چرا برخی برنامه‌های زنده تلویزیون، تولیدی شد؟

گروه فرهنگ و هنر - بعد از چند گفت‌وگوی جنجالی در چند روز اخیر در تلویزیون که افکار عمومی به شدت به آنها واکنش نشان داد، برخی از برنامه‌های زنده تلویزیون از حالت زنده به برنامه‌های تولیدی و از پیش ضبط‏شده تبدیل شدند. این اتفاق حواشی بسیاری را در پی داشت، برخی گمانه‌زنی‌ها از فشار دولت بر صداوسیما خبر می‌دادند و برخی دور شدن تلویزیون از حاشیه‌های احتمالی تازه را دلیل این اتفاق می‌دانستند. موضوعی که البته تکذیب شد.
نماینده قوه مجریه در شورای نظارت بر سازمان صداوسیما در واکنش به انتشار شایعه‌ای مبنی بر فشار دولت و شخص او در تعطیلی یا تغییر وضعیت برخی برنامه‌های تلویزیون با صدور اطلاعیه‌ای این اتفاق را تکذیب کرد. در متن اطلاعیه حسام‌الدین آشنا، مشاور رئیس‌جمهوری و نماینده قوه مجریه در شورای نظارت بر سازمان صداوسیما چنین آمده است: «حضور محترم مدیران مسئول خبرگزاری‌ها و رسانه‌های خبری.
پیرو انتشار خبر «فشار دولت و حسام‌الدین آشنا برای تعطیلی برخی برنامه‌های تلویزیون»، چند نکته را به اطلاع می‌رساند:
مکاتبه شماره ۱۳۶۵۸۷ مورخ ۲۴ /۱۰ /۹۸ اینجانب با شورای نظارت بر سازمان صداوسیما در خصوص برنامه جهان‌آرا تا کنون در آن شورا طرح نشده و هیچ تصمیمی درباره آن اتخاذ و به سازمان ابلاغ نشده است.


بر اساس اعلام مدیرکل روابط‏عمومی صداوسیما، ضبطی‏شدن برنامه‌های سیما محدود به سه برنامه جهان‌آرا، ثریا و عصرانه نیست و تصمیمی است که بر اساس «آیین‌نامه‌ تهیه‏شده توسط خبرگان برنامه‌های تلویزیونی با هدف افزایش غنای محتوای برنامه‌ها»، گرفته شده‌است. بنابراین ضبطی‌شدن برنامه‌ها، یک تصمیم درون ‏سازمانی است و دولت هیچ نقشی در آن نداشته است.
باید تصریح شود دولت در زنده یا ضبطی بودن و پخش یا عدم پخش برنامه‌ها هیچ دخالتی ندارد و تنها بر اصول حرفه‌ای برنامه‌سازی متوازن، رعایت بی‌طرفی، انصاف، عینیت و شفافیت تاکید دارد.
موضوع عدم پذیرش دعوت مکرر برنامه جهان‌آرا یا سایر برنامه‌ها، خلاف واقع است و برای حضور در برنامه‌های زنده تلویزیونی با موضوعات مرتبط با تخصص و مسئولیت‌های اینجانب در دولت، اعلام آمادگی می‌کنم.
ضروری است خبرگزاری‌ها و رسانه‌های محترم طبق ماده ۲۳ قانون مطبوعات، جهت تنویر افکار عمومی، این توضیح و متن ارسالی را در اسرع وقت و در همان صفحه سایت یا روزنامه منتشر کنند.»
از سوی دیگر حمید خواجه‌نژاد، مدیر روابط‏عمومی معاونت سیما از بازمهندسی برنامه‌های زنده سیما، با هدف ارتقاء و کیفی‌تر شدن نقد منصفانه در برنامه‌های چالشی تلویزیون خبر داد. او در گفت‌وگو با ایسنا گفت: بازمهندسی پخش برنامه‌های زنده تلویزیون به تهیه آیین‌نامه‌ای در مرکز طرح، برنامه و ارزیابی سیما طی چند ماه انجام کار علمی، پژوهشی و تطبیقی برمی‌گردد. با ابلاغ این آیین‌نامه در مردادماه امسال مقرر شد مدیران شبکه‌ها در برنامه‌هایی که منطق پخش زنده ندارد، بازنگری مجددی داشته باشند.
او با تاکید بر اینکه برنامه زنده‌ای تعطیل نمی‌شود، ادامه داد: در رویکرد جدید حتی قرار نیست این برنامه‌ها خنثی روی آنتن برود چه برسد به تعطیلی آن! بلکه تهیه‌کنندگان ما می‌توانند با همان رویکرد چالشی خود برای ارتقا و کیفی‌تر کردن نقد منصفانه طراحی جدیدتر داشته باشند.
مدیر روابط‏عمومی معاونت سیما تاکید کرد: علاوه بر برنامه‌هایی که پیش از این مدیرکل محترم روابط‏عمومی سازمان برشمرد برنامه‌های دیگری در شبکه های سه، چهار، آموزش و قرآن سیما همچون روزی بهتر، موتور جستجو، سمت خدا و... به صورت ضبطی روی آنتن می‌روند.
خواجه‌نژاد، تعامل به لحظه با مخاطبان، بازخوردگیری فوری برنامه و انعکاس رخدادهای مهمی را که همزمانی وقوع و اطلاع‌رسانی آن موضوعیت ملی و رسانه‌ای داشته باشد را از جمله مولفه‌های پخش زنده برنامه‌ها برشمرد و مطرح کرد: الزام پخش زنده برای برنامه شانیت ایجاد نمی‌کند؛ بلکه محتوا و غنای برنامه هست که می‌تواند مخاطب را با خود همراه کند.
مدیر روابط‏عمومی معاونت سیما افزود: هم اکنون برنامه‌های چالشی‌ای نظیر «بدون توقف»، «پرونده ویژه»، «مدیر مسئول»، «مصیر»، «دستخط» و برخی دیگر به صورت ضبطی پخش می‌شود و جزو برنامه‌های شاخص و پرمخاطب شبکه‌های مربوطه محسوب می‌شوند. در هر حال باید بپذیریم که پخش زنده مخاطراتی نیز به دنبال داشته و در مواردی شاهد ایرادات فاحش ناخواسته در برنامه از سوی کارشناسان و گاه مجریان بوده‌ایم که تلویزیون بنا بر مصالح عمومی و احترام به حقوق مخاطبان و به‌خصوص دلسوزان منصف رسانه باید این موارد را به حداقل ممکن برساند.
خواجه‏نژاد با اشاره به پخش چند ۱۰ برنامه زنده در شبکه‌های سیما در طول هفته گفت: پخش زنده این میزان برنامه در حالی است که نگاهی به شبکه‌های تلویزیونی دنیا نشان می‌دهد سهم برنامه‌های زنده در کل برنامه‌ها محدود و در برخی حتی صفر است.
مدیر روابط‏عمومی معاونت سیما درباره گمانه‌زنی فشارهای سیاسی که برای توقف پخش زنده چند برنامه عنوان شده است، گفت: صحت این گمانه‌زنی‌ها را بهتر است از مدیران ارشد سازمان بپرسید اما اینجا لازم می‌دانم از حمایت و پشتیبانی‌های مردم فهیم و فعالان رسانه‌ای که در روزهای اخیر دغدغه‌مند حفظ استقلال همه‌جانبه رسانه ملی و تن ندادن به فشارهای نامتعارف را دنبال کرده‌اند قدردانی کنم. بازمهندسی پخش برنامه‌های زنده از سیاست‌های معاونت سیماست و محدود به این چند برنامه نیست و در عین حال برنامه‌های جدید دارای توجیه پخش زنده در آینده می‌تواند به جدول پخش شبکه‌های سیما اضافه شود.