روزنامه همدلی

ارزیابی «همدلی» از سند دخل و خرج99 با مقتضیات نامعلوم فروش نفت، افزایش درآمدهای مالیاتی و سهم شرکت‌های دولتی

بودجه‌ای که مجبور است
همدلی| فاطمه آقایی‌فرد: وقتی روز یکشنبه هفته جاری، رئیس دولت دوازدهم با عنوان «بودجه استقامت و مقابله با تحریم»، سند دخل و خرج سال آینده را در قالب لایحه‌ای به دست بهارستانی‌ها داد، بسیاری از آگاهان و تحلیل‌گران اقتصادی سال سختی را پیش روی دولت ترسیم کردند. حسن روحانی در حالی اعدام و ارقام درشت بودجه را به روی کاغذ آورد که به باور بسیاری از کارشناسان، سال آینده وضعیت دخل و خرج یک تفاوت اساسی با سال‌های گذشته خواهد داشت. یکی از تفاوت‌های خبرساز این لایحه بحث کاهش اتکا بر درآمدهای نفتی است. نگاهی به لایحه بودجه سال 99 نشان می‌دهد که سهم دولت از فروش و صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی به میزان 66درصد کاهش یافته و در عوض سهم درآمدهای مالیاتی نسبت به بودجه سال جاری، 27درصد رشد کرده است. سوالی که حالا تحلیل‌گران اقتصادی مطرح می‌کنند این است که مگر می‌توان در کشوری که بنیان اقتصادش بر پایه درآمدهای نفتی شکل گرفته، به میزان بیش از 60درصد کمتر بر پایه فروش نفت اقتصاد را مدیریت کرد. سوالی که در بسیاری از تحلیل‌های کارشناسی با این پاسخ همراه است؛ دولت به دلیل تحریم‌های بین‌المللی، چاره‌ای جز کاهش وابستگی به نفت را ندارد و این بودجه به نوعی به خود سکانداران اقتصادی نیز به دلیل شرایط موجود تحمیل شده است. نگاهی به جزئیات لایحه بودجه سال آینده، یک خروجی قابل ‌توجه دارد و آن هم این است که این دخل و خرج تا جایی که بتواند به نفت تکیه نکند و از راه‌کارهای دیگری هزینه‌ بخش‌های مختلف تامین شود. اما نکته قابل‌توجهی که در سند دخل و خرج سال آینده وجود دارد این است که تحت چنین شرایطی که از نگاه بسیاری از آگاهان اقتصادی سخت‌ترین شرایط برای بودجه‌نویسی را پیش روی سکانداران اقتصادی قرار داده، بودجه شرکت‌های دولتی نسبت به سال جاری به میزان 16درصد افزایش یافته است. در یکی دیگر از نقدهای وارده به بودجه سال جاری این موضوع مطرح می‌شود که چرا سهم برخی از نهادهایی که در اثرگذاری آن‌ها تردید وجود دارد در بودجه افزایش یافته، اما مالیات در جبران کاستی‌های بودجه از سوی این نهادها سهمی ندارد. آنطور که در بسیاری از تحلیل‌های موجود آمده، با اینکه دولت از نظر تحقق درآمدها در سال آینده در مضیقه قرار دارد، اما بودجه برخی از نهادها، نسبت به میزان مصوب سال 98 کاهش قابل‌توجهی نیافته است.
این موضوع حالا چند روزی می‌شود که در فضای مجازی نیز داغ شده و تحلیل‌های انتقادی زیادی را از سوی کاربران متوجه خود کرده است. پدرام سلطانی، نایب رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، در توییتی به این موضوع اشاره کرده است؛ «آیا در سال ۹۹ که بودجه استقامتی یا همان ریاضتی بسته شده است، نیروهای مسلح، آستان‌قدس و ستاد اجرایی مالیات می‌دهند؟!؛ خیر، نهادها و بنیادها چطور؟ در مجموع 16میلیارد، پس داستان استقامت چیست؟ استقامت در برابر پرداخت مالیات». به باور بسیاری از آگاهان اقتصادی در صورتی که برخی از نهادهای معاف از پرداخت مالیات، سهم خود را به دولت بدهند، در این صورت رویای کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی تعبیر بهتری خواهد داشت. هر چه که هست، حالا در لایحه بودجه سال آینده دولت از یک سو قرار است تا وابستگی کمتری به درآمدهای نفتی داشته باشد و از دیگر سو سهم شرکت‌های دولتی را نیز افزایش دهد و 10میلیارد و 500 میلیون دلار نیز برای کالاهای اساسی اختصاص دهد تا از تورم جلوگیری کند. به باور کارشناسان اقتصادی در صورت کاهش درآمدهای نفتی، منابع بانک‌ها نیز کاهش خواهد یافت و دولت برای جبران کسری بودجه ناچار به چاپ پول و استقراض از بانک مرکزی می‌شود که این موضوع نیز نقش مهمی در تورم دارد. اما با این همه به نظر می‌رسد تحت شرایط تحریمی، راهکار دیگری پیش روی سکانداران اقتصادی قرار نداشت. چرا که منابع عمومی دولت که کلیدی‌ترین رقم در بودجه به شمار می‌رود، در قانون بودجه 98، 448هزار میلیارد تومان بوده است که با رشدی 8درصدی به 484هزار میلیارد تومان در لایجه سال آینده رسیده است. هر چند در نگاه اول و با افزایش میزان بودجه عمومی دولت می‌توان گفت که بودجه سال 99 بودجه‌ای انبساطی بوده است، اما با لحاظ کردن تورم حدود 41درصد و رشد هشت درصدی این بودجه نسبت به سال قبل، به این نتیجه می‌رسیم که این بودجه انقباضی بسته شده و موانع زیادی پیش روی سکانداران اقتصادی وجود دارد. اما حالا که بودجه به صورت مجبوری بسته می‌شود و دولت به دلیل کاهش درآمدهای نفتی در تنگنا قرار گرفته، سوالی که می‌توان مطرح کرد این است که چرا سهم شرکت‌های دولتی در بودجه افزایش یافته و بسیاری از نهادهای درآمدزا همچنان با وجود شرایط تحریمی متفاوت امسال نسبت به سال‌های گذشته از پرداخت مالیات به دولت معاف هستند؟
یک کارشناس اقتصادی در این باره با اشاره به کسری ۱۰۶هزار میلیارد تومانی بودجه پیشنهاد کرد که «حذف معافیت مالیاتی فرصت خوبی برای جبران کسری است. نظام مالیاتی کشور بسیار ضعیف و ناکارآمد است. چند وقت پیش جامعه هنری از مالیات معاف شدند که می‌توان این موضوع را به بسیاری از بخش‌ها تعمیم داد. پیشنهاد من حذف معافیت مالیاتی برای مشخص شدن ظرفیت مالیاتی کشور است». حیدر مستخدمین حسینی، با بیان این‌که با حذف معافیت مالیاتی ظرفیت مالیاتی کشور مشخص می‌شود، افزود: «اینگونه همه باید مالیات پرداخت کنند؛ تصویر روشنی از افراد و فعالیت‌هایی که باید معاف باشند ارائه می‌شود و همه اطلاع خواهند داشت که چه کسانی و به چه میزان از مالیات معاف هستند».


معاون وزیر اسبق اقتصاد با تاکید بر این‌که حذف معافیت مالیاتی به جبران کسری بودجه کمک می‌کند، گفت: «با این اتفاق نیازی به درآمد حاصل از فروش نفت نداریم و می‌توان درآمد نفت را صرف پروژه‌های عمرانی کرد».
در همین زمینه نماینده مردم اصفهان در مجلس، با توجه به کاهش فروش نفت در بودجه سال آینده، به ایرنا گفت: «افزایش درآمدهای مالیاتی، اعم از مالیات بر درآمد و ارزش افزوده، کاهش وابستگی به نفت و اصلاح ساختار دولت به منظور کاهش هزینه های جاری در بودجه سال ۹۹ پیش بینی شده است، همچنین بخشی از بودجه نفت به طرح‌های عمرانی اختصاص می یابد». حمید رضا فولادگر در ادامه گفت: «افزایش مالیات در سال آینده، باید با مودیان جدید و گسترش جامعه هدف صورت گیرد نه اینکه بر جامعه هدف فعلی فشار وارد شود، فرار مالیاتی باید مدیریت شود؛ الیته در چند سال اخیر در مجلس شورای اسلامی قوانین خوبی برای مقابله با فرار مالیاتی تصویب شده است». هر چه که هست نگاهی به سند دخل و خرج 99 اگرچه با مقتضیات نامعلوم فروش نفت، افزایش درآمدهای مالیاتی و رشد سهم شرکت‌های دولتی مطرح شده است، اما با بررسی شرایط اقتصادی کشور و فشارهای بین‌المللی که در پیش روی سکانداران اقتصادی قرار دارد، به نظر می‌‎رسد که بودجه سال آینده راه دیگری را پیش روی خود نداشته و به نوعی با حالت اجبار بسته شده است. رئیس دولت دوازدهم اگر می‌توانست مالیات شرکت‌ها یا نهادهایی را که در تاثیرگذاری آنها برای اقتصاد ایران تردید وجود دارد، عملیاتی می‌کرد و از سوی دیگربودجه نهادهای دیگر را که همیشه مورد بحث کارشناسان اقتصادی می‌بود کاهش می‌داد و همچنین واقعیت‌های درآمد نفتی را برای مردم مشخص می‌کرد، شاید تصویر دیگری از بودجه پیش چشم تحلیل‌گران قرار می‌گرفت.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
اسراييل‌ضربه راهبردي خورده است (اعتماد) افتتاح ابرپروژه سد و نیروگاه ایرانی در سریلانکا (جوان) اخبار ویژه (کيهان) عیارسنجی طرح مالیات بر عایدی سرمایه (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
خشایار اعتمادی به همدلی درباره خاطراتش با تورج شعبان‌خانی و دلیل خداحافظی‌اش با موسیقی می‌گوید پروانه سلحشوری در میان اعتراض تعدادی از نمایندگان، در نطق اضطراری: من نماینده ملت هستم باید حرف آنها را بزنم یک سال از مرگ احمدرضا دالوند گذشت «دال بزرگ» بدون تاریخ مصرف یک فعال سیاسی اصلاح‌طلب در گفت‌وگو با «همدلی»: اصلاح‌طلبان از «ناسازگاری‌های شناختی» رنج می‌برند گزارش میدانی «همدلی» از کودکان و نوجوانانی که سهم‌شان از زندگی زباله‌گردی و هم‌نشینی با پسماندهای شهری است ارزیابی «همدلی» از سند دخل و خرج99 با مقتضیات نامعلوم فروش نفت، افزایش درآمدهای مالیاتی و سهم شرکت‌های دولتی عادل جهان‌آرای آقای روحانی فارسی سخن می‌گوید! تورج شعبان‌خانی درگذشت اما افسوس تو رو خواستن دیگه دیره شکل‌گیری رانت و فساد مدیرکل دفتر امور اجتماعی استانداری تهران: فقط ۱۴ درصد کودکان خیابانی، ایرانی‌اند شهرام ناظری امسال در قونیه کنسرت برگزار نمی‌کند