حسن روحانی دیروز گفت وعده‌هایم برای شرایط صلح بود اما الان شرایط جنگ است، آفتاب یزد وعده‌های رئیس جمهور و چرایی عدم تحقق آنها را بررسی می‌کند

وعده‌های روحانی در نقطه پایان!
آفتاب یزد- گروه سیاسی: این روزها صحنه سیاسی کشور با یک سوال مهم مواجه شده است. مشارکت مردم در انتخابات مجلس چگونه خواهد بود؟ آیا صندوق رای می‌تواند مانند گذشته جذابیتی ایجاد کند؟ تردید در پاسخ به این سوال‌ها را باید در انتخابات دو سال قبل جستجو کرد جایی که در انتخابات ریاست جمهوری حسن روحانی با وعده‌های خود توانست 24 میلیون ایرانی را قانع کند که روند ریاست او با حمایت اصلاح طلبان کلید حل مشکلات خواهد بود. حالا اما شرایط تغییر کرده است. «قول‌های من برای شرایط صلح بود الان شرایط جنگ است»، حسن روحانی دیروز با همین جمله کوتاه نقطه پایانی گذاشته بر تمام وعده‌هایی که در دوران انتخابات داد. کمتر از دو‌سال تا پایان هشت سال ریاست روحانی اوضاع همچون دو سال پایانی دوران محمود احمدی نژاد است و گویی در صحنه سیاسی ایران، در همیشه روی همان پاشنه می‌چرخد و فرقی ندارد این یکی برسر کار باشد یا آن یکی!
>خرده فرمایش‌های بی منطق!
دیروز رئیس جمهور گفت:«برخی به دولت انتقاد می‌کنند که چرا به قول‌هایی که داده است عمل نمی‌کند؟ در حالی که ما در شرایط صلح آن قول‌ها را داده‌ایم، ولی اکنون وارد جنگ شدیم، جنگی که ما آن را آغاز نکردیم حتی بهانه هم به دشمن ندادیم بلکه دشمن جنگ را شروع کرد تا قامت استوار ملت بزرگ ما را بشکند. بنابراین این حرف منطقی نیست که برخی که با دولت خرده فرمایش دارند، بگویند لحن دولت نسبت به سال ۹۶ در فروردین ۹۸ فرق کرده است. آن شرایط، شرایط صلح بود اما اکنون شرایط جنگی است که شرایط ویژه خود دارد.» اینکه امروز شرایط صلح است یا جنگ قابل ارزیابی است اما پیش از آن بررسی برخی وعده‌های روحانی در انتخابات 96 به درک اینکه لحن دولت او تغییر کرده یا خیر، بیشتر کمک خواهد کرد.


>مروری بر چند وعده حسن روحانی
به مردم قول می‌دهم که در دولت دوازدهم فقر مطلق در ایران برای همیشه رخت بر بکند.( سفر انتخاباتی به خرم آباد - 24اردیبهشت ۱۳۹۶)
ما اجازه نمی‌دهیم تحریم به کشور برگردد. (سفر انتخاباتی به اردبیل – 27 اردیبهشت 96)
ما معتقد هستیم و می‌گوییم باید فضای کسب و کار آماده شود. ما می‌گوییم موانع باید برطرف شود و باید به مردم آزادی عمل بدهیم. مردم با اینترنت می‌توانند برای خود شغل انتخاب کنند.بگذارید مردم فعال باشند. (سفر انتخاباتی به ساری- 25/2/96)
ما می‌خواهیم با دنیا در تعامل سازنده موثر باشیم و ادامه دهیم. ما به رفع تحریم هسته‌ای قانع نیستیم. باید همه تحریم‌های دیگر برداشته شود. در دولت دوازدهم با اجماع ملی همکاری قوای دیگر و مشورت و رهنمود‌ها راه شکستن تحریم را ادامه می‌دهیم. ( سخنان روحانی در ورزشگاه آزادی_ 23/2/96)
با نوسازی حمل و نقل، ‌استفاده بیشتر از خطوط ریلی و بهسازی خودروها و نیز نوسازی ناوگان خودرویی، می‌توانیم شرایط بهتری داشته باشیم کما اینکه شرایط امروز از چهار سال پیش بهتر است. (سخنان روحانی در گفت و گوی ویژه خبری – 14/2/96)
پای صندوق بیایید تا صداوسیما درست شود. بخاطر کارمندهای مظلوم صداوسیما بخاطر خبرنگارهای مظلوم بخاطر کارکنان فنی مظلوم پای صندوق بیایید. صداوسیما را از دست این باند خلاص کنید (سخنرانی انتخاباتی اردبیل 27اردیبهشت 96)
>قبلتر گفتیم
در نسخه چهارم بهمن 1396 در روزنامه آفتاب‌یزد یعنی زمانی که تازه دولت دوم روحانی شش ماهه بود در مطلبی با عنوان «جسارتا به عقب برگردید» به این موضوع پرداختیم که روحانی با آن روحانی انتخابات متفاوت است و بعید است با این رویه بتواند وعده‌های خود را عملی کند. در واقع با توجه به اینکه یکی از شعارهای روحانی در انتخابات به عقب برنمی‌گردیم بود، در گزارش سال 1396 از خود او خواستیم به عقب یعنی زمان انتخابات و لحن و اراده‌اش برای تغییر برگردد. اما حالا حدود دو سال بعد از آن تاریخ رئیس جمهور نه تنها تغییر لحن خود را تایید می‌کند بلکه به نوعی تحقق وعده‌های خودش را نیز رد می‌‌نماید و آن را وابسته به شرایط می‌کند. همانطور که در بالا بررسی شد او در اردیبهشت 96 وعده برداشتن تمام تحریم‌ها را داده بود، این وعده در زمان ریاست جمهوری اوباما نبود بلکه در همان زمان نیز ترامپ رئیس جمهور آمریکا بود و مدام برای پایان دادن به برجام خط و نشان می‌کشید. بنابراین روحانی نمی‌تواند بگوید شرایط امروز از سوی آمریکا به او تحمیل شده، چرا که او با علم به ریاست ترامپ چنین لحن و وعده‌ای را مطرح کرد. ضمن آنکه از ابتدای انقلاب تاکنون آمریکا با ما در جنگ بوده است و هیچ زمان مدارایی در کار نبود و بی‌اعتمادی حاکم بوده است.
>انتخابات بدون وعده در دنیا دارید؟
از سوی دیگر روحانی در انتخابات 92 زمانی که سودای پوشیدن ردای ریاست جمهوری برای اولین بار را داشت و کشور با مشکلات بسیاری حاصل از ریاست احمدی نژاد دست و پنجه نرم می‌کرد، گفت: «والله العظیم اگر مشکلات این کشور راه‌حلی نداشت، من کاندیدا نمی‌شدم». اما یکی دیگر از پارادوکس‌ها در مصاحبه امسال روحانی در شهریور با یک شبکه آمریکایی است که در پاسخ به سوال خبرنگاری مبنی بر اینکه «اگر ترامپ به دنبال توافق جدیدی هست چرا تحریم‌ها را برنمی‌دارد تا راه مذاکره باز بشود؟» گفت: «آنچه که آمریکا از روز اول خروج از برجام به دنبالش بود این بود که می‌خواست به‌نوعی به مردم ایران بگوید که دولت ایران مقصر است که کارها به‌خوبی پیش نمی‌رود. سبکی که ترامپ انتخاب کرد سبکی نبود که به نفعشان باشد. ایشان (ترامپ) به‌جای اینکه راجع به توافق صحبت کند همان شعارهایی که معمولاً در انتخابات، رقبا برای همدیگر مطرح می‌کنند را مطرح کرد. معمولاً انتخابات که تمام می‌شود این بحث‌ها هم تمام می‌شود اما ترامپ همان بحث انتخاباتی خودش (شعارهایش) را ادامه داد!» این پاسخ این شائبه را مطرح می‌کند که آیا وعده‌ها از ابتدا سنخیتی با توان یا اختیارات او نداشته است و براساس شرایط انتخاباتی قول‌هایی مطرح شده؟ شاید یک مصاحبه از لعیا جنیدی معاون حقوقی رئیس جمهور پاسخی به این سوال باشد. او در پاسخ به سوالی درخصوص اختیارات ویژه و اینکه چرا در صورت نبود اختیارات لازم، آقای روحانی در زمان انتخابات وعده‌های بسیاری داده‌اند، گفت: «شما انتخابات بدون وعده در دنیا دارید؟ آن ‌وقت دیگر انتخابات نمی‌شود! مگر می‌شود بگویی من در انتخابات شرکت می‌کنم اما کار خاصی نمی‌توانم انجام دهم!»
>دولت در افراط و تفریط
با این اوصاف برای بررسی بیشتر اینکه آیا لحن دولت روحانی تغییر کرده و سرنوشت وعده‌های او چرا به وضعیت امروزی رسید، گفتگو کردیم با یک فعال سیاسی اصلاح طلب. محمدصادق جوادی حصار به آفتاب یزد گفت: «بدون تردید لحن روحانی و دولت او نسبت به قبل تغییر کرده است، درباره اینکه چرا تغییر ایجاد شده، باید گفت: بخشی از آن به دلیل شرایط جهانی است اما بخش مهمتر این موضوع درواقع محصول عدم درک و پیش بینی شرایط جهانی و منطقه‌ای از سوی دولت است. این تحلیل نادرست به نظر می‌رسد نسبت به طرف‌های حاضر در توافق هسته‌ای نیز وجود داشته است، به طوری که شاید دولت روحانی گمان می‌کرده همه طرف‌ها به این توافق پایبند خواهند بود و چین، روسیه و اتحادیه اروپا از آن حمایت موثر خواهند کرد، بنابراین حتی اگر آمریکا از برجام خارج شود 5 کشور دیگر طرف توافق باقی خواهند ماند، طبیعتا چنین رویکردی الان مشخص شده که صحیح نبوده است و توان دولت برای درک اقتضائات اقتصادی بین المللی با واقعیت همخوانی نداشته است.» او افزود: «به نظر می‌رسد آنطور که باید و شاید شرایط اقتصاد جهانی مدنظر قرار نگرفته است، اینکه گمان کردیم چین تراز تجاری بسیار بالای خود و منافعش را رها خواهد کرد یا روسیه منافع خود در سطح جهانی همچون بازار انرژی را برای حمایت از تهران نادیده می‌گیرد، ارزیابی‌های صحیحی نیست. شاید هم روی توان اروپا برای باز کردن راه تجارت ایران در نبود آمریکا حساب کردند!» جوادی حصار در ادامه درباره تغییر شرایط امروز از صلح به جنگ گفت: «این گزاره را قبول ندارم چرا که در دوره توافق هسته‌ای نیز وضعیت صلح نبود و با آمریکا در شدیدترین اختلافات قرار داشتیم، ذیل فصل هفتم شورای امنیت و آنچه سایه جنگ خوانده می‌شد قرار داشتیم و تحریم نیز از سوی سازمان ملل بر ایران اعمال شده بود بنابراین شرایط امروز نیز با آن زمان تفاوتی نکرده است و به نظر می‌رسد بعد از خوشبینی ابتدایی دولت که با افراط همراه بوده حالا در تفریط هستند و با این انفکاک صلح و جنگ در واقع دولت تلاش برای تغییر شرایط را رد می‌کند.» وی تصریح کرد: «در شرایط فعلی نیز می‌توان و شدنی است که از پله‌ها بالا رفت، وقتی سایر کشورها نظیر چین و روسیه یا اتحادیه اروپا در این مدت ثابت کردند که نمی‌خواهند و نمی‌توانند از منافع سرشار خود در رابطه با آمریکا به خاطر برجام یا رابطه با ایران بگذرند، باید چاره‌اندیشی کرد و به دنبال مسیر گفتگو با آنها برای حل مشکلات بود. اینکه تا کجا بتوان میان شرایط و مطالبات تعادل برقرار کرد در طول فرآیند مشخص خواهد شد. دولت باید بتواند براساس شرایط، اقتضائات و مقدورات تحلیلی درست و در نهایت راهبردی مناسب را برگزیند و این وظیفه‌ای است که دولت در اجرای آن تا کنون ناموفق بوده اما باید تلاش کنند در این مدت باقی‌مانده در این مسیر گام بردارند.»
>روحانی بگوید نتوانستم و دلایل را توضیح دهد
حسن روحانی درحالی عدم تحقق وعده و تغییر لحن را به تغییر شرایط از صلح به جنگ مرتبط دانسته که همانطور که بررسی شد، دایره وعده‌های او فقط مسائل سیاست خارجی نبود که وابسته به شرایط جهانی باشد. یک فعال سیاسی دیگر اصلاح‌طلب نیز با تاکید بر این موضوع معتقد است حسن روحانی وعده‌های مختلفی را در مسائل فرهنگی، اجتماعی نظیر اینترنت، حضور جوانان و زنان و... مطرح کرده بود که تحقق آن وابستگی به شرایط صلح و جنگ ندارد اما نسبت به این وعده‌ها نیز توفیق چندانی نیافت. جلال جلالی زاده افزود: «اینکه فردی در جایگاه رئیس جمهور بگوید وعده‌های من برای صلح بود، یعنی چه؟ افکار عمومی چنین امری را نمی‌پذیرد که فرد یا جریانی به رقابت بیاید، وعده دهد و پس از آن بگوید شرایط تغییر کرده و وعده‌ها شدنی نیست. در عوض روحانی باید به مردم بگوید که «من نتوانستم» و دلیل این عدم توانایی و فاکتورهای موثر بر آن را نیز توضیح دهد، به طور مثال همچون رئیس دولت اصلاحات که با برخی تعابیر درباره «جایگاه رئیس جمهور» کار برد حوزه اختیارات خود را تشریح کرد.» او ادامه داد:«وعده‌های بزرگی که روحانی داد و عدم تحقق آن موجب بی اعتمای میان مردم و مسئولان می‌شود. او باید تلاش می‌کرد در پایان دوره هشت ساله خود کارنامه شفافی از عملکردش ارائه می‌داد اما چنین نشد و حالا به نظر می‌رسد روحانی مایل است این یک سال و نیم باقی مانده را بر همین وضع بگذراند تا دوره‌اش تمام شود و چندان ایده و اراده‌ای برای اصلاح شرایط ندارد.»
اگر به ابتدای این گزارش بازگردیم و بحث بر سر نحوه افکار عومی نسبت به مشارکت مردم به دلیل کارنامه دولت، این واقعیت را باید پذیرفت که عملکرد حسن روحانی نه تنها به پای خود که به پای جریان اصلاحات به عنوان حامی شماره یک او نیز نوشته شده است. درحالی که فضای افکار عمومی در طول 22 سال گذشته از خرداد76 تا کنون با دیدی مثبت به جریان اصلاحات می‌پرداخت اما حالا کم و بیش شائبه‌ها درباره آن مطرح شده است و حالا اصلاح طلبان هم نمی‌توانند بگویند اصلاحات برای شرایط صلح بود اما الان شرایط جنگ است!