تهران شهری که برای همه نیست!

آفتاب یزد- گروه اجتماعی: آلودگی هوا پدیده‌ای جهان شمول است که با صنعتی شدن شهر‌ها، افزایش یافته و سلامت جوامع را به خطر انداخته است. کشورما نیز هر سال در پائیز ماه میزبان پدیده وارونگی هوا است اما امسال آلودگی هوا بیش از حد مجاز بود تا جایی که مثل مه تمام شهر را در بر گرفته بود. این روال چند روزی در جریان بود و افراد زیادی به دلیل آلودگی هوا در بیمارستان‌ها بستری شدند، افراد زیادی هم جان خود را از دست دادند. با این وجود روز گذشته شهربانو امانی عضو شورای شهر، آماری را ارائه داد که بسیار قابل تامل بود. او گفته بود«روزانه 15 نفر در پایتخت به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند و شعار تهران شهری برای همه محقق نشده است.» در اینکه تهران دیگر شهری برای همه نیست، شکی نیست اما فوت 15 نفر در روز آن هم به دلیل آلودگی هوا تنها در شهر تهران یک فاجعه محسوب می‌شود.
>مرگ روزانه ۱۵ نفر به دلیل آلودگی هوا
روز گذشته عضو کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران در تذکری به شهرداری تهران گفت: «نفس تهران به شماره افتاده و از اینکه تهران شهری برای همه باشد فاصله گرفته‌ایم چراکه روزهایی اخیرا برای مردم تهران سپری شد که اکثر مواقع هوای ناسالم داشت. روزانه 15 نفر در پایتخت به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند و تهران شهر ماشین و پارکینگ خودروها شده است و دیگر نه تنها شهری برای افراد معمولی نیست بلکه برای افراد معلول و سالمند نیز مبلمان درستی انجام نگرفته است.» شهربانو امانی اظهار داشت: «انتظار می‌رود شهردار تهران اقدامات بیشتری برای محقق شدن شعار تهران شهری برای همه انجام دهد، در حال حاضر عزم و اراده جدی در شهرداری نمی‌بینیم و برای اینکه تهران شهری برای همه باشد هم باید از خودمان شروع کنیم.»
>مرگ بالغ بر ۳ هزار نفر در سال ۹۷


پیش‌تر در همین رابطه معاون بهداشت وزارت بهداشت گفته بود: «در کلانشهرها، آلودگی هوا به ویژه ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون وارد ریه و بافت بدن افراد شده و عوارض زیادی
به وجود می‌آورد.»
علیرضا رئیسی تاکید کرد: «طی سال‌های ۹۲ تا ۹۴ شاهد کاهش غلظت آلاینده‌های هوا بودیم، اما از سال ۹۴ تا ۹۶ افزایش غلظت و آلودگی هوا رخ داده و هم اکنون این آلودگی ۳.۳ برابر حد مجاز جهانی است. هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم تحمیلی ناشی از آلودگی هوا بسیار زیاد است که تعطیلی مدارس، دانشگاه‌ها، بازار بخشی از آن است. طبق برآورد سازمان بهداشت جهانی این هزینه در ایران بالغ بر ۳۰ میلیارد دلار و برابر با ۲.۴۸ تولید ناخالص ملی است. طبق آمار، میزان مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا در تهران در سال ۹۷، بالغ بر ۳ هزار نفر از افراد بالای ۳۰ سال بود که بیماران مزمن تنفسی ۸۵نفر، سرطان ریه ۹۶ نفر، بیماران قلبی ۱۰۵۸نفر و سکته‌های مغزی ۵۲۶ نفر بودند.
او تصریح کرد: «تاکنون اقدامات زیادی انجام داده‌ایم، اما متاسفانه نباید این اقدامات تنها به فصل‌های خاصی از سال که آلودگی تشدید می‌شود، منتهی شود؛ بلکه نیاز به یک زیرساخت اساسی برای رفع این مشکل داریم. تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها یک راهکار موقت است و نمی‌تواند تضمین کننده حفظ هوای پاک و یا ماندگاری آن باشد. در دو - سه روز گذشته با توجه به افزایش آلودگی هوا و تداوم آن حدود ۲۰۰ نفر در شهر تهران به مراکز خدمات درمانی بخش خصوصی و دولتی مراجعه کرده‌اند. همچنین از ابتدای شروع فصل پاییز حدود ۱۵۰۰ نفر از اهالی استان خوزستان و شهر اهواز و همچنین مجموعا ۱۵۰ نفر در اصفهان و مشهد به مراکز درمانی مراجعه کرده و بستری شده‌اند.»
>قطعا آلودگی هوا موجب مرگ و میر می‌شود
کیانوش جهانپور رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت در گفت و گو با آفتاب یزد در رابطه با صدق و صحت آمار ارائه شده از سوی عضو شورای شهر گفت:« صحبت در رابطه با اینکه میزان مرگ و میر بر اثر آلودگی هوا در کلانشهر‌ها تا چه میزان است، دشوار است. اما معاونت بهداشتی وزارت بهداشت آماری را در خصوص این موضوع اعلام کردند که از نظر وزارت بهداشت همان آمار صحیح است. موضوع این است که معیار‌ها در رابطه با مرگ و‌میر ناشی از آلودگی هوا متفاوت است و ممکن است که اعداد متفاوت باشند اما معیار ما همان معیاری است که وزارت بهداشت ارائه می‌دهد.»
او در ادامه تاکید کرد: «موضوع حائز اهمیت این است که قطعا آلودگی هوا موجب مرگ و میر می‌شود. ما در شهر‌های بزرگ و کلانشهرها که شهرهای صنعتی مثل تهران و اصفهان هم شامل آن میشود یک آلودگی هوا مستمر و دائمی داریم، یک نوع آلودگی هوا هم داریم که به دلیل پدیده‌هایی مثل وارونگی هوا یا مه دود در ایام خاصی ایجاد می‌شود و اساسا ممکن است این آلودگی چند برابر استانداردها بالا برود و منجر به تعطیلی مدارس و ادارات شود. آنچه که هست این است که برخی معتقدند زندگی در شهر‌های بزرگمان مثل تهران معادل این است که روزانه 10 تا 12 نخ سیگار مصرف کنید. بنابراین آلودگی هوا حتما مخل سلامت است و در ابتلا به بیماری‌های مزمن و غیرواگیر تاثیرگذار است. همین موضوع سبب می‌شود تا در افرادی که دارای بیماری‌های زمینه‌ای هم هستند مشکلات حاد حتی مرگ و میر را هم ایجاد کند.»
او در رابطه با مکاتبات وزارت بهداشت با مدیران شهری در جهت جلوگیری از آلودگی هوا گفت:«ما اخیرا مکاتبات وزیر بهداشت را در رابطه آلودگی هوا با شهردار تهران داشتیم اما پیش از این هم همیشه در کارگروه‌های سلامت واحد‌های مختلف مکاتباتی با مدیران شهری داشتند، موارد اعلام شده و حتی هشدار‌ها داده شده است اما اینکه این موضوع تا چه اندازه در سیاست‌گذاری‌ها تاثیرگذار است، موضوع دیگری است. البته ما محدودیت‌های توان اجرایی برخی حوزه‌ها را هم درک می‌کنیم اما باید این نکته را در نظر داشت که سلامت یک اولویت است، بنابراین با توجه بر اینکه اصل بر امنیت و سلامت است، هر امری که مخل امنیت و سلامت باشد قابل پذیرش نخواهد بود. ما متاسفانه با پدیده شکل گیری شهرهای همراه با آلودگی هوا مواجه هستیم و در دهه‌های اخیر تعداد این شهرها افزایش پیدا کرده است. همه شهرهای بزرگ ما، کلانشهرها و حتی می‌توان گفت شهرهای متوسط کشور به دلایل مختلف دچار آلودگی هوا هستند اما متاسفانه همچنان با روند گسترش آن‌ها مواجه هستیم، اگر روند مهاجرت را در کشور مطالعه کنید متوجه می‌شوید که کماکان با تمرکز جمعیت در شهر‌های بزرگ و متوسط رو به رو‌ایم و همزمان بیشتر شهرهای کوچکی که با این معضل مواجه نیستند خالی می‌شوند. این یک پدیده سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و حتی می‌توان گفت فرهنگی است اما قاعدتا از آن جایی که عوامل آن متعدد است وجوه و ابعاد مختلفی هم دارد و به همین دلیل برخورد با آن و ارائه راه حل برای رفع آن هم باید از جوانب مختلف و با توجه به سیاست گذاری‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی صورت بگیرد. قاعدتا اگر مسیر اشتغال و مسیر ایجاد تولید ثروت منتهی به شهر‌های بزرگ و متوسط شود ما نمی‌توانیم مهاجرت جمعیت که یکی از عوامل افزایش دهنده آلودگی هوا است را متوقف کنیم؛ در چنین شرایطی نه تنها از مشکلات کاسته نمی‌شود بلکه مشکلات روز افزون می‌شوند.»
او تاکید کرد: «مطالعه پراکندگی جمعیت در کشور نشان می‌دهد که روند مهاجرت به گونه‌ای است که ما با پدیده تمرکز جمعیت در کلانشهرها مواجه هستیم و این یک هشدار بزرگ است چرا که بیشتر شهرهای کوچک و روستاهای ما عملا یا خالی از سکنه می‌شوند و یا با رشد جمعیت صفر یا منفی رو به رو هستند. در عین حال با پدیده مهاجرت به شهرهای بزرگ و متوسط رو به رو هستیم، همزمان هم علاوه بر مشکلات زیست محیطی با پدیده‌های اجتماعی مثل حاشیه نشینی هم رو به رو هستیم که تعداد آن‌ها هم رو به افزایش است. هر چند که خود این موضوع هم یکی از عوارض سوء مسئله مهاجرت به کلانشهر‌هاست.»
موضوعی که لازم است بیش از پیش مدنظر قرار بگیرد این است که مسئولان باید برای کلانشهر‌هایی مانند تهران برنامه‌ها و تمهیدات ویژه‌ای داشته باشند، زیرا ادامه این رویه به طور حتم در سال‌های آتی مشکلات جبران ناپذیر بیشتری را رقم می‌زند و افراد بیشتری را به کام مرگ می‌برد.