مسئولیت اخلاقی و حقوقی دولت

 
 
 
 


در رابطه با تراژدي سقوط هواپيماي اوکرايني صحبت‌هاي زيادي شده اما آنچه در اينگونه موارد بايد صراحتا به آن پرداخته شود، بحث اطلاع‌رساني درست و بهنگام است. آنچه الان شاهديم ناراحتي افکار عمومي است که چرا با تاخير اعلام شد و چرا در ابتدا به نحوي سعي شد به مسائل ديگري نظير نقص فني نسبت داده شود و بعد از آن مشخص شد واقعه ناشي از اتفاقي بوده که به خاطر خطاي انساني در تشخيص هدف صورت گرفته است. انتظاري که افکار عمومي دارند و داشتند اين است که اگر به وقتش اعلام مي‌شد به اعتماد عمومي آسيب نمي‌زد و افکار عمومي نسبت به اتفاقاتي که در کشور مي‌افتد و نسبت به خبرهايي که منتشر مي‌شود، اعتمادشان را از دست نمي‌دادند که احساس کنند با صداقت با آنها رفتار نمي‌شود. درحالي که مي‌شد از همان روز اول صادقانه با مردم همه آنچه در تشخيص اشتباهي اتفاق افتاده بود را مطرح مي‌کردند و به نوعي توجه افکار عمومي به سمت صحبت‌هاي بيگانگان جلب نمي‌شد که بعد از آن صحبت‌هاي بيگانگان درست از آب درآيد. يک مقدار بايد مراقبت شود که در اينگونه موارد چگونه با افکار عمومي و مردم رفتار کرد و حقايق را از مردم پنهان نکرد. به نظر مي‌رسد کتمان حقايق از مردم صدمه خيلي جدي به اعتماد مردم مي‌زند که به اين راحتي قابل جبران نيست. مي‌شد با بيان حقايق عذرخواهي مي‌کردند همان کاري که الان صورت گرفته که اگر به وقتش عذرخواهي مي‌شد شايد در تسکين دردهاي مردم تاثير بيشتري مي‌گذاشت تا اينکه مدتي بگذرد و ديگران يکسري مسائل را مطرح کنند و اين حقيقت بيان شود. اگر خطاي انساني و اشتباهي که صورت گرفته سر وقت اعلام مي‌شد خيلي بهتر و تاثيرگذارتر بود. در واقع در صورتي که به محض وقوع بيان مي‌شد قطعا تاثير بيشتري داشت، اما همين که الان نيز کساني که مسئوليت داشتند، مسئوليت مي‌پذيرند مي‌تواند در جهت نوسازي اعتماد عمومي باشد. در کل پذيرش مسئوليت‌ها در ارتباط با حوادث اينچنيني و مواضعي که الان مسئولانه گرفته مي‌شود، مي‌تواند به بازسازي افکار عمومي کمک کند و بايد دلايل منطقي در اينکه چرا به موقع خبر اعلام نشده، ارائه شود تا افکار عمومي اقناع شود. مواضعي که ديروز سردار سلامي گرفت موضع مناسبي بود و اين مواضع کمک مي‌کند که افکار عمومي به سمت تسکين پيش رود و به نوعي بايد در اين شرايط در جهت آرامش و اعتماد بيشتر حرکت شود و از اين دست اظهارنظرها براي بازسازي اعتماد عمومي ضرورت دارد. آنچه ايران بايد طبق قواعد بين‌المللي انجام دهد عذرخواهي نسبت به اشتباهي است که در هدفگيري صورت گرفته است. قطعا و يقينا عمدي در کار نبوده و با توجه به شرايط خاصي که آن روز حکمفرما بوده، احساس شده که يک هدف نظامي است و به‌عنوان يک هدف نظامي اين اقدام را انجام داده است. در اينکه کسي که اين کار را انجام داده از همه بيشتر پشيمان است هيچ ترديدي نيست. از کساني که در اين حادثه به نوعي عزيزانشان را از دست داده‌اند بايد عذرخواهي رسمي شود. بحث پرداخت غرامت و مسائل حقوقي هم متوجه ايران است. با توجه به مسئوليتي که کشور به لحاظ حقوقي دارد در اينگونه موارد، بحث جبران خسارت متوجه دولت هست که آنهم بايد انجام شود و اينها جزو مواردي هستند که به لحاظ حقوقي بايد انجام شود. يک مسئوليت اخلاقي متوجه دولت است و يک مسئوليت حقوقي به لحاظ جبران خسارت.