خیزش برای خروج



زهره صفاری
خبرنگار


میلیون‌ها نفر از مردم عراق در یک همبستگی کم نظیر، با برپایی تظاهرات در میادین مهم بغداد، یکصدا خواهان خروج نظامیان امریکایی از خاک کشورشان شدند. این تظاهرات در حالی انجام شد که اواخر هفته گذشته، رئیس‎جمهوری عراق به‌خاطر دیداری با دونالد ترامپ در حاشیه نشست داووس، خشم مردم و دولتمردان عراقی را برانگیخت.
به‌گزارش «رویترز»، از آغازین ساعات صبح دیروز میدان «الحریه» و مناطق «الطابقین» و «الجادریه» بغداد مملو از زنان و مردان معترضی بود که با در دست داشتن پرچم عراق و پلاکاردهای ضد امریکایی، علیه این کشور شعار می‌دادند و تنفر خود را از سیاست‌های دولت ترامپ و هم پیمانان آنها ابراز کردند.
به‌گفته شاهدان، شماری از تظاهرکنندگان با پوشیدن کفن به خیابان آمده بودند تا جانفشانی‌شان برای اهداف کشورشان را نشان دهند و جمعی نیز با حضور در ساختمان‎های نیمه کاره بنرهای بزرگی را برپا کرده بودند که روی آن پیام این تجمع میلیونی نوشته شده بود: «نه به امریکا، نه به اسرائیل، نه به استعمارگران».
مقتدی صدر، یکی از رهبران شیعیان عراق فراخوان این تجمع میلیونی و همبستگی ملی را پس‌از ترور فرماندهان ایران و عراق در بغداد و تصویب لایحه خروج نیروهای امریکایی از خاک این کشور را صادر کرد اما از آنجا که از اکتبر سال گذشته، میدان التحریر عراق صحنه تظاهرات‌ ضد دولتی بود، برای اینکه هر دو تجمع که هدف مشترک بیگانه‌ستیزی و اتحاد را دنبال می‌کند، بدون مشکلی برگزار شود، محل تجمع دیروز را دو تقاطع مهم بغداد، «الطابقین» و «الجادریه» اعلام کرده بود. همچنین برای هر چه باشکوه‌تر برگزارشدن این تظاهرات، هواداران صدر از شهرهای مذهبی مانند نجف نیز صبح زود به بغداد انتقال یافته و با حاضران همصدا شدند. دیگر احزاب شیعه عراق همچون حزب هادی العامری(رهبر حزب فتح) و حشد الشعبی نیز از این فراخوان حمایت کردند.
تمهیدات امنیتی در اطراف سفارت امریکا
در حالی که نیروهای حشدالشعبی عراق و گروه «سرایا السلام» منتسب به مقتدی صدر با حضور در محل گردهمایی، امنیت تظاهرکنندگان را برقرار کرده بود، دولت عراق نیز در اقدامی پیشگیرانه با استقرار نیروهای امنیتی، جاده‌های اصلی بغداد را مسدود کرده و امنیت منطقه سبز بغداد که بسیاری از خارجی‌ها در آنجا سکونت دارند نیز با تعبیه بلوک‌های سیمانی بزرگ برقرار شده بود. سفارت امریکا در بغداد نیز با برافراشتن پارچه نوشته‌ای، نسبت به‌هرگونه حرکت به سوی سفارت هشدار داده بود. سایت سفارت امریکا در بغداد هم با انتشار پیامی در شبکه‌های اجتماعی خطاب به شهروندان این کشور در عراق نوشت: با توجه به شرایط امنیتی ایجاد شده از امریکایی‌های مقیم این کشور می‌خواهیم که به ساختمان سفارت نزدیک نشوند. به‌همین منظور کنسولگری ایالات متحده در اربیل برای صدور ویزاها و گذرنامه و ارائه خدمات به شهروندان امریکایی باز است.
هشدار آیت‌الله سیستانی به قدرت‌های خارجی
به گزارش «رویترز»، مرجع عالیقدر شیعیان عراق ساعاتی پس از آغاز تظاهرات میلیونی مردم عراق در میدان‌های مهم بغداد، در پیامی که توسط امام جمعه کربلا خوانده شد، به دولت هشدار داد و از احزاب سیاسی عراق خواست هر چه سریعتر، دولت جدید را تشکیل دهند. وی همچنین در حمایت از تظاهرکنندگان دیروز گفت: «به تظاهرکنندگان احترام بگذاریم و اجازه دهید خواسته هایشان را ابراز کنند.» در ادامه این پیام آیت‌الله سیستانی به قدرت‌های خارجی هشدار داده بود تا به حق حاکمیت عراق احترام بگذارند.
خشم رهبران عراق از رئیس جمهوری این کشور
این تظاهرات تنها دو روز پس‌از آن برگزار شد که برهم صالح، رئیس جمهوری عراق در حاشیه مجمع جهانی اقتصاد، با نادیده گرفتن هشدارهای احزاب کشورش با همتای امریکایی اش دیدار کرد. این دیدار که با هدف تداوم حضور امریکایی‌ها برای مبارزه با داعش و همکاری با دولت انجام شد واکنش‌های بسیاری را در داخل عراق به‌دنبال داشت.
«رویترز» نوشت: گرچه تصمیم به این نمایش ملی پس از مصوبه مجلس عراق برای خروج نظامیان امریکایی از خاک عراق گرفته شده بود اما ملاقات ناگهانی رئیس جمهوری با دونالد ترامپ در سوئیس، مقتدی صدر و دیگر احزاب شیعه را بر برگزاری آن مصرتر کرد تا در فاصله دو روز مردم را به میدان بکشانند.
این در حالی است که رهبران احزاب شیعه در بیانیه‌ای قاطعانه خواستار استعفای رئیس جمهوری عراق از قدرت شده‌اند.
«محمد محیی»، سخنگوی کتائب حزب‌الله عراق به «الجزیره» گفت: «ترامپ جرایم نابخشودنی علیه مردم عراق مرتکب شده است. نمی‌دانم صالح چطور با کسی دست دوستی داده است که حتی به حاکمیت ملی عراق نیز پایبند نیست و دستش به خون بسیاری از شهدای ما آلوده است.»
«ناصر الشماری»، یکی دیگر از سران احزاب شیعی نیز با تأکید براین بیانیه گفت: دست ترامپ آغشته به خون عراقی‌ها است و از این پس ما و بسیاری از مردم عراق تا زمانی که برهم صالح خلاف مصوبه مجلس عراق و خواست مردم عمل می‌کند او را نماینده کشور نمی‌دانیم. او باید استعفا دهد و از بغداد اخراج شود.»
امریکایی‌ها حاضر به عقب نشینی نیستند
در حالی که میلیون‌ها نفر از مردم عراق و دولتمردان این کشور خواستار خروج امریکایی‌ها از خاک این کشور هستند اما امریکایی‌ها رأی پارلمان عراق را الزام‌آور ندانسته و همچنان درهای مذاکره برای ادامه همکاری با این کشور را باز می‌دانند. به گزارش «الجزیره»، «جیمز جفری»، فرستاده ویژه امریکا در امور سوریه و ائتلاف علیه داعش گفت: «توقف عملیات‌ها به‌دلیل تمرکز امریکا بر حمایت و دفاع از نیروهایش و یافتن راهکاری برای ماندن در عراق پس از مصوبه پارلمان عراق است. ما آماده مذاکره درباره مسائل استراتژیک با عراق هستیم. گرچه آنچه روشن است آینده حضور قوای امریکایی و ائتلاف در عراق به تصمیم این کشور بستگی دارد اما در حال حاضر نمی‌خواهیم به این خروج بپردازیم. اما از این پس هر گفت‌و‌گویی درباره حضور نیروهای امریکایی در عراق باید شامل تمام ابعاد رابطه دو کشور باشد.»

بــــرش
تظاهرکنندگان چه می‌گفتند

کشور عراق از چند ماه گذشته و پس‌از استعفای عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر عراق، صحنه اعتراضات مردمی به وضعیت اقتصاد، بیکاری و شرایط معیشتی بود اما گردهمایی میلیونی دیروز با حمایت از تظاهرکنندگان چند ماهه اخیر هدف دیگری داشت.
«رائد ابو زهرا»، یکی از کارکنان وزارت بهداشت از شهر جنوبی «سماوه» که با اتوبوس خود را به محل تظاهرات رسانده بود، گفت: «ما خواستار خروج امریکا، اسرائیل و سیاستمداران فاسد از عراق هستیم. ما از تظاهرات التحریر حمایت می‌کنیم و به‌همین دلیل نیز این گردهمایی طوری برگزار شد که آنها نادیده گرفته نشوند.»
مریم دختر 18 ساله‌ای که در صف تظاهرکنندگان ایستاده بود نیز گفت: «ما می‌خواهیم کشورمان از چنگال استبداد آزاد شود. منافع امریکایی به ما لطمه زده است و می‌خواهیم آنها هر چه زودتر از کشورمان خارج شوند.»
عالیه العجیل که با وجود سن بالایش از نجف به بغداد آمده بود نیز گفت: «اشغالگران امریکایی همه چیز ما را گرفته‌اند. حتی زندگی راحت و آزاد را. ما در ویرانه‌ها زندگی می‌کنیم، جوانانمان بیکارند و درآمدی برای تأمین زندگی‌مان نداریم و حرف‌مان همین است: دیگر امریکایی‌ها را نمی‌خواهیم.»
آنها در حالی این اظهارات را بیان می‎کردند که خبرنگاران و ناظران این حرکت مردمی را اراده واحد مردم عراق برای خروج نظامیان امریکایی از کشورشان برآورد می‎کردند. در همین ارتباط خبرنگار الجزیره در بغداد نوشت: «این گردهمایی، نمایش واقعی قدرت بود. در توصیف این گردهمایی هزاران نفر یا میلیون‌ها نفر فرقی ندارد بلکه آنچه مهم است پیامی است که این جمعیت به جهان می‌رساند؛ نظامیان امریکا را نمی‎خواهیم.»