روزنامه ابتکار
1398/11/05
«ابتکار» دلایل گسترش طب‌سنتی در ایران را بررسی کرد سوختن پزشکی در دام خرافات
زهرا داستانیاگر تا دیروز نسخه‌ها تجویزی و اظهارنظرهای جنجالی حسین روازاده، پزشک عمومی که به قول خودش احیاکننده طب سنتی – اسلامی است تمامی کشفیات علم پزشکی را به زیر سوال می‌برد، حالا مدعیان این نوع از طبابت به راحتی پشت دوربین‌های صداوسیما مردم را به خوردن نمک برای کاهش فشار خون توصیه می‌کنند و برخی دیگر به صورت نمادین کتاب مرجع پزشکی را در جمع پیروانشان به آتش می‌کشند تا آغازی باشد برای اینکه شر داروهای شیمیایی را از سر بشریت کم کنند. اما چه شده که مدعیان این نوع طب اینگونه پر و بال گرفته‌اند؟ خطاهای مکرر انسانی در علم پزشکی که اعتماد عمومی را از پزشکان کاسته یا هزینه‌های بالای درمان و دارو در کشور؟
طب سنتی با پسوند اسلامی این روزها در پیدا کردن مخاطب، از علم پزشکی پیشی گرفته است. بخشی از این مخاطبان که جمعیت قابل توجهی را تشکیل می‌دهند، افرادی را شامل میشود که برای درمان بیماری‌های کمتر خطرآفرین به سراغ عطاری‌ها، گیاهان دارویی و عرقیجات و خواص آنها می‌روند. همان داروهایی که اغلب با یک سرچ ساده در گوگل هم می‌توان به آنها دست یافت. مجموعه مقالاتی که با آمیختن طب سنتی و خواص به دست آمده از گیاهان به وسیله علم پزشکی مخاطبان بی‌شماری در فضای سایبری ایران دارد. اما بخش دیگری از مخاطبان طب اسلامی را افرادی تشکیل می‌دهند که پیرو یکی از مدعیان این نوع طبابت هستند. افرادی چون حسین روازاده پزشک مدعی احیای حجامت در ایران. پزشک عمومیِ که سخنان و ادعاهایش در سال‌های اخیر بسیار جنجالبرانگیز بوده است. ادعاهایی چون تهیه مارگارین (کره گیاهی) از فاضلاب، ادعای مضر بودن چای به دلیل عدم هجوم الاغ‌ها به مزارع آن، نقل احادیث درباره خواص نمک دریا، ادعای درمان زردی نوزادی با حجامت پشت گوش، ادعای سرطان‌زا بودن نمک یُددار و فلوراید موجود در خمیردندان، ادعای انگلیسی بودن قند و شکر، ادعای صهیونیستی بودن طب مدرن، ادعای توطئه صهیونیستی برای از بین بردن مسلمانان با استفاده از مسموم کردن غذاها و میوه‌جات، ادعای وجود آدمیان ۳۲۰ ساله در زمان صفویه، ادعای تامین نیاز مس بدن از طریق پخت‌وپز در ظروف مسی، ادعای عدم وجود کم‌خونی در گذشته به دلیل استفاده از نعل آهن، ادّعای تاکید خدا بر استفاده از گندم سبوسدار در سوره مبارکه جمعه، ادّعای ماده شدن گنجشک‌های نر، ادّعای دستکاری ژنتیکی گوجهفرنگی، ضرر مصرف آب لوله‌کشی چون دارای وایتکس است. یا از جمله ادعاهای جنجالآفرین او که سروصدای بسیاری در شبکه‌های اجتماعی به راه انداخت، ادعای پوسیدن دندان با مسواک زدن قبل از خواب به این خاطر که با این کار لایه ایجاد شده از چربی و بزاغ روی دندان را که محافظ مینای دندان در برابر بخارات معده است را از بین می‌برد. ادعایی که سبب شد تا دندانپزشکان به آن واکنش نشان دهند و البته همین واکنش یکی از دندانپزشکان به نان علی مرسلی را به دردسر انداخت. او با نوشتن یادداشتی و انتشار آن در سایت شخصی خود، با استفاده از دلایل علمی ادعا روازاده را رد کرد و روازاده بعد از دو سال به اتهام نشر اکاذیب از علی مرسلی شکایت کرد تا او را پای میز محاکمه بکشاند. بازپرس برای علی مرسلی قرار تعیین کرد و او به کفالت یکی از همکارانش آزاد شد تا به قول خود مرسلی در صورت محکوم شدنش در دادگاه نخستین دندانپزشک در تاریخ باشد که در دفاع از مسواک زدن محکوم میشود.
از نمک روازاده تا نمک نبوی
اما پیشروی‌های طب اسلامی از محاکمه یک دندانپزشک در ایران نیز پای خود را فراتر گذاشته و برنامه‌های صدا و سیما را نیز در اختیار خود درآورده است. در یک سال اخیر صدا و سیما میزبان کارشناسان طب سنتی بوده که گاه سخنانشان از این حیث که با اصول اولیه پزشکی و یافته‌های آن در مغایرت است، مورد توجه کاربران شبکه‌های اجتماعی قرار گرفته است. یکی از آنها سخنان یک روحانی درباره درمان فشار خون با خوردن نمک در برنامه زنده تلویزیونی بود که همزمانیش با اجرای طرح پایش فشار خون در سراسر کشور از سوی وزارت بهداشت بیش از پیش آن را به راس اخبار کشاند. او گفته بود: «خدا خیرشان بدهد طرحی را برای سنجش فشار خون گذاشته‌اند، اتفاقاً من رفتم. به هر حال این‌همه دارد از بیت‌المال هزینه میشود که این کار برای سلامت مردم انجام شود که خودشان حداقل بدانند حالشان خوب است یا نه. رفتم فشار خونم را گرفتم. در مسیر بودیم هوا هم گرم بود، یکی دو درجه فشار خونم بالا بود. گفتم خوب الان نمک می‌خورم خوب میشود چون نمکدان همیشه همراهم هست. فردی که فشار خون من را گرفته بود از من پرسید این چیست؟ گفتم نمک. گفت نمک خطرناک است. گفتم این نمک طبیعی است و آن نمک معمولی مشکل‌دار نیست. نمک را خوردم دوباره فشارم را گرفتم، پایین آمده بود. نمکی که اهلبیت فرمودند!» این نمک اما آنچنان به مذاق وزارت بهداشت خوش نیامد و سبب شد تا وزیر بهداشت نامه‌ای به رئیس صدا و سیما بنویسد. این دومین بار بود که «نمک»ی که طب اسلامی تجویز کرده بود وزارت بهداشت را با چالش روبه‌رو کرد. اولین بار اما زمانی بود که روازاده، نمکی را با برند روازاده تولید و روانه بازار کرد.
اما با وجود تلاش‌های وزارت بهداشت برای مقابله با مدعیان طب سنتی- اسلامی، این طبابت هر روز بیش از پیش پر و بال می‌گیرد. از آخرین اقدامات این مدعیان ویدئویی است که در فضای مجازی دست به دست می‌چرخد. در این ویدئو، عباس تبریزیان که خود را «پدر طب اسلامی» می‌نامد، در جمع هوادارانش کتاب «اصول طب داخلی هاریسون»، از کتاب‌های درسی شناخته شده پزشکی را به آتش می‌کشد و اعلام می‌کند که امیدوار است این اولین گام برای حذف داروهای شیمیایی در جهان باشد. اتفاقی که سبب شده تا وزارت بهداشت خواستار برخورد با این فرد شود. علیرضا رئیسی، معاون وزارت بهداشت درباره این اتفاق گفت: «در مراسمی آئینی با فیلم و تصویر فردی به نام «تبریزیان» که پیروانش او را «آیتالله» می‌خوانند و تحت عنوان طب اسلامی، تجارتخانهای برپا کرده است، کتاب «اصول طب هاریسون» که از کتب مرجع پزشکی است را به آتش می‌کشد. وی با ابراز تاسف از اتفاق رخ داده ادامه داد: «آنچه مایه تاسف است فقط خالی بودن دست این گروه افراد مدعی از نقد علمی نیست؛ بلکه سکوت و عدم برخورد قاطع مراجع علمی، فرهنگی، دینی و قضایی در برابر چنین رفتارهایی است.» اما علما درباره چنین طبابتی چه نظری دارند.
مراجع تقلید درباره طب اسلامی چه می‌گویند؟
23 آبان 98 ویدئویی در فضای مجازی درباره طب سنتی دست به دست شد که حاوی بخشی از سخنرانی آیتالله جوادیآملی، از مراجع تقلید بود. گرچه تاریخ و مکان ضبط این ویدئو مشخص نبود، اما آنچه سبب شد تا این ویدئو مورد توجه کاربران شبکه‌های اجتماعی واقع شود اظهارات این مرجع تقلید در مورد طب سنتی-اسلامی بود. «کدام طب نبوی؟»؛ این سوال آیتالله جوادیآملی از مخاطبانی بود که برایشان سخنرانی می‌کرد: «ممکن است فردی دلدرد داشته باشد و به او یک داروی گیاهی داده شود، بعد سونوگرافی کنند و متوجه شوند اصلا درد از دلش نبوده. چطور می‌خواهید با چند روایتی که تحلیل نشده، تحقیق نشده و سند ندارد بگویید که طب نبوی وجود دارد؟ بعضی می‌گویند 6 هزار روایت داریم. با چند روایت که 95 درصد آن تایید نشده و تنها 5 درصد آن سند دارد. آن هم مثل حجامت و نمک که با شرایط خاصی همراه است.»
البته این تنها اظهارنظرهای آیتالله جوادیآملی در خصوص طب سنتی نبود. او پیش از این در سال ۹۶ گفته بود: «طب سنتی باید به معنای دقیق کلمه علمی شود و صرف این که فلان گیاه برای درمان فلان بیماری است کافی نیست؛ باید بدانیم تا مطلبی صد در صد علمی نباشد دینی نیز نخواهد بود. دینی بودن علم، به دینی بودن موضوع علم است، بنابراین معیار دینی بودن طب به طبیب و بیمار و بیماری نیست، بلکه به فهم دقیق و عمیق موضوع و مسئله است.» به گفته او، «اگر پزشکی بدون شناخت بیماری و از روی آزمون و خطا دارو تجویز کند ضامن خواهد بود، پزشکی که نتوانست بیماری را تشخیص دهد باید بگوید من بیماری تو را نفهمیدم و بیمار را ارجاع بدهد به طبیب دیگر؛ این میشود طب اسلامی.»
چه چیزی طب اسلامی را محبوب کرده است؟
گرچه علما و پزشکان و حتی سازمان متولی سلامت در ایران درباره مدعیان طبابت اسلامی یک نظر دارند و آن این است که مردم را از آن برحذر دارند، اما سوال اصلی اینجا است که چه دلیلی این نوع طبابت را در ایران محبوب کرده است؟ شاید اصلی‌ترین آن هزینه‌های بالای درمان و دارو در کشور باشد. هزینه‌هایی که تحریم‌های آمریکا نیز مزید بر علتش شده است. حالا نه تنها مردم از پس هزینه‌های بالای درمان بر نمی‌آیند؛ بلکه جیبشان با مشکلات اقتصادی هر روز خالی‌تر میشود. از سوی دیگر خطاهای پزشکی رخ داده در سال‌های اخیر نیز بر این موضوع افزوده است. اتفاقی که با مرگ عباس کیارستمی به صورت علنی در سطح افکار عمومی مطرح شد و از اعتبار پزشکان و اعتماد به آنها کاست. از سوی دیگر موفقیت‌های جسته و گریخته طبابت سنتی در درمان بیماری‌ها و این تفکر که داروهای گیاهی خطرات کمتری برای بیماران دارد بسیاری را شیفته خود کرده است. اما این شیفتگی تا کجا پیش خواهد رفت و سلامت جامعه را با چه خطراتی مواجه کند، خدا می‌داند.
سایر اخبار این روزنامه
«ابتکار» دلایل گسترش طب‌سنتی در ایران را بررسی کرد
سوختن پزشکی در دام خرافات
محمدعلی وکیلی
ماراتن منفیبافی راه افتاده
صهبایی: شهرداد روحانی فرار کرد!
کنسرت «حاشیه‌ها» در تالار وحدت
«ابتکار» دلایل ناتوانی سیاست‌گذاری‌ها در مهار یک شاخص اقتصادی را بررسی کرد
عادت اقتصاد به تورم
علی‌نژاد: AFC میزبانی دور برگشت در ایران را بدون پیش‌شرط پذیرفت
پیروزی بزرگ نه، توافق خوبی بود
قالیباف: در یک برنامه پنج ساله مشکلات اقتصادی و معیشتی را به ثبات می‌رسانم
نسخه نواصولگرایی برای نجات ایران
میلیون‌ها نفر در بغداد خواستار خروج سربازان آمریکایی از کشورشان شدند
نه بزرگ عراقی‌ها به آمریکا
دبیر شورای عالی امنیت ملی:
تظاهرات مردم عراق نشانه‌ای از پیشتازی آنها در مسیر اخراج آمریکا است
فرمانده ناجا:
در اعتراضات اخیر تیراندازی از طرف ناجا نبوده
