همدردی با خانواده جانباختگان آری؛ بهره برداری سیاسی نه

آرمان ملي- حميد شجاعي: انصراف عده‌اي از هنرمندان از جشنواره‌هاي مختلف هنري فجر باعث شد تا بعضا رسانه‌هاي بيروني از اين اقدام بهره‌برداري سياسي کرده و به عبارتي به موج سواري روي احساسات مردم بپردازند. اين در حالي است که هيچ‌کس با همدردي و همراهي با خانواده جانباختگان مخالف نيست، اما اين مساله نبايد دستاويزي قرار گيرد که برخي هنرمندان ناخواسته در زمين ديگران بازي کنند. صداوسيما و سلبريتي‌ها در شبکه‌هاي اجتماعي نيز بايد به نحوي عمل کنند که در شرايط حساس فعلي با اظهارات تحريک‌آميز جامعه را ملتهب نکنند و با سعه‌صدر بيشتري با مسائل برخورد نمايند.
عدم سوء استفاده دشمن
سرنگوني هواپيماي اوکرايني با 176 مسافر موجي از اندوه و ناراحتي را در جامعه به‌بار آورد. مخصوصا زماني که مشخص شد اين سرنگوني ناشي از خطاي انساني بوده است. پس از اين اتفاق نيز واکنش‌هاي بسياري از سوي افراد و اشخاص مختلف نسبت به اين مساله صورت گرفت و هر کسي از ظن خود اظهار نظري راجع به اين مساله کرد. اما در اين ميان واکنش هنرمندان به اين موضوع نسبت به سايرين که صرفا اعتراض و تسليت بودکمي فرق مي‌کرد. چنانکه طي چند روز گذشته در فضاي مجازي هنرمندان به لغو يا انصراف از برنامه‌هاي در دست اجراي خود پرداخته‌اند. نقطه اشتراک و تلاقي اين انصراف‌ها جشنواره فجر در حوزه‌هاي مختلف بود که از 12 تا 22 بهمن برگزار مي‌شود. با اين حال اينکه هنرمندان کشور در چنين مسائلي دغدغه‌مند هستند و نسبت به اين گونه حادثه ابراز همدردي مي‌کنند جاي نکوهش ندارد. همدردي با مردم خوب است، اما اين امر بايد به نحوي صورت گيرد که شرايط سوء برداشت و سوء استفاده بيگانگان را فراهم نياورد. با اين حال بايد ديد که اين مساله چه ميزان ناشي از عملکرد مسئولان و تا چه حد نشأت گرفته از نمايش‌هاي سياسي است. قدر مسلم رفتار هنرمندان نبايد دستاويزي براي تحريک ديگران و تخريب منافع ملي ‌شود. در اين ميان عملکرد آنها بسيارحساس است . پرسش اين است کساني که امروز به دليل همدردي و اعتراض به سمت انصراف و کناره‌گيري از جشنواره‌هاي فجر مي‌روند، آيا در برنامه‌هاي ديگر که برايشان سودي در برداشته باشد، به چنين امري مبادرت مي‌ورزند يا اينکه اين رويکرد را صرفا در جشنواره و به اسم همدردي به کار مي‌گيرند؟ اين در حالي است که شهرام ناظري خواننده کشورمان که قرار بود در روزهاي پاياني دي‌ماه کنسرت داشته باشد و بليت‌هاي کنسرتش چند صد ميليون فروش داشته براي اداي احترام به درگذشتگان حادثه سقوط هواپيما کنسرتش را لغو کرده و تبعات آن را نيز پذيرفته، اما برخي که شايد چندان حضور چشمگيري هم در آثار جشنواره نداشته‌اند صرفا به دليل همراهي به جمع انصرافي‌ها پيوستند در صورتي که حضور يا عدم حضورشان چندان تغييري در کار جشنواره نخواهد داشت.
واکنش متفاوت


يک موسيقيدان درخصوص موج انصراف هنرمندان از جشنواره اظهارداشت: ما براي تفريح موسيقي درست نمي‌کنيم. مي‌خواهيم به مردم الهام دهيم و بگوييم که اينگونه نيز مي‌توان جهان را ديد. اگر هنرمندي از چيزي ناراضي است بايد آن را با کار خود به مردم نشان دهد، نه با تعطيل کردن کارش. ايسنا نوشت؛ نادر مشايخي گفت: بيشتر افرادي که کنسل مي‌کنند، وانمود مي‌کنند که به علت مسئولت اخلاقي که دارند اين کار را مي‌کنند، گرچه که واقعيت اين است که بليت نفروخته‌اند. درواقع اين افراد سعي مي‌کنند ناراحتي خود را از اين امر، با کنسل کردن کنسرت‌شان نشان دهند. گرچه که اگر مي‌خواهند چيزي را تغيير دهند، بايد فعاليت کنند. مي‌خواهند در خانه بنشينند که چه کاري انجام دهند. همچنين کيهان کلهر نوازنده چيره دست کشورمان که جايزه نوازنده برتر در سال 2019 را از آن خود کرد مي‌گويد: «از زمان آغاز جشنواره فجر در اين جشنواره شرکت نکرده‌ام و در‌ آينده هم نمي‌کنم، لذا تحريم آن را هم باعث مزيتي در هنرمندِ مردمي و بهتر نمي‌دانم. وي افزود: «به عنوان يک هنرمند مستقل و متعهد کنسرت «شهر خاموش» را که مرثيه‌اي‌ است براي صداي خاموش‌ شدگان و به ياد قربانيان فاجعه انساني حلبچه، در ايران که به لطف روزگار هر شبش را يا به ياد سيل‌زدگان يا به ياد زلزله‌زدگان يا به ياد کشته ‌شدگان بمباران‌هاي شيميايي يا از دست‌ رفتگان آبان يا از دست ‌شدگان پرواز اخير نواختيم، لغو نمي‌کنم».
لزوم عدم اظهارات تحريک‌آميز
اتفاقات چند وقت گذشته باعث شده تا شاهد موضع‌گيري‌هاي تحريک‌آميز در برخي رسانه‌ها باشيم، هرچند که صداوسيما نيز از اين قافله عقب نمانده و اظهار نظر برخي کارشناسان در برنامه‌هاي سياسي با واکنش‌هايي از سوي مردم مواجه شد. در اين راستا دوشنبه شب زينب ابوطالبي مجري، در برنامه‌اي در قامت يک کارشناس در شبکه افق ظاهر شد و در اظهاراتي عجيب و تحريک‌آميز گفت: «اگر کسي اعتقاد ندارد جمع کند و از ايران برود. برود آنجايي که آن رفاه و آن مدل زندگي وجود دارد!» اظهاراتي که بسياري از کارشناسان و مردم عادي پاسخ‌‌هاي صريحي به وي و نحوه بيانش دادند. از طرف ديگر شبکه‌هاي اجتماعي نيز جولانگاه برخي سلبريتي‌ها که در چند سال گذشته فعاليت آنچناني نداشته‌اند شده تا نسبت به حادثه هواپيماي اوکرايني موضع‌گيري‌هاي تندي داشته باشند، دست به رويکردهايي چون کناره‌گيري از جشنواره بزنند، بقيه را تشويق به کناره‌گيري و به قول معروف روغن ريخته را نذر امامزاده کنند. در حالي که هرکدام اين جريانات چه صداوسيما و چه هنرمندان در شبکه‌هاي اجتماعي بايد بدانند که در اين شرايط حساس بايد با سعه‌صدر بيشتري نسبت به مسائل برخورد کنند و لااقل اظهارات تحريک‌آميز نداشته باشند.