چرا «مک ایر» از ایران رفت؟

آرمان ملي: «سفير انگلستان شامگاه سه‌شنبه از ايران خارج شد»؛ اين ادعايي بود که صبح روز چهارشنبه يکي از خبرنگاران صدا و سيما مطرح کرد و نوشت که مقصد اوليه «راب مک‌اير» دوحه بوده است. گمانه‌زني‌هاي بسياري پيرامون اين مسأله به وجود آمد و رسانه‌ها به دنبال سرنخي براي دسترسي به حقيقت ماجرا بودند. سؤالات زيادي وجود داشت: «آيا واقعا سفير انگلستان از ايران رفته است؟ سفر او به صورت قانوني انجام شده؟ اين سفر دائمي است و بازگشتي در کار نيست؟». در اين شرايط برخي تهديدهايي که پيشتر از سوي برخي شخصيت‌هاي سياسي نيز صورت مي‌گرفت، بر نگراني‌ها مي‌افزود. ساعاتي پس از طرح اين مسأله، ايرنا نوشت که «سفير انگليس در تهران طبق ضوابط و با اطلاع قبلي از ايران خارج شده است». اين خبرگزاري اعلام کرد که «راب مک اير» سفير انگليس در تهران با اطلاع قبلي و طبق ضوابط از ايران خارج شده است. براساس پروتکل‌هاي ديپلماتيک، هر سفير و نماينده ديپلماتيکي مي‌تواند با ارائه يادداشت براي مرخصي يا هر کار ديگري به کشورش برود. سفير انگليس در تهران که در تجمع شنبه شب گذشته در مقابل دانشگاه اميرکبير حاضر شده بود، براي دقايقي بازداشت شد. اين ديپلمات انگليسي بعد از ظهر يکشنبه به دليل رفتار نامتعارف و حضور در تجمعات غيرقانوني توسط دستيار وزير امور خارجه و مديرکل اروپا به وزارت امور خارجه فراخوانده شد و مراتب اعتراض رسمي جمهوري اسلامي ايران به سفير و دولت انگليس ابلاغ شد. در اين ديدار به مک‌اير يادآوري شد که حضور سفراي خارجي در تجمعات غيرقانوني هيچ تناسبي با مسئوليت‌هاي ايشان به‌عنوان نماينده سياسي کشور متبوع خود ندارد و مخالف مفاد کنوانسيون 1961 روابط ديپلماتيک وين است و دولت انگليس بايد در اين خصوص توضيح دهد. کنوانسيون وين درباره روابط کنسولي تصريح کرده است: تمامي اشخاصي که از مزايا و مصونيت‌‌ها بهره‌مندند، بدون آن که به مزايا و مصونيت‌‌هاي آنان لطمه‌اي وارد آيد مکلفند قوانين و مقررات دولت‌پذيرنده را محترم شمرده و از مداخله در امور داخلي آن دولت خودداري کنند.
واکنش رسمي؛ مک اير بازمي‌گردد
در اين ميان دولت انگليس که در روزهاي گذشته مواضع تندي عليه ايران اتخاد کرده بود نيز واکنش نشان داد و اعلام کرد که سفير به محل مأموريت خود باز خواهد گشت. به نوشته اينديپندنت، يک سخنگوي وزارت امورخارجه انگليس روز چهارشنبه با تاکيد بر اينکه سفر راب مک‌اير به لندن از پيش برنامه‌ريزي شده بود، گفت که او قصد بازگشت به تهران را دارد. وي در ادامه خاطر نشان کرد که بازگشت سفرا به کشور براي انجام رايزني و گفت‌وگو امري معمول است و به‌طور متداول اتفاق مي‌افتد. براساس گزارش اين روزنامه انگليسي، بازگشت «مک اير» به انگلستان براي توضيح درباره بازداشت و حضور در يک تجمع اعتراضي در تهران بوده است. پيشتر دومينيک راب وزير امور خارجه انگليس روز دوشنبه در جلسه پارلمان اين کشور با اشاره به بازداشت موقت سفير انگليس در ايران گفت: با توجه به رفتار آن‌ها با سفيرمان، مواضع امنيتي پيرامون سفارت‌مان را زير نظر داريم. همچنين بي‌بي‌سي به نقل از دومينيک راب نوشت که انگليس به همراه شرکايش احتمال اعمال تحريم عليه ايران را بررسي خواهد کرد. وي همچنين با اشاره به سرنگوني هواپيماي ايران‌- اوکراين گفت: ما با شرکاي بين‌المللي خود رايزني مي‌کنيم تا تحقيقي مستقل و شفاف در سطح بين‌المللي درباره سقوط هواپيما در ايران انجام شود. وزير امور خارجه انگليس در ادامه گفت: اولويت ما امنيت کارکنان و شهروندان ما در منطقه است. يک انتخاب روشن وجود دارد. ايران قوانين بين‌المللي را نقض کند و منزوي شود يا بار ديگر از اين قوانين پيروي کند. اين به نفع مردم ايران است. مقامات ايراني نيز در مقابل خواستار اخراج «راب مک اير» از ايران شده بودند. روز دوشنبه حجت الاسلام منتظري دادستان کل کشور در حاشيه همايش سراسري مراکز داوري اتاق تعاون ايران درباره حضور سفير انگليس در تجمعات اخير گفت: اين حضور مفتضحانه نشان‌دهنده آن است که اينگونه حوادث و تجمعات خلاف قانون توسط عناصر خارج از کشور چه آمريکا و چه انگليس مديريت مي‌شود. وي بيان کرد: حضور سفير يک کشور در کشوري ديگر و در جمع غيرقانوني تعدادي هنجارشکن به هيچ وجه براي ما قابل قبول نبوده و اين اقدام قابل تعقيب است‌. دادستان کل کشور خاطر نشان کرد: ما از دولت محترم انتظار داريم در اولين فرصت نسبت به اخراج چنين آدم قانون شکني هرچه زودتر اقدام کند. وي افزود: البته به نظر ما اين اقدام سفير قابل تعقيب بين‌المللي هم است که يک سفير بدون داشتن مجوز در يک جمع غيرقانوني حضور يابد و بعد هم بهانه‌ بياورد که من براي اظهار همدردي با کشته شدگان حادثه سقوط هواپيما در اين جمع حضور داشته‌ام.‌ سخني که يک دروغ غيرقابل قبول است‌. اين مقام قضائي ادامه داد: انتظار هم اين است که دولت محترم هرچه زودتر نسبت به اخراج اين فرد اقدام کند.