد یافت.
به راستی هدف سفیر سوئیس از برگزاری آن نشست خبری چه بود و چرا از سوی مسئولین ایران تحقیر آمیز قلمداد می‌شود؟
>نشانه چیست؟
قاسم محبعلی کارشناس مسائل بین الملل با بیان اینکه اقدام یکشنبه سوئیس یک کار تبلیغاتی است به آفتاب یزد گفت: مثل این بود که گویا در کشور ما سیل یا زلزله‌ای رخ داده و مردم ما نیاز به کمک‌های خیریه دارند. سفیر سوئیس آن را کمک‌های بلاعوض نشان داده است. این در حالی است که ظاهرا این داروها توسط ایران خریداری شده اما چون امکان تبادلات مالی وجود ندارد از مسیر سوئیس به کشورمان منتقل شده است. بدیهی است اقدام سوئیس باعث تاسف است.
وی درباره اینکه آیا باید منتظر بود تا سایر کشورهای اروپایی نیز نسبت به ایران اقدام مشابهی انجام دهند اظهار داشت: این اقدام سوئیس با هماهنگی آمریکایی‌ها بوده است. آمریکایی‌ها برایشان مشکل است که به همه کشورها برای این کار مجوز دهند چرا که تصور می‌کنند از این طریق ایران و سایر کشورها می‌توانند تحریم‌ها را دور بزنند اما این کشور به سوئیس اعتماد دارد و سوئیس هم این اقدام را انجام داده است.
محبعلی در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است باقی اروپایی‌ها از کانال سوئیس تبادلات دارویی و مالی را انجام دهند اظهار کرد: اروپایی‌ها همیشه قصد داشتند تا کار متفاوتی از آنچه سوئیس و آمریکا انجام می‌دهند را اعمال کنند. در اینستکس به دنبال همین تفاوت بودند. آن‌ها واقعا می‌خواستند تا وارد تجارت با ایران بشوند.اما آمریکایی‌ها کانال سوئیس را تحت اختیار خودشان باز کرده‌اند تا امکان ارسال مواد دارویی به ایران باز شود اما اروپا اساسا به دنبال راهکار مستقلی بوده و هست و نمی‌خواست که فقط تبادل دارویی در کار باشد.
وی افزود: از سویی دیگر سوئیس یک کشور بی‌طرف است و معمولا وارد اقدامات چند جانبه نمی‌شود و مستقل از اروپا تصمیم می‌گیرد. اتحادیه اروپا وضعیت متفاوتی دارد. ممکن است اروپا دارو را بخواهد از طریق سوئیس به ایران انتقال دهد. اما این بدان معنا نیست که اروپا علاقه مند باشد تا از طریق این کشور اقدامات مالی با کشورمان انجام دهد. رفتار سوئیس اساسا متفاوت و در هماهنگی با آمریکاست و نه اروپا.
اما در هر صورت می‌توان این اقدام را اقدامی مثبت ارزیابی کرد ویا اینکه پیام سیاسی مانند ایجاد برخی از گشایش‌ها در تحریم دانست؟ محبعلی درپاسخ گفت: این موضوع یک کار تبلیغاتی بودنه گشایش در تحریم‌ها. به ویژه اینکه اساسا موضوع دارو و مواد غذایی جدای از تحریم‌هاست. آمریکا می‌خواهد براین مطلب که تحریم‌ها شامل دارو و بیماری‌های خاصی نیست صحه بگذارد. درست مثل همان اقدامی که سفیر آمریکادر سازمان‌ملل انجام داد و با سفیر ایران به واسطه فوت یک بیماری‌ "ای بی" همدردی کرد از همین رو صرفا باید اقدام سوئیس را در راستای جلب افکار عمومی دانست و نه اقدامی اقتصادی و سیاسی.
این کارشناس اضافه می‌کند: مسئله فراهم کردن مقدمات مذاکرات، چارچوب خودش را دارد. اینگونه اعمال را نمی‌توان به چنین مسائلی مرتبط کرد. ایران و آمریکا پیشتر مواضع خودشان را اعلام کردند و همچنان گودال عمیقی میان این دوکشور وجود دارد. واکنش وزارت خارجه و رئیس بانک مرکزی به حرکت سوئیس هم نشان می‌دهد که آن‌ها نیز از این اقدام برداشت مثبتی نداشتند.
>در شان ایران نیست
فریدون مجلسی دیپلمات سابق نیز در اینباره به آفتاب یزد گفت: اولا باید پذیرفت که سوئیس به صورت کلی حالت بی طرف دارد و مرکز صلیب سرخ بین المللی و هلال احمر است و از سویی صلاحیت فنی و علمی در این مسئله را دارا می‌باشد. چرا که از بزرگترین مراکز تولید دارویی در جهان به شمار می‌رود. به این ترتیب وقتی مقامات ایران اعلام کردند که بر اثر تحریم‌ها با کمبود دارو مواجه هستیم و در تحریم‌ها نیز دارو و غذا مستثنی شده است، اما راه مالی که بتوان از طریق آن هزینه‌های دارو را پرداخت وجود نداشت. سوئیسی‌ها از آمریکا اجازه گرفتند تا بتوانند از مسیری که مجاز است داروها با ایران مبادله شود. اما اینکه این موضوع تحقیرآمیز است باید آن را هم قبول کرد. البته دلیل نمی‌شود که مقامات بگویند که چنین داروهایی را نمی‌خواهند، چون پای جان مردم در میان است و این دارو‌ها را نمی‌توان پس زد.
این دیپلمات سابق با بیان اینکه آیا امکان دارد که سایر کشورهای اروپا نیز مانند سوئیس دست به چنین اقدامی بزنند و یا آنکه از طریق کانال سوئیس چنین کاری انجام دهند و به نوعی کانال سوئیس جای کانال اینستکس را که هرگز عملی نشد بگیرد گفت: این مسئله نمی‌تواند جایگزین اینستکس باشد. چرا که قراربود در اینستکس کالاها و مبادلات تجاری که حیاتی هم نیستند مورد تبادل قرار گیرد اما در اینجا تنها بحث دارو مطرح است. البته عملا موقعیت جغرافیایی و سیاسی سوئیس در چنین حدی هست که سایر کشورهای اروپایی به عنوان یک کانال ازاین کشور استفاده کنند. سوئیس در قلب اروپاست؛ میان فرانسه و آلمان و ایتالیا سه کشور مهم تولید کننده مواد شیمیایی و صنعتی و علمی است. حتی جمعیت سوئیس از آلمانی‌ها فرانسوی‌ها و ایتالیایی‌هانیز تشکیل شده است. سوئیس علاوه براینکه خود منبع دارویی است درکنار کشورهای قوی از این حیث نیز قراردارد به نظر می‌رسد سوئیس می‌تواند کانال دارویی برای تمامی اروپایی‌ها در راستای ارسال دارو باشد. طبیعتا ممکن است داروهای سایر کشورها که در بازار سوئیس موجود است از محل همین اعتبار تهیه شود قاعدتا سایر کشورها نیز می‌توانند داروهایشان را از این طریق به ایران ارسال کنند اما تمام این‌ها منوط به هماهنگی با آمریکاست اما این موضوع در شان کشوری مثل ایران نیست که به خاطر دستیابی به نیازهای اولیه خودش مجبور باشد به این شیوه راضی شود و موضوع اصلی تحریم‌ها را در نظر نگیرد. این اقدام اگر چه ژست انسانی دارد اما در درون معانی خوبی برای ایران نخواهد داشت.
حلال مشکلات نیست
حسن‌هانی زاده- افتتاح یک کانال تبادل مالی در سوئیس با ایران مدتی است که مطرح شده کانالی که در راستای تبادلات بشردوستانه است. روز یکشنبه نیز سفیر سوئیس از این گفت که ایجاد کانال مالی با تهران یک سیگنال سیاسی هم هست و از 180 هزار بسته دارو که وارد ایران شده است سخن گفت. اما این کانال و آنچه دیروز سفیر سوئیس از آن حرف می‌زد، در واقع همان طرح نفت در برابر غذاست، که در عراق دهه 90 میلادی اعمال شد. ازهمین رو این اقدام، یک اقدام غیرمنصفانه بوده و متناسب با جایگاه و شان ایران نیست. هرچند سوئیس کشور مستقلی نسبت به سایر کشورهای اروپاست اما صحنه گردانی امروز این کشور به این شکل بیانگر این است که سایر کشورهای اروپایی امروز کاملا اینستکس را کنار گذاشته‌اند.
اتحادیه اروپا ثابت کرد که طرف مطمئنی نیست. ایران بعد از سال‌ها مذاکره با اروپا در برجام به این نتیجه رسید که اروپایی‌ها نمی‌توانند خارج از اراده آمریکا تصمیمی در رابطه با تعامل منصفانه و توام با احترام با ایران داشته باشند. همه سیاست‌های اتحادیه اروپا نیز هماهنگ شده با آمریکاست. همه شاهد بودیم که طرح تبادل مالی اتحادیه اروپا موسوم به اینستکس نیز با شکست مواجه شد. اروپا گامی عملی در برابر و در راستای اجرایی شدن این طرح برنداشت و در حال حاضر نیز به دنبال وقت کشی است. در این میان نقش آفرینی سوئیس نمی‌تواند حلال مشکلات کشورمان باشد. تبادلات مالی از طریق سوئیس قابل اعتنا نیست. از طرفی این را هم در نظر بگیریم، هرگونه تراکنش مالی در سوئیس مستلزم پرداخت عوارض و مالیات است. قوانین سوئیس قوانین کاملا پیچیده‌ای است برای همین این تبادل مالی با سوئیس حتی اگر به اشکال دیگرهم عملیاتی شود هزینه‌های مالی سنگینی برای ایران خواهد داشت. از طرفی اقدامات سوئیس نیز همگی هماهنگ با ایالات متحده است. این در حالی است که اکنون سایر کشورها از جمله فرانسه و آلمان بعداز خروج انگلیس از اتحادیه اروپا ابتکار عمل را در دست گرفتند و در حال رایزنی با آمریکا هستند تا فشارهای بیشتری به ایران وارد سازند و جمهوری اسلامی را به برجام برگردانند. اما تهران در حال مقاومت است.