پاسخ اتوبوسرانی مشهد به 7 سوال رایج شهروندان

بهاره موفقی |  روزانه بیش از 900هزار سفر درون‌شهری با استفاده از اتوبوس‌های ‌شهر مشهد شکل می‌گیرد و سال گذشته بیش از 300میلیون مسافر با ناوگان اتوبوسرانی مشهد جابه‌جا شدند. اتوبوس، یکی از پرطرفدارترین وسایل حمل و نقل عمومی در شهرهاست و طبیعتا به‌واسطه همین استفاده مداوم، شهروندان همواره درباره چگونگی خدمات‌رسانی این سازمان، گلایه‌ها و پرسش‌هایی دارنــد. با توجه به این که هر روز، بخش زیـادی از پیام‌ها و تماس‌های مردمی صفحه مردم، شامل سوالاتی درباره عملکرد اتوبوسرانی است، از «سعید حسینقلی‌زاده مقدم» مدیــرعامل این سازمان خواستیم به هفت سوال پرتکرار شهروندان درباره این ناوگان، پاسخ دهد.
 
چرا کمبود اتوبوس مشهد، برطرف نمی‌شود؟

«ماجرای بازسازی و استفاده دوباره از اتوبوس‌های بنز قدیــمی در ناوگان اتوبوسرانی چیست؟ سر و صدا و دود در فضای داخلی این اتوبوس‌ها زیاد است. چرا کمبود اتوبوس مشهد، با خرید و ورود اتوبوس‌های نـو و سالم برطرف نمی‌شود؟»
مدیرعامل سازمان اتوبوسرانی مشهد پاسخ می‌دهد: «بله. ما با کمبـود اتوبوس روبه رو هستیم، منتها به‌واسطه تحریم‌های ظالمانه‌ای که شامل حال کشورمان شده، برای تامین قطعات اساسی ساخت اتوبوس و تامین ناوگان جدید با دشواری و مشکل مواجه ایم. بازسازی و استفاده دوباره از اتوبوس‌های بنز قدیمی هم در راستای همین شرایط و برای رفع نیاز شهر است. تا امروز 160 دستگاه بنز استفاده و به‌کارگیری شده و برنامه این است که به 300 دستگاه افزایش یابد و تا امروز، گلایه‌ای مبنی بر شرایط نامناسب این اتوبوس‌ها به دستِ ما نرسیده است. تمام تلاش وزارت کشور این است که از مسیرهایی که امکان دارد، قطعات ضروری خودروسازان را تامین کند و شهرداری مشهد هم به شدت پیگیر عقد قرارداد برای ورود اتوبوس‌های جدید به شهر است. سال گذشته یک قرارداد برای خرید و ورود 100 دستگاه اتوبوس به ناوگان اتوبوسرانی مشهد بستیم و تا امروز، پنج دستگاه اتوبوس تحویل شده و 95 دستگاه دیگر به ترتیب تولید، ماه به ماه تحویل می شود. امیدوارم این کمبود، به‌زودی کم رنگ‌تر شود اما هم اکنون، چاره‌ای جز مدیریت شرایط نیست.»


 
اتوبوس‌های ‌شهر، به‌شکل مرتب معاینه‌فنی می‌شوند؟

«با این همه با تاکید رسانه‌ها بر استفاده شهروندان از ناوگان حمل و نقل عمومی به‌جای خودروی شخصی، مهم است خود این ناوگــان یکی از دلایل آلودگی هوای شهر نباشد. اتوبوس‌های مشهد به‌شکل مرتب معاینه فنی می‌شوند؟ پس چرا برخی دودزا و آلاینده هستند؟»
 «سعید مقدم»، مدیر عامل سازمان اتوبوسرانی مشهد در پاسخ به این سوال مهم می‌گوید: «ناوگان اتوبوسرانی که در خدمت حمل و نقل عمومی است، ملزم‌ است هر سه تا شش ماه، به‌شکل مستمر معاینه فنی شود. ناوگان فعال ما، شامل 1813 اتوبوس و مینی‌بوس است که اتوبوس‌ و مینی‌بوس‌هایی با عمر بالای 10سال، هر سه ماه معاینه فنی می‌شوند و اتوبوس و مینی‌بوس‌هایی با عمر زیر 10 سال، هر شش ماه و چنان چه نقص و ایرادی وجود داشته باشد، برطرف می‌شود و تا مشکل برطرف نشود، به چرخه حمل و نقل برنمی‌گردند. منتها دودزایی و آلایندگی، یک‌جور نقص فنی است و نقص فنی در خودرو هم اجتناب ناپذیر است. ممکن است گاهی، درست فردای انجام معاینه فنی، یک خودرو خراب و دچار مشکل شود. مهم این است که اتوبوس‌های ما، به‌شکل مستمر و دقیق، توسط روسای خط، عوامل گشت سازمان و خود راننده رصد می‌شوند و در صورت مشاهده نقص، ملزم به مراجعه به تعمیرگاه و رفع آن هستند. به شکل کلی، سن فرسودگی ناوگان اتوبوسرانی، 10 سال است و هم اکنون میانگین عمر ناوگان اتوبوسرانی مشهد، 8.4 سال است. پیر نیستیم و شرایطمان مناسب است اما باید به فکر نوسازی باشیـــم.»
 
دلیل تاخیــر اتوبوس‌ها چیست؟

«خطوط 42 و 22.2، تقریبا همیشه تاخیــر دارند. تاخیرهایی که گاهی به دردسرهایی مثل دیر رسیدن به مدرسه و محل ‌کار منجر می‌شود. دلیل تاخیر اتوبوس‌ها در برخی خطوط چیست؟»
 مقدم در پاسخ به این گلایه رایــج و پرتکرار توضیح می‌دهد: «تعداد اتوبوس‌های هر خط و سرفاصله اتوبوس‌های خطوط، براساس میانگین مسافرانی که روزانه با آن خط جابه جا می‌شوند، تعیین می‌شود. روی همین حساب، معمولا تعداد اتوبوس خطوط شلوغ و پر رفت و آمد، زیاد و سرفاصله رسیدنِ اتوبوس‌ به ایستگاه‌ها، کم است و در خطوط کم مسافر، تعداد اتوبوس ها کمتر و سرفاصله ها بیشتر است. به‌شکل کلی، سرفاصله بیشتر خطوط بی آرتی و تندروی ما بین 2 تا 3 دقیقه است و سرفاصله اتوبوس‌های خطوط عادی هم بین 10 تا 15 دقیقه؛ میانگین سرفاصله های خطوط اتوبوسرانی ما بین 5.5 تا 6 است. پس تا این جا، همه‌چیز معقول و منطقی است. منتها به‌هرحال گاهی پیش می‌آیــد که برخی اتوبوس‌ها در گره‌های ترافیکی گیر می‌افتند و به‌خاطر یک ترافیک ساده، برنامه ریزی تمام سرفاصله ها به هم می‌ریـزد. شاید مواردی که به شکل تماس و پیامک گلایه‌آمیز از تاخیرها به دست شما رسیده، شامل همین موارد باشد. مثلا سرفاصله خط 42 با 12 دستگاه اتوبوس فعال، 13دقیقه در نظر گرفته شده ولی مسیر آموزگار و جانباز و فلسطین جزو گره‌های ترافیکی است که رفت و آمد اتوبوس‌های این خط را با تاخیر مواجه می‌کند یا سرفاصله خط 22.2 با 15 دستگاه اتوبوس فعال، 9 دقیقه است اما در ساعاتی از روز در احمد آباد تا چهارراه لشکر که مسیر این خط است، شاهد تراکم ترافیک هستیم.»
 
به سیستم گرمایش و سرمایش اتوبوس‌ها توجه می‌شود؟

«سیستم گرمایش و سرمایش خطوط 27.1 و 28.1 مناسب نیست. کاش اتوبوسرانی این موضوع را سر و سامان می‌داد.»
 مدیرعامل سازمان اتوبوسرانی مشهد در پاسخ به این گلایه می گوید: «درخصوص سرمایش، تابستان امسال، برای بیشتر اتوبوس های شهر کولر نصب شده و سعی می‌کنیم برای تابستان پیش رو، بقیه اتوبوس ها هم کولردار شوند. هم اکنون 1532 دستگاه اتوبوس مشهد کولر دارند و 281 دستگاه، فاقد کولر هستند؛ در مجموع 85 درصد ناوگان اتوبوسرانی به سیستم سرمایشی مجهزند. در زمینه گرمایش نیز، تجهیز همه 1813 اتوبوس‌ و مینی‌بوس مشهد به سیستم گرمایشی جزو ضروریات ناوگان ماست و چنان چه سیستم گرمایش اتوبوسی خراب باشد، راننده ملزم است تعمیر کند. رؤسای خطوط و اتوبوسران ها به خاطر آسایش خودشان هم که شده، حواس‌شان به دمای درون اتوبوس هست منتها ممکن است سرمای برخی اتوبوس ها به علت زیاد باز و بسته شدن در اتوبوس باشد یا صبح‌ها زمان ببرد تا کل اتوبوس به دمای مناسبی برسد. هر دو خط اعلامی از سوی شهروندان، مربوط به بخش خصوصی است که سیستم گرمایش و سرمایش سالمی دارنــد. با وجود این، اگر باز هم شهروندان با اتوبوسی با سیستم گرمایش ناکارآمد برخورد داشتند، موضوع را با جزئیات به سامانه 30008888 اتوبوسرانی اطلاع دهند تا در اسرع‌وقت بررسی و پیگیری کنیم.»
 
چرا برخی مناطق شهر، از اتوبوس مستقیم به حرم محروم اند؟

«ما اهالی شهرک شیرین برای مشرف شدن به حرم مطهر از خط اتوبوس محـرومیم.» «بولوار نماز تا حرم اتوبوس ندارد و ما ساکنان این منطقه، از اتوبوسی در این خط بی‌بهره‌ایم.»
 مدیرعامل اتوبوسرانی مشهد در پاسخ به این گلایه می گوید: «امکان این که از هر نقطه شهر به یک نقطه خاص اتوبوس وجود داشته باشد، اصلا عملی نیست. ما به‌شکلی برنامه ریزی کردیم که تقریبا تمام خطوط اتوبوس از تمام نقاط شهر، به خطوط محوری یا پایانه ها منتهی شوند و از آن خطوط محوری یا پایانه، باز شهروندان بتوانند مسیر دوم‌شان را که می‌تواند حرم‌مطهر باشد، انتخاب کنند. خیابان های اطراف حرم رضوی، اصلا گنجایش رفت و آمد اتوبوس‌هایی از تمام نقاط شهر را نخواهد داشت و تعداد خطوطِ منتهی به هر محدوده، متناسب با ظرفیت فیزیکی و جمعیت آن منطقه برنامه‌ریزی می‌شود. در خصوص این دو مصداقِ خاص، باید توضیح دهم بولوار نماز از چند تقاطع با خطوط مختلف پوشش داده می‌شود منتها باز هم مشاورخطوط، در حال بازنگری اتوبوس‌های این مسیر است و چنان چه لازم باشد، در تابستان تغییراتی انجام و خطی به سمت حرم مطهر در نظر گرفته می شود؛ چون الان، هر تغییر در مسیر اتوبوس‌ها ممکن است دانش آموزان را دچار مشکل کند اما برای شهرک شیرین امکان ایجاد خط مستقیم به حرم نیست.»
 
نظافت اتوبوس ها چندوقت‌ یک‌بار انجــام می‌شود؟

«بعضی اتوبوس‌ها در برخی خطوط مثل خط ۱۰ بدنه دوده گرفته، صندلی های کثیف و پرده های چرک دارند. بیشتر مسافران، دقایق طولانی در این فضا هستند و نظافت اتوبوس مهم و ضروری است.»
 مقدم در این‌باره توضیح می‌دهد: «روزهای معمولی، در طول شب تا صبح که اتوبوس ها در توقفگاه هستند، داخل اتوبوس ها تمیز می شود و در روزهای خاص که مثلا بارندگی داریم و فضای بیرون و درون اتوبوس کثیف می شود، همه اتوبوس‌ها ظرف 48 تا 72 ساعت در سه مرکز شست و شویی که در شهر داریم، شست وشو و نظافت می شوند. هم اکنون صندلی های قدیمی که چرم بودند و مشکل پارگی داشتند، تبدیل به فایبرگلاس شده اند و چنان چه ایرادی داشته باشند، با پیگیری اتوبوسران تعویض می شوند. پرده های اتوبوس‌ها سالی یک بار به مناسبت استقبال از بهار و عیدنوروز شست و شو می‌شوند که الان شروع شده تا برای تعطیلات عید، تمیز باشند و فعلا بیش از این در توانمان نیست. اما اگر به صورت موردی، پرده اتوبوسی به هر دلیلی کثیف شده باشد، حتما شست و شو می شود و منتظر سالی یک بار نمی‌مانیــم.»
 
اتوبوسرانی برای خدمات‌رسانی به بالاشهر و پایین‌شهر، فرق می‌گذارد؟

«قبلا خط 32، به اتوبوس های خوب و سالم و تمیز مجهز بود ولی مدتی است اتوبوس‌های فرسوده که نظافت خوبی هم ندارند، به این مسیر اختصاص یافته اند. ما هم مانند ساکنان مناطق بالای شهر همان کرایه اتوبوس را می دهیم، چرا باید برخلاف آن ها، از اتوبوس نو بی‌بهره باشیم؟»
 وی در پاسخ به این گلایه چنین می گوید: «این اصطلاح اتوبوس نو برای بالای شهر و اتوبوس کهنه برای پایین شهر را به هیچ وجه نمی پذیرم. در سازمان اتوبوسرانی به هیچ وجه چنین برنامه ای نداریم. خطوط بی آرتی ما از شمالی ترین نقطه تا جنوبی ترین نقطه شهر، از غربی ترین نقطه تا شرقی ترین منطقه شهر امتداد دارد و طبیعتا نمی توان یک اتوبوس نو به نصف مسیر اختصاص داد و بقیه مسیر را به یک اتوبوس کهنه و فرسوده سپرد. هر اتوبوسی که شروع خطش یک منطقه برخوردار است، معمولا به یک منطقه کم‌برخوردار منتهی می شود. نمونه اش را عرض کنم که خط 1 بی آرتی که از پایانه امام رضا(ع) به پایانه طبرسی می رود یا مثلا خط 3 بی آرتی که از انتهای بولوار شهید بسکابادی در شرقی ترین قسمت شهر به امامیه در غربی‌ترین نقطه شهر می رود، شامل گران ترین ناوگان ماست. بنابراین اتوبوسرانی برای خدمات‌رسانی بین بالای شهر و پایین شهر فرقی نمی گذارد. عمر ناوگان فعال در مسیر خط 32 هم هنوز به سر نیامده اما از شهروندان می‌خواهیم در صورت مشاهده مشکل فنی در اتوبوس، به ما اعلام کنند تا خودروها را به مراکز معاینه فنی مان اعزام کنیم. در خصوص نظافت، پیمانکاران ما داخل توقفگاه ها تمام ناوگان اتوبوس و مینی بوس ها را هنگام شب نظافت می کنند تا صبح که اتوبوس به چرخه سرویس دهی برمی گردد و کارش را آغاز می کند، تمیز باشد. خواهش می کنم کثیف بودن اتوبوس ها را به طور موردی و به همراه کد اتوبوس به ما اعلام کنید تا رسیدگی کنیم، با ذکر این نکته که تامین نظافت اتوبوس یک کار تعاملی بین اتوبوسرانی و شهروندان است و مهم است مسافران محترم، خودشان هم به رعایت نظافت متعهد باشند.»