آیا سروش صحت کارگردان موفق روزهای آینده خواهد بود؟ پایان فوق‌لیسانسه‌های جذاب

فاطمه امین‌الرعایا
«سپاس»، «سپاس متقابل»؛ اگر شما هم بیننده سریال «فوق‏لیسانسه‌ها» باشید، حتما این تکه‌کلام‌ها را می‌شناسید، همین‌طور عاشق‏شدن‌های حبیب یا لب‌خوانی‌های بامزه و گروهی. حالا فصل اول این سریال به پایان رسیده و دوباره تلویزیون از سریال‌های طنز خالی شده است...
تقریبا دی‏ماه سال 95 بود که سریال تازه‌ای از سروش صحت روی آنتن شبکه سه رفت. سریالی که به‏سرعت توانست مخاطبان بسیاری را جذب کند، بدون آنکه در آن خبری از توهین، شوخی‌های زننده یا تحقیرآمیز باشد. بازی‌های خوب در کنار متنی قوی این سریال را به یکی از پر‏مخاطب‌ترین سریال‌های هنگام پخش تبدیل کرد. بعد از اتمام لیسانسه‌های یک، فصل دوم این سریال ساخته شد که آن هم توانست موفقیت فصل اول را تکرار کند و حالا فصل اول سریال فوق لیسانسه‌ها که در واقع ادامه همان فصل یک و دو لیسانسه‌ها است به پایان رسیده است. فوق‏لیسانسه‌ها هم توانست مخاطبان بسیاری را برای تلویزیون به همراه داشته باشد. محمدرضا خالقی‌زاده، منتقد سینما و تلویزیون معتقد است عامل موفقیت این سریال، متن قوی همراه با کارگردانی خوب سروش صحت بوده است. او درباره تفاوت فوق‌لیسانسه‌ها نسبت به لیسانسه‌ها به «ابتکار» می‌گوید: پخش چنین سریال‌هایی در دوره‌ای که همه شبکه‌های تلویزیونی سریال‌هایی با مضامین پر از غصه و تراژیک پخش می‌کنند و مردم هم نیاز به حالی بهتر دارند، به فال نیک می‌گیریم. سریال فوق‌لیسانسه نسبت به لیسانسه‌ها دارای تغییراتی فنی بود. این سریال به لحاظ فیلمنامه و قصه، محوریت را از شخصیت «حبیب» که بیشترین بار را به دوش می‌کشید برداشت و بر دیگر شخصیت‌ها تقسیم کرد. این کار بسیار کار درستی بود چون وقتی قرار است سریالی دنباله‌دار ساخته شود، نیاز است که به اصطلاح «بچه‏قصه‌هایی» ایجاد شود تا شخصیت‌های جانبی هم پررنگ‌تر دیده شوند. به عنوان مثال نقش «رحیم» در لیسانسه‌ها نقشی بسیار ساده و گذرا بود اما در فوق لیسانسه‌ها این شخصیت قصه مشخصی داشت به طوری که چند قسمت با محوریت این شخصیت روایت شد بدون آنکه حبیب نقش پررنگی داشته باشد. همین‌طور چند قسمت بعد شخصیت «دکتر» و «مسعود» پررنگ شدند و به این شخصیت‌ها بیشتر پرداخته شد و بیش از لیسانسه‌ها بار قصه را به دوش می‌کشیدند. این بخش به لحاظ نوشتاری و فنی بسیار محسوس بود.
او ادامه می‌دهد: به طور کلی به نظر من فوق لیسانسه‌ها کمتر توانست بار خنده، کمدی بودن و بکر بودن را در قیاس با لیسانسه‌ها ایجاد کند. اگرچه وقتی کاری ساخته می‌شود که کارگردانش نویسنده‌‏ قدیمی و خوش‏‏قریحه‌ای مثل سروش صحت است (هرچند نویسنده این سریال هم نباشد) باید انتظار چنین سریالی هم داشت. البته جمع‌بندی دو سه قسمت پایانی به نظر بسیار با عجله بوده که دلیلش مشخص نیست، اما در کل به نظرم این سریال اتفاق خوبی برای تلویزیون ما بود و به نظر من باید انتظار داشته باشیم «فوق لیسانسه‌ها» ادامه پیدا کند.


صحت، کارگردانی از جنس خودش
سروش صحت پس از سال‌ها بازیگری و نویسندگی، در سال 86 با سریال «چهارخونه» وارد عرصه کارگردانی شد. پس از آن در سال 89 سریال «ساختمان پزشکان» را ساخت. سال 92 با «پژمان» به تلویزیون بازگشت. «شمعدونی» یکی دیگر از سریال‌های ساخته شده توسط او در 94 پخش شد و بعد از آن کارگردانی لیسانسه‌های 1 و 2 را انجام داد و حالا سریال فوق‌لیسانسه‌ها را در دست دارد. به عبارت دیگر او حداقل حدود 12 سال است که در کسوت کارگردان ظاهر شده و سریال‌های در مجموع پرمخاطبی را ساخته و هر بار موفق‌تر از گذشته عمل کرده است. در چنین شرایطی آیا می‌توانیم امیدوار باشیم که با یک کارگردان قوی در حوزه سریال‌سازی طنز در آینده روبه‌رو خواهیم بود؟ خالقی‌زاده می‌گوید: سروش صحت در مسیر کارگردانی، روندی رو به رشد داشته است. فراموش نکنیم او «چهارخانه» را که ساخت با وجود متن خوب و حضور بازیگران مطرح، نتوانست به موفقیت چندانی دست پیدا کند و به نظر من پروژه اول این کارگردان با شکست روبه‌رو شد. اما بعد از آن روندی رو به پیشرفت را طی کرد. صحت در این سال‌ها بسیار پخته‌تر شده و باید انتظار داشته باشیم که از این پس با شکل متفاوت و موفقی از طنز روبه‌رو شویم. طنز صحت، شبیه به مهران مدیری یا رضا عطاران نیست، حد میانه‌ای را طی می‌کند یعنی هم شبیه آنان هست و هم نیست و شخصیتی متعلق به خود صحت دارد. طنز صحت نه مثل مدیری بسیار فانتزی است و نه مثل عطاران از سطح جامعه برگرفته شده، بلکه چیزی میان این‌ها است.
سرمایه‌سوزی صدا‏و‏سیما
تلویزیون در سال‌های نه‌چندان دور، پر بود از سریال‌های طنز؛ نقطه‌چین، پاورچین، شب‌های برره، زیر آسمان شهر، متهم گریخت و... اما مدت‌ها است باید چند‏ماه منتظر بمانیم تا شاید به مناسبتی چند قسمتی سریال طنز تازه از صداوسیما پخش شود. اما چرا رد طنز در تلویزیون چنین کمرنگ شده است؟ این منتقد می‌گوید: کار درام، ملودرام و تراژیک انجام دادن به مراتب راحت‌تر از طنز است. ما آنچنان افراد خبره در این بخش هم سراغ نداریم چون خنداندن مردم ایران کار بسیار مشکلی است. آن تعدادی هم که بودند بر اثر سرمایه‌سوزی از دست داده‌ایم و دست‌مان بسیار خالی است. مگر بخواهیم به افرادی میدان بدهیم که تازه آغاز به کار کرده‌اند و می‌خواهند آزمون و خطا کنند. دست تلویزیون هم در حوزه نویسندگی و هم کارگردانی بسیار خالی است. از طرف دیگر، سطح سلیقه مخاطب هم بالا رفته است. اگر زمانی می‌شد با سوژه‌های پیش‌پا‏افتاده مردم را خنداند دیگر امکانش وجود ندارد. پس از سریال‌های قوی‌ای مثل شب‌های برره یا پاورچین، کار در این حوزه بسیار سخت شده حتی کسانی که خودشان هم این سریال‌ها را ساخته‌اند دیگر نمی‌توانند آن را تکرار کنند. البته خوشبختانه پایتخت در پروسه تولید قرار دارد و می‌توانیم امیدوار باشیم مثل فصل‌های قبل یک سریال قوی باشد. طنز کار کردن، ریسک بزرگی است.
او همچنین درباره همیت صداوسیما برای ساخت سریال طنز می‌گوید: به هر حال تلویزیون مایل است میزان بیننده خود را بالا ببرد. البته سیستم تلویزیون ما کاملا متفاوت است، یک رسانه دولتی با خط فکری و مسیری مشخص است که در برخی سلایق مسیر خودش را از بعضی از اقشار جدا کرده است. به طور مثال ما امروز شاهد ظهور ناگهانی مجریانی هستیم که حتی در حوزه‌های تخصصی هم فکر می‌کنند کاملا متخصص هستند و با زبانی تند صحبت می‌کنند، همه هم ادعای حرفه‌ای‏گری دارند. نمی‌دانیم دلیلش چیست، اما این اتفاق نشان می‌دهد در برخی موارد صداوسیما چندان علاقه‌ای به مخاطب ندارد. از طرف دیگر هم در مسابقه‌ای با شبکه‌های ماهواره‌ای و شبکه خانگی دارد. قاعدتا این سازمان باید علاقه‌مند باشد که افراد سریال طنز بسازد، اما اینکه چرا موفق نیست باید بررسی شود.
بنا بر شنیده‌ها قرار است فصل دوم فوق‌لیسانسه‌ها پیش از ماه‌رمضان پخش شود، اما آیا وقفه ایجادشده به این سریال لطمه نمی‌زند و این سریال می‌تواند موفقیت خود را دوباره تکرار کند؟
سایر اخبار این روزنامه
سرمربی استقلال با صدور بیانیه‌ای به همکاری خود با این باشگاه خاتمه داد وداع تلخ «استراماچونی» با آبی‌ها ژوبین صفاری زوال اندوهناک مدیریت ابعاد مختلف حضور 14 هزار نفری در ثبت‌نام انتخابات مجلس بررسی شد شوق خدمت یا حرص قدرت؟ ایجاد شبکه ملی اطلاعات در ایران چه تبعاتی در جامعه خواهد داشت؟ التهاب در انتظار روزهای بدون اینترنت! کره‌شمالی از یک آزمایش موشکی منحصر‌به‌فرد خبر داد مسیر ناهموار صلح در شبه جزیره کره آیا سروش صحت کارگردان موفق روزهای آینده خواهد بود؟ پایان فوق‌لیسانسه‌های جذاب استقبال آمریکا از سفر احتمالی روحانی به ژاپن اما و اگرهای سند مالی دولت در سال بعد بررسی شد بودجه ماراتنی 99 حفظ برجام یک مسئولیت جمعی است از سوی رئیس دیوان عدالت اداری تشریح شد‌ آخرین وضعیت مصوبه «تعیین محل تجمعات» خود‏زنی اصولگرایان؛ چالش اصلاح‏طلبان توسط معاون اول رئیس‏جمهوری مصوبه نظام رتبه‌بندی معلمان ابلاغ شد حکومت چیست؟ کورش الماسی