دعواي خاكستري درباره جعبه سياه

آرمان ملي: قريب به دو هفته از حادثه سرنگوني هواپيماي مسافربري اوکرايني در آسمان تهران مي‌گذرد و چالش‌هاي سياسي بر سر اين موضوع همچنان ادامه دارد. طي روزهاي گذشته کشورهاي اوکراين، کانادا، آمريکا و فرانسه خواستار انتقال جعبه سياه به بيرون از ايران و خوانش اطلاعات آن در پاريس يا آمريکا شده بودند. وزير خارجه اوکراين در اين زمينه گفته بود که وظيفه ايران است در صورت نداشتن امکانات فني لازم، از کشورهاي ديگر براي تحليل اطلاعات جعبه سياه کمک بگيرد. «واديم پريستايکو» روز دوشنبه اظهار داشت: «ما به ايران فشار مي‌آوريم تا جعبه سياه را تحويل اوکراين دهد، تحويل جعبه سياه نشان مي‌دهد که ايران خواستار بررسي بي‌طرفانه اين سقوط است». پريستايکو گفت: «ما بايد فراتر از بحث‌هاي سياسي حرکت کنيم اما قبل از هرچيز بايد جعبه سياه تحويل داده شود. آن‌ها در ابتدا گفتند که جعبه سياه را تحويل مي‌دهند بعد اعلام کردند که تحويل نمي‌دهند بايد ببينيم که آيا جعبه سياه تحويل ما داده مي‌شود يا خير؟» مقامات ايران اما اصرار دارند که تحليل جعبه سياه در داخل کشور صورت بگيرد؛ هرچند که امکانات فني مورد نياز آن در ايران وجود ندارد. در همين زمينه سازمان هواپيمايي کشوري شامگاه دوشنبه 30 دي در بيانيه‌اي کمبود تجهيزات پيشرفته در ايران براي تحليل اطلاعات جعبه سياه را تأييد کرد. در گزارش سازمان هواپيمايي کشوري درباره دو دستگاه ثبت و ضبط اطلاعات پروازي نيز آمده است که «اين نوع دستگاه‌ها از به‌روزترين دستگاه‌هاي موجود دنيا بوده و امکانات بازخواني آن در کشور موجود نيست» اما با اين حال سازمان در ادامه گزارش خود تاکيد کرده است: «اگر لوازم و تجهيزات جانبي فراهم شود، با صرف مدت زماني کوتاه مي‌توان بازسازي و تخليه اطلاعات را انجام داد». اين سازمان گفته است که «فهرست لوازم مورد نياز از لابراتوارهاي بررسي سوانح کشورهاي فرانسه (BEA) و آمريکا (NTSB) و امکان انتقال به کشور استعلام شده است اما اين کشورها نسبت به انتقال تجهيزات به کشور تاکنون پاسخ مثبتي نداده‌اند، ولي ليست مورد نياز را ارائه داده که در اختيار مقام‌ها جهت تلاش به‌منظور خريداري ارسال شده است». اين در حالي است که ولاديمير زلنسکي، رئيس‌جمهوري اوکراين روز دوشنبه در ديدار با محمد اسلامي، وزير راه و شهرسازي از او خواست تا جعبه‌هاي سياه هواپيماي سرنگون شده اوکرايني به کشورش تحويل داده شود. بنا به اعلام دفتر رئيس‌جمهوري اوکراين قرار است ايران به زودي گروهي را براي آگاهي يافتن از توانايي‌هاي فني اوکراين در اين زمينه به اين کشور اعزام کند.
پدافند ساخت روسيه؛ عامل سانحه
پيرامون علت سرنگوني هواپيما نيز مسائلي مطرح و رسما تأييد شده است که هواپيما بر اثر شليک «دو» موشک ساقط شده است. سازمان هواپيمايي کشوري در بخشي از دومين گزارش خود درباره سانحه براي هواپيماي مسافربري اوکرايني با تاييد اصابت دو موشک به اين هواپيما اعلام کرد: «با توجه به اعلام عمومي مورخه 21ديماه 98 مبني بر پذيرش يکي از نهادهاي داخلي درخصوص عمليات دفاعي موشکي در زمان پرواز اين هواپيما، دسترسي مسئول بررسي سانحه به اطلاعات آن نهاد فراهم و مشخص گرديد که دو موشک مجاورتي از نوع TOR-M1 از سمت شمال به سوي هواپيما شليک شده است». اين سازمان با اين حال تاکيد کرد که نحوه تاثير اين موشک‌ها بر وقوع سانحه و همچنين تحليل اين اقدام تحت بررسي است.
مليت مسافران و خدمه پرواز


در گزارش سازمان هواپيمايي کشوري اشاره شده است که طبق مدارک موجود 167 مسافر به گيشه شرکت خدمات فرودگاهي سامان در ترمينال مراجعه کرده و تمامي آن‌ها سرنشين هواپيما شده‌اند. فقط يکي از مسافران که به‌صورت اينترنتي از شب قبل کارت پرواز را رزرو کرده بود، به فرودگاه مراجعه نکرده و لذا از فهرست اعلامي توسط شرکت هواپيمايي اوکراين حذف شد. سازمان هواپيمايي کشوري درباره مليت مسافران و خدمه اين هواپيما گفت: «براساس گزارش پليس گذرنامه فرودگاه امام خميني 146 نفر از مسافران با گذرنامه ايراني، 10 نفر با گذرنامه افغانستاني، 5 نفر با گذرنامه کانادايي، 4 نفر با گذرنامه سوئدي و 2 نفر با گذرنامه اوکرايني از مرز هوايي رد شده و همچنين هر 9 نفر خدمه پرواز، تبعه کشور اوکراين بوده‌اند». اين سازمان همچنين توضيح داده است: «ممکن است تعدادي از مسافران داراي تابعيت چندگانه باشند و درساير گزارش‌ها بامليتي ديگر معرفي شده يا با گذرنامه ديگر خود بليت پرواز را دريافت کرده باشند. فهرست فوق، مربوط به گذرنامه‌هايي است که با آن از مرز هوايي جمهوري اسلامي ايران خارج شده‌اند». در اين گزارش با ساعت‌هاي دقيق ورود ابتدايي اين هواپيما به فرودگاه امام خميني تهران و مراحل آماده شدن براي پرواز بازگشت به سمت کي‌يف اشاره شده است. در بخش مربوط به سقوط هواپيما آمده است: «مسير برخورد هواپيما نشان دهنده اين است که هواپيما ابتدا به سمت شمال غرب در حال خروج از محدوده فرودگاه بوده و پس از بروز يک مشکل در هواپيما (اعم از قطع ارتباط راداري، مکالمه‌اي و شروع آتش سوزي) به سمت راست گردش کرده و در زمان سقوط داراي خط سيري در مسير بازگشت به فرودگاه بوده است.» سازمان هواپيمايي کشوري در پايان گزارش خود تاکيد کرده است که تمامي بررسي‌هاي صورت گرفته، اقدامات اوليه بوده و نتيجه نهايي بررسي سانحه محسوب نمي‌شود و مراحل جمع‌آوري و بررسي اطلاعات به‌منظور تحليل و نتيجه‌گيري سانحه، کماکان ادامه خواهد داشت.