روزنامه مردم سالاری
1398/09/18
آلودگی هوا؛حاصل بیتدبیری مسئولان
موضوع آلودگی هوا بحث امروز و فردا نیست چرا که سالیان سال است که مسئولان کشور مدام مصوبات زیادی را پشت درهای مجلس تصویب میکنند اما دریغ از اجرای یک مصوبه ساده؛ پس نباید آرمانگرایانه با مشکل آلودگی هوا برخورد کرد.به گزارش ایسکانیوز، امروزه آلودگی هوا به یکی از معضلات بزرگ در کلانشهر تبدیل شده است به طوری که امان را از مردم بریده و مدام باعث ایجاد مشکلات برای آحاد جامعه شده است.
در دهه اول قرن بیستم با نمایان شدن رابطه بین آلودگی هوا و انحطاط محیط زیستی، برنامههای علمی و تحقیقاتی به منظور یافتن راههایی برای کنترل آلایندهها در بسیاری از کشورهای صنعتی پیشرفته آغاز شد. گسترش بدون توقف صنعت و تکنولوژی و توسعه غیرقابل کنترل شهرها مخصوصا در کشورهای در حال توسعه بدون توجه لازم به سلامت محیط زیست و ساکنین مشکلات جدی را ایجاد کرده است که زندگی روی زمین را تهدید ميکند. اتومبیلها منبع اصلی آلودگی در شهرهای پرجمعیت دنیا هستند و براساس مطالعات انجام شده در این زمینه، سهم ماشینها در بین کل آلایندهها حدود 70 درصد است.
برای کاهش مقدار گازهای آلاینده خروجی از لولههای اگزوز اتومبیلها، متخصصان استفاده از سوختهایی که آلاینده کمتری منتشر میکنند را توصیه ميکنند. در این زمینه توسعه تکنولوژی سوخت جایگزین و گاز طبیعی فشرده در اولویت هستند. با توجه به شرایط اقلیمی ایران و وجود شبکه گسترده توزیع گاز، گاز طبیعی فشرده (CNG) جایگزینی مناسب برای دیگر سوختها خواهد بود.
به عبارتی این معضل نه تنها گریبانگیر کلانشهرهای ایران شده است بلکه اکثر کشورها با این مشکل دست و پنجه نرم میکنند. در کشورمان طی سالهای اخیر مصوبات بسیاری برای مبارزه با این معضل در مجلس و دولت و ارگانهای ذیربط مطرح و تصویب شده است؛ اما این درحالیست که با وجود تصویب برخی از آنها در مجلس شورای اسلامی هنوز هیچکدام از این مصوبات در کشور اجرایی نشده است. از جمله این مصوبات نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی فرسوده، استفاده از سوخت بیودیزل و سوخت زیستی و بکارگیری خودروهای هیبریدی در کشور است.
همچنین نمونه بارز آن امضای تفاهمنامه همکاری مشترک بین ستاد توسعه زیستفناوری و شرکت اتوبوسرانی تهران و حومه در زمینه توسعه استفاده از سوخت زیستی در ناوگان حمل و نقل شهری است. متاسفانه با وجود این تفاهمنامه و مصوبهها هنوز مسئولان نتوانستند گرهگشای معضل آلودگی هوا در کلانشهرها باشند.
در تولید سوخت زیستی ناموفق بودیم
در همین رابطه مصطفی قانعی دبیر ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در گفتوگو با خبرنگار گروه علم و فناوری ایسکانیوز، در خصوص تولید سوخت بیودیزل یا سوخت زیستی گفت: ما در تولید سوخت زیستی با وجود تست و آزمایشات و فناوری خوب ناموفق بودیم و دلیل اصلی آن این است که در حوزه بازار زیرساختها فراهم نشده است و این موضوع بیشتر به قانون برمیگردد. اگر شرکت پالایش و پخش به جای MTBE که ماده سرطان زاست بایودیزل را تولید میکرد؛ اکنون شاهد افزایش آلودگی هوا در کشور نبودیم. همچنین اگر این کار سال گذشته انجام میشود آلودگی هوا به شدت کاهش مییافت.
وی افزود: تولید سوخت بیودیزل هیچ مخاطرهای برای کشور نداشت تا جاییکه از هدررفت چندین میلیارد ریال از ثروت کشور جلوگیری به عمل میآورد. در همین راستا چندین جلسه با وزارت نفت و شرکت پالایش و پخش فرآوردههای نفتی برگزار کردیم. حتی خود وزیر نفت نامهایرا برای تولید سوخت زیستی با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری امضا کرده است در کنار این موضوع جلسه ای را نیز با خودروسازان برگزار کردیم به گونهای که مرکز تحقیقات خودرو این سوخت را تست کرده و سرمایه گذار خصوصی را معرفی کرده است. هم اکنون همه زیرساختهای کشور فراهم شده اما وزارت نفت از اجرای این طرح شانه خالی میکند.
کیفیت بنزین و خودروها اصلاح شود
علیرضا رئیسی معاون بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در همین رابطه گفت که تا کنون اقدامات زیادی در زمینه مبارزه با آلودگی هوا انجام دادهایم، اما متاسفانه نباید این اقدامات تنها به فصلهای خاصی از سال که آلودگی تشدید میشود، منتهی شود؛ بلکه نیاز به یک زیرساخت اساسی برای رفع این مشکل داریم. تعطیلی مدارس و دانشگاهها یک راهکار موقت است و نمیتواند تضمین کننده حفظ هوای پاک و یا ماندگاری آن باشد.
وی افزود: یکی از مواردی که میتواند منجر به اصلاح کیفیت هوا شود، اصلاح نوع بنزین و افزایش کیفیت خودروها است. این در حالیست که علاوه بر تشویق به استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی و همچنین تشویق به عدم استفاده از خودروهای تک سرنشین، باید به فکر اصلاح بنزین و جلوگیری از سوختن ناقص آن و همچنین افزایش کیفیت خودروهای داخلی باشیم.
نباید آرمانگرایانه با مشکل آلودگی هوا برخورد کرد
همچنین حمیدرضا شکوهی کارشناس مسائل نفتی گفت: برای اینکه مشکل آلودگی هوا مرتفع شود نباید آرمان گرایانه با موضوع برخورد کنیم؛ طبیعتا سوخت زیستی ميتواند تا حدود مشکل آلودگی هوا را برطرف کند؛ ولی باید دو نکته را در نظر گرفت. اول این که در بحث آلودگی هوا در کلانشهرها تنها خودروها نیستند. دوم اینکه در بدیهات مقدماتی، هنوز اقداماتی انجام نشده است چه برسد به تولید سوخت زیستی. تولید سوخت زیستی برای خود پیچیدگیهای خاص خود را دارد حتی اگر بخواهیم به آن سمت و سو حرکت کنیم باید در حقیقت پایهای ترین و سادهترین مراحل را انجام دهیم. به عنوان مثال اضافه کردن اتانول به متانول در تولید سوخت است؛ این در حالی است که ما هنوز در اجرای مصوبات ساده تر برای کاهش آلودگی هوا ماندهایم.
وی ادامه داد: طرح نصب فیلتر دوده برای خودروهای سنگین قرار بود در کشور اجرایی شود چرا که اجرای آن در حقیقت به تکنولوژی خاصی نیاز ندارد. این مصوبه در سال 93 برای عملیاتی کردن ابلاغ شد اما هنوز مسکوت مانده است. شاید بحث تحریم یا مشکلات دولت یا وزارت صنعت و خودروسازان باعث اجرایی نشدن این طرح شده باشد؛ اما میتوان اذعان داشت که هنوز در کشور نتوانستیم یک مصوبه ساده را عملیاتی کنیم.
شکوهی با بیان اینکه تولید و واردات خودروهای هیبریدی در کشور به درستی اجرایی نشد گفت: متاسفانه در داخل کشور برای تولید خودروهای هیبریدی هیچگونه سرمایهگذاری اصولی صورت نگرفته است. به جای اینکه برای خودروهای هیبریدی و سوخت زیستی سرمایهگذاری کنیم، همه اینها را کنار گذاشتیم. حتی در واردات خودروهای هیبریدی به منظور کاهش آلودگی هوا بجای اینکه تعرفه آن را کاهش دهیم بلکه بلعکس تعرفه آن را افزایش دادیم. ما نه تنها در داخل سرمایه گذاری نکردیم بلکه همچنان تعداد خودروهای پرمصرف را توسط شرکتهای انحصاری در بازار افزایش دادیم.
وی تصریح کرد: درست است که باید به سمت تولید سوخت زیستی حرکت کنیم اما سوخت زیستی؛ سوختی نیست که در تمام دنیا کاربرد عمومی داشته باشد. با این وضع عدم اجرای قوانین در کشور نباید انتظار داشته باشیم که مشکلات در کشور یک شبه برطرف شود. وقتی نمیتوان با کوچکترین و سادهترین اقدامات زمینه را برای کاهش آلودگی در کلانشهر فراهم کرد، بنابراین صحبت کردن در مورد سوخت زیستی به نظرم آرمان گرایانه است.
این کارشناس انرژی، مشکل اساسی دستگاهها را موازی کاری دانست و گفت: این که در حقیقت یکپارچگی و سیاست گذاری واحدی در این زمینه وجود ندارد. ممکن است دولت مصوبات را داشته باشد اما وقتی که مصوبات برای اجرا مطرح ميشود سازمانها و ارگانها و نهادهای مختلفی از اجرای آنها طفره میروند نباید انتظار دیگری داشت. شهرهای بزرگی در اکثر کشورها وجود داشت که با معضل آلودگی دست و پنجه نرم میکردند اما با تدوین برنامه اصولی موفق به کاهش آلودگی هوا شدند پس نباید گفت که امکان کاهش آلودگی هوا وجود ندارد؛ بلکه این موازی کاری از فقدان عزم و اراده کافی از سوی مسئولان نشأت میگیرد و این موضوع نشان میدهد که مسئولان کشور رغبتی برای کاهش آلودگی هوا ندارند.
کیفیت بنزین بهبود یافته است
وی با بیان اینکه بنزین مصرفی قطعا در آلودگی هوا بی تاثیر نبوده است گفت: اما بنزین عرضه شده در کلانشهرهای در کشور طی سالهای گذشته به مرور زمان بهتر شده است این بدان معنی نیست که کیفیت بنزین مصرفی در داخل کشور عاری از هر گونه آلودگی است؛ ولی بهتر از قبل شده است. بنزینی که در کلانشهرها عرضه ميشود از اکتان بالایی برخوردار است. اما فقط بنزین خودروها نیست که باعث آلودگی هوا ميشود. ما در کلانشهرها تهران شاهد تردد گسترده خودروهای دیزلی هستیم که مصوبه نصب فیلتر دود انجام نشده است. متاسفانه کیفیت خودروهای دیزلی خیلی پایینتر و فرسوده بوده و فناوری قدیمی در آنها استفاده شده است، بنابراین کیفیت سوخت آنها مناسب نیست، باید درکنار خودروهای سواری خودروهای سنگین را نیز در نظر بگیریم. میزان تولید سوخت با کیفیت به حدی نیست که در تمام کشور به طور یکسان تولید و توزیع شود؛ ولی این سوخت در کلانشهرهایی مثل تهران، اصفهان، اراک و شیراز و ... توزیع ميشود.
وی ادامه داد: ورود فناوری نانو و فناوری نوین و سوخت بیودیزل مباحث داغی است که همه اینها ميتواند منجر به کاهش آلودگی هوا شود، متاسفانه عزم و ارادهای در مسئولان نیست. وقتی که کوچکترین مصوبهها در کشور عملیاتی نمیشود به نظر میرسد فناوری نانو هم در حد یک مصوبه باقی بماند.
شکوهی گفت: ورود فناوری نانو، تولید سوخت زیستی، ارتقای کیفیت بنزین تولیدی و کیفیت خودروهای داخلی ازجمله تولید خودروهای هیبریدی، به روزرسانی ناوگان حمل و نقل عمومی، فراهم کردن زیرساختها برای اجرای مصوبات را از جمله اقدامات ضربتی در جهت کاهش آلودگی هوا است. به عنوان مثال متاسفانه خودروهای داخلی با همان کیفیت قدیم همچنان تولید ميشوند؛ تنها شکل و شمایل آنها عوض میشود ولی از نظر میزان آلایندگی مثل سابق است. ما ناوگان حمل و نقل عمومی را رها کردیم به گفته رییس شورای شهر تهران در شش سال گذشته حتی یک اتوبوس تحویل ناوگان حمل و نقل عمومی نشده است. وقتی ناوگان عمومی را تقویت نميکنیم همچنین خطوط متروی جدیدی در کشور افتتاح ميشود، بدون اینکه واگن به تعداد کافی اضافه شود طبیعی است که مردم بیشتر از خودروی شخصی استفاده ميکنند. بنابراین هر چقدر هم سوخت کیفیت بهتری داشته باشد بخاطر استفاده بیشتر از خودروهای شخصی و حجم تردد، افزایش آلودگی هوا را خواهیم داشت.
آیا عزم ملی ایجاد ميشود؟
برای ورود به عرصه فناوریهای نوین باید شرایط را برای سرمایهگذار داخلی فراهم کنیم متاسفانه تا به امروز اقدامات امیدوارکنندهای از سوی مسئولان انجام نشده است. بنابراین میتوان چنین برداشت کرد که نبود عزم ملی در بین مسئولان و اجرایی نشدن مصوبات توسط دولت و مجلس باعث تشدید آلودگی هوا در کشور شده است؛ بایستی مسئولان کشور از خواب چند سال بیدار شده و فکری به حال کشور بکنند چرا که در آینده نزدیک شاهد مشکلات و معضلات بزرگی از این دست در کشور خواهیم بود.
سایر اخبار این روزنامه
خبر
نارضایتی از وضع موجود
قرارداد استراماچونی و استقلال فسخ شد
حکایت ناتمام «خانه پدری»
کار ایران با زنده باد و مرده باد جلو نميرود
اگر من مربی تیمملی بودم عراق و بحرین را میبردیم
وقتی سهمیهبندی بنزین بهار صید ماهی را خزان میکند
آلودگی هوا؛حاصل بیتدبیری مسئولان
حفظ برجام مسئولیت جمعی است
حمایت از استیضاح و عزل ترامپ
رونمایی از لایحه بودجه 484هزار میلیارد تومانی دولت
اهمیت سفر رئیسجمهوری ایران به ژاپن