روزنامه ابتکار
1398/11/02
«ابتکار» از عوامل موثر بر شکل‌گیری جرایم اقتصادی و راهکار مقابله با آن گزارش می‌دهد
پرواز فساد در آسمان اقتصادکیمیا نجفی
جرایم اقتصادی رفتار و اعمال مجرمانه یا جرایمی هستند که تاثیر بسزایی در نظام اقتصادی دارند و اخلال در نظام اقتصادی واضح‌ترین اثر آن است. اگر بخواهیم مروری بر جرایم اقتصادی داشته باشیم می‌توانیم به پولشویی، اختلاس، ارتشا (دادن رشوه یا رشوه گرفتن در قبال انجام یا عدم انجام وظیفه‌ای در سازمان و شرکت)، فرار مالیاتی، قاچاق ارز و کالا، احتکار، اخلال در صادرات و واردات، رانت و... اشاره کرد.
موضوع جرایم اقتصادی مدت‌هاست که در کشورهای مختلف مورد بحث و بررسی قرار گرفته است، جرایم اقتصادی در اصطلاح عبارت است از آن دسته از جرایمی که علیه اقتصاد کشور انجام شده که در نهایت موجب اختلال در نظام اقتصادی کشور می‌شوند. هنگامی که از جرایم اقتصادی صحبت به میان می‌آید، بسیاری از تحلیلگران و صاحب‌نظران بر این باورند که جرم اقتصادی جرمی نیست که ماهیت و یا ویژگی اقتصادی داشته باشد؛ بلکه جرمی است که آثار و تبعات سوء‌اقتصادی را به دنبال دارد. به عبارتی دیگر، جرایم اقتصادی را می‌توان اقدامی مستقیم و غیرمستقیم علیه چرخه نظام اقتصادی دانست که اثر خود را بر تولید، تـوزیع، مصرف، حملونقل و... می‌گذارد. بنابراین می‌توان گفت که جرائم اقتصادی یکی از آسیب‌های مهمی است که امنیت اقتصادی کشورها را مورد تهدید قرار می‌دهد، به همین دلیل است که امروزه گسترش جرایم اقتصادی در بسیاری از جوامع به یک چالش اساسی تبدیل شده و مقابله با آن از مطالبات جدی مردم و ارکان نظام به حساب می‌آید. هرچند که جلوگیری و مبارزه با جرایم اقتصادی از اصلی‌ترین خواسته‌های مسئولان مربوطه است، اما گفته‌ها وضعیت نامطلوب این مسئله در کشور را نشان می‌دهد. اخیرا ایسنا در گزارشی به افزایش میزان جرایم اقتصادی اشاره کرده است. بر اساس این گزارش رئیس پلیس امنیت اقتصادی ناجا از افزایش میزان جرائم در حوزه اقتصادی کشور خبر داده است. سردار محمد‌رضا مقیمی در اولین همایش «نقش امنیت در اقتصاد ملی و رونق تولید» که دیروز در سالن اجلاس سران برگزار شد، گفت: «رویکرد پلیس مبارزه با جرایم اقتصادی یک رویکرد پیشگیرانه است و ما در برخورد با جرائم هدفمان این است که این موارد را کاهش دهیم. متاسفانه جرایم اقتصادی در کشور ما وضعیت رو به بهبودی نیست و ما باید تلاش کنیم تا به سمت وضعیت بهبود حرکت کنیم. امروز آمارها و تعدد پرونده‌های ما نشان می‌دهد که باید جدی‌تر به مسئله جرایم اقتصادی و برخورد با آن ورود کنیم».
رئیس پلیس امنیت اقتصادی ناجا با بیان اینکه امنیت سرمایه‌گذاری برای ما حائز اهمیت است، خاطرنشان کرد: «دولتی بودن اقتصاد در کشور فشارهای اقتصادی، اجرای ناقص هدفمندی یارانه‌ها و... همگی جزء مواردی است که مشکلاتی را در حوزه اقتصادی ایجاد کرده است. در نتیجه این موارد، جرایم اقتصادی افزایش یافته و پیامد افزایش جرایم اقتصادی نیز افزایش شکاف طبقاتی، گسترش فقر، افزایش تورم، خروج سرمایه از کشور و ده‌ها مورد دیگر است. ما دوست نداریم که شاهد برخورد با این موارد باشیم اما اگر جرمی رخ دهد قطعا با آن برخورد میشود. امسال ما شاهد رشد 683 درصدی ارزش ریالی کشف پرونده‌های اخلال در نظام اقتصادی بودیم».
پر واضح است که امنیت اقتصادی و اجتماعی در زندگی روزمره ما از اهمیت بالایی برخوردار بوده، البته در این میان باید اشاره کرد که اقتصاد همواره یکی از اصلی‌ترین بخش‌های جرم‌خیز در جوامع مختلف است که مورد هدف متخلفان قرار می‌گیرد. به همین دلیل راه‌های مقابله و مبارزه با مفاسد اقتصادی از اهمیت بالایی برخوردار است. مبارزه با جرایم اقتصادی دارای اهمیت و ضرورتی انکارناپذیر است، چرا که گسترش این معضل می‌تواند ابعاد مختلف جامعه را تحت‌الشعاع قرار دهد. فساد اقتصادی، عاملی که امروزه به‌عنوان یکی از موانع اصلی توسعه در کشورها به‌شمار می‌آید و آنطور که رئیس پلیس امنیت اقتصادی ناجا مطرح کرده است ماجرای جرایم اقتصادی در کشور ما وضعیت رو به بهبودی نیست و همین مسئله نشان می‌دهد که وجود برنامهای جامع برای حرکت به سوی وضعیت مطلوب در این زمینه لازم و ضروری است.
عوامل موثر بر شکل‌گیری جرایم اقتصادی و راهکار مقابله با آن
در سال‌های اخیر موضوع جرایم و مفاسد اقتصادی مورد توجه بسیاری از اشخاص، نهاد‌های سیاسی، اجتماعی قرار گرفته است و دائما عوامل موثر بر شکل‌گیری فساد اقتصادی را مورد بررسی قرار می‌دهند. عوامل شکل‌گیری فساد در اقتصاد مسئله‌ای است که پیش از مقابله با آن باید مد نظر قرار دهیم، چراکه به گفته برخی از صاحب‌نظران شاید بتواند در آن شرایط از وقوع جرم جلوگیری کرد. بسترهای قانونی و مقررات یکی از عواملی است که در ایجاد فسادهای اقتصادی می‌تواند موثر باشد. همانطور که اشاره شد یکی از اصلی‌تریم عوامل برای ایجاد فساد بسترهای قانونی و مقررات پیچیده همراه با ابهام است که به راحتی زمینه را برای ایجاد فساد فراهم می‌کند. از دیگر عوامل می‌توان به زمینه‌ها و ریشه‌های اقتصادی اشاره کرد. رکود اقتصادی، تورم بالا، کاهش درآمدها، تضعیف قدرت خرید افراد جامعه و... از جمله مسائلی است که راه را برای شکل‌گیری فساد اقتصادی هموار می‌کند. یکی دیگر از عوامل موثر بر ایجاد فساد اقتصادی که تحلیلگران به آن اشاره دارند ساختارهای نامناسب و ناکارآمد ادارات و شرکت‌ها است. موارد گفته شده تنها چند عامل موثر در فراهم شدن زمینه برای شکل‌گیری فسادهای اقتصادی بوده و بررسی این مسائل نشان می‌دهد که برای حفاظت از اقتصاد و جلوگیری از تبعات آن باید برنامهای دقیق برای مبارزه با این پدیده داشته باشیم. هنگامی که از راهکار مناسب برای مبارزه با جرایم اقتصادی پرسیده میشود، صاحب‌نظران برخورد قضایی قاطع با مجرمان را از اصلی‌ترین راهکارهای مبارزه با فسادهای اقتصادی می‌دانند. این در حالی است که عده‌ای دیگر معتقدند تنها استفاده از این راهکار نمی‌توان انتظار داشت که میزان جرایم اقتصادی کاهش پیدا کند. از سوی دیگر برخی از تحلیلگران نیز بر ضرورت تشدید نظارت‌ها در بخش‌های مختلف اقتصادی تاکید دارند و معتقدند که با نظارت بیشتر می‌توان مانع از شکل‌گیری جرایم اقتصادی شد. البته اصلاحات ساختاری نیز از جمله راهکارهایی است که برای ریشه‌کن کردن فساد از اقتصاد به آن اشاره میشود. صاحب‌نظرانی که بر اصلاح ساختاری تاکید دارند معتقدند که برای مبارزه موفق با مفاسد اقتصادی و ریشه‌کن کردن آن باید بسترهای فسادزا را در بخش‌های مختلف از بین برد و این مسئله تنها با اصلاح در ساختار ادارت، شرکت‌ها و همچنین تصمیم‌گیری‌ها امکان‌پذیر است.
ضرورت رویکرد پیشگیرانه برای کاهش جرایم اقتصادی
پیشگیری از جرایم اقتصادی، مقابله با آن و ریشه‌کن کردن این پدید از جمله چالش‌هایی است که هر جامعه‌ای می‌تواند با آن روبه‌رو باشد که با رویکرد پیشگیرانه می‌توان میزان جرایم اقتصادی را کاهش داد و به سمت بهبود شرایط حرکت کرد و آنطور که رئیس پلیس امنیت اقتصادی ناجا تاکید کرده است می‌توان با همکاری فعالان اقتصادی در زمینه کاهش تخلفات گام‌های موثری برداشت.
سایر اخبار این روزنامه
چرا دوازهمین دوره «حراج تهران» با افت محسوس روبه‌رو شد؟
سایه التهاب بر بازار هنری
جلال خوش‌چهره
فصل تشدید اختلاف با اروپا
شورای‌عالی اصلاح‌طلبان: پیگیر نتیجه اعتراض‌ها به رد صلاحیت‌ها هستیم
تکاپو برای حضور در میدان رقابت
«ابتکار» از عوامل موثر بر شکل‌گیری جرایم اقتصادی و راهکار مقابله با آن گزارش می‌دهد
کروناویروس‌ها، مقصر موج ترس از بیماری جدید در چین شناخته شدند
ماجرای بیماری مرموز در سرزمین اژدها!
سفر به خارج
هر روز گران‌تر از دیروز
چرا برخی برنامه‌های زنده تلویزیون، تولیدی شد؟
فرآیند نهایی استیضاح رئیس‌جمهور آمریکا رسما کلید خورد
ترامپ زیرتیغ سنا
ایستادگی ملت‌های مقاوم آمریکا را پشیمان خواهد کرد
محسن هاشمی:
رئیس بنیاد مستضعفان
