روزنامه مردم سالاری
1398/09/12
ضرورت آمادگی در مواجهه با تهدیدات سایبری
از آغاز عصر ارتباطات تا به امروز که در عصر اطلاعات می‌گذرانیم، حیات و توسعه کسب و کارهای نوین از جمله خدمات بانکداری، تلکام و رسانه، به پویایی و انعطاف پذیری آنها در تطابق و همگامی با تغییرات و توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات وابسته بوده است، به نحوی که امروز پیش نیازهای ارائه انواع خدمات از ارتباطات راه دور گرفته تا خدمات بانکی و از حمل و نقل گرفته تا حوزه رسانه، دیگر محدود به زیر ساخت‌های آنالوگ و حتی دیجیتال ارتباطی تعریف نشده و بسیاری نیازمندی‌های تکنولوژیک وابسته به فناوری اطلاعات و ارتباطات را طلب می‌نماید. این در حالی است که در این فضای مبتنی‌بر فناوری اطلاعات، تهدیدات امنیت سایبری هر روز شکل پیچیده‌تری به خود گرفته و انواع حملات سایبری از بدافزارها و باج‌افزارها، تا حملات منع سرویس (DoS) و نفوذ و سرقت اطلاعات، خسارات مالی و اعتبار گسترده‌ای را متوجه دارایی‌های اطلاعاتی و الکترونیکی سازمان‌ها و کسب و کارهای فراگیر می‌نمایند. این امر ضرورت توسعه ظرفیت‌ها و توانمندی‌های دفاع سایبری و بکارگیری تمهیدات امنیت فاوا در سازمان و استقرار مکانیزم‌های دفاع در عمق تشخیص و مقابله با رخدادهای امنیت فاوا را بیش از پیش نمایان می‌سازد.در همین راستا سوابق وقوع رخدادهای امنیتی به زیرساخت‌های حیاتی، صنایع و خدمات مختلف از جمله زیرساخت‌های پژوهشی و اجرایی هسته‌ای، شبکه‌های تلکام و اپراتورهای تلفن همراه، خدمات بانکی و زیرساخت‌های رسانه‌ای کشور نشان می‌دهد که استفاده از راهکارها و تجهیزات امنیتی دفاعی مرسوم مانند دیوارهای آتش(Firewall) صرفا و مستقلا قادر به پیشگیری از وقوع تهدیدات امنیتی پیچیده نبوده و درنهایت رخدادهای امنیتی راه خود را به درون شبکه‌های امن سازمان‌های ما باز نموده و بعضا به اطلاعات طبقه‌بندی شده دسترسی می‌یابند. به طور کلی حملات سایبری با انگیزه‌های مالی، سیاسی یا شخصی صورت می‌پذیرد و مهاجم با اسکن شبکه هدف، شناسایی و متعاقبا دسترسی به یکی از سیستم‌های آسیب‌پذیر یا محافظت نشده که تحت عنوان قربانی از آن یاد میشود، به راحتی وارد شبکه مورد نظر شده و با اقداماتی همچون ارتقای سطح دسترسی، ایجاد دسترسی درب پشتی (Back-door) و نفوذ به سایر سیستم‌ها، اقدامات مخرب خود را در پی می‌گیرد. از جمله حملات سایبری که در فضای مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات هر روزه و هر روز بیش از پیش موجب بروز خسارات مالی و اعتباری به دارایی‌های اطلاعاتی و الکترونیکی سازمان‌ها می‌گردند می‌توان به مواردی همچون حملات منع سرویس(DoS/DDoS)، انواع بدافزارها مانند تروجان‌ها، باج افزارها، جاسوس افزارها و انواع نفوذ به سامانه‌های سازمانی مانند سرورهای ایمیل و برنامه‌های کاربردی تحت وب اشاره کرد. در سال‌های گذشته انواع جاسوس افزارهای مخرب موجب افشای اطلاعات محرمانه ملی و تجاری در میان سازمان‌ها و شرکت‌های کشور شده است. باج افزارها به عنوان یکی از مرسوم‌ترین نوع بدافزارها، هر روزه اطلاعات مهم بسیاری از سرورهای فعال در ادارات و شرکت‌های کشور را رمزنگاری نموده و برای بازگشایی آنها باج خواهی می‌کنند. حملات منع سرویس، عمدتا به سامانه‌های تحت وب مرتبط با خدمات اجتماعی و بعضا تجاری، موجب بروز اختلال در سرویس دهی شده است. نفوذ به پایگاه‌های اطلاعاتی و سرقت اطلاعات از طریق حمله به برنامه‌های کاربردی تحت وب یکی دیگر از حملات سایبری پر مخاطره برای سازمان‌ها به شمار می‌آید و انواع حملات و تهدیدات مرتبط با سرویس‌دهندگان ایمیل، از جمله سرقت اطلاعات شخصی و سازمانی، ایمیل اسپم‌ها، انواع کلاهبرداری‌های ایمیلی، حملات فیشینگ و حملات مهندسی اجتماعی از طریق کارکنان، بعنوان یک چالش مستمر برای دفاع از دارایی‌های شخصی، تجاری و سازمانی تبدیل شده است.
به این ترتیب استقرار مراکز امنیتی پیشرفته به منظور تشخیص و مدیریت رخدادهای امنیت فاوا بعنوان یک ضرورت در شناسایی و مقابله با تهدیدات سایبری مطرح می‌شوند و در راستای شناسایی و کاهش خسارات ناشی از بروز تهدیدات و همچنین ارتقای سطح آمادگی سازمان‌ها در مواجهه با تهدیدات آتی موثر عمل می‌نمایند. مراکز عملیات امنیت (SOC) با جمع‌آوری و همبسته سازی رویدادهای الکترونیکی در گردش، در میان تجهیزات امنیتی، تجهیزات شبکه‌ای و سامانه‌های سرویس دهنده در سازمان، ناهنجاری‌ها و تهدیدات امنیتی را شناسایی نموده و جهت تحلیل و رسیدگی به مرکز واکنش به رخدادهای امنیتی تحت عنوان CSIRT/CERT ارجاع می‌نمایند. مرکز واکنش به رخدادهای امنیتی به عنوان نقطه تماس متمرکز و متولی رسیدگی به رخدادهای امنیت سایبری در سازمان، تهدیدات و ناهنجاری‌های شناسایی و ارجاع شده از مبادی ورودی مختلف را با بهره گیری از نیروی انسانی متخصص و استفاده از ابزارهای آزمایشگاهی پیشرفته تجزیه و تحلیل نموده و نسبت به ارائه راهکارهای مقتضی سریعا اقدام می‌نماید.
به کار گیری نیروی انسانی متخصص و آموزش دیده در حوزه تحلیل و مقابله با رخدادهای امنیتی و تجزیه و تحلیل رفتار انواع بدافزاها براساس فرایند‌های منسجم در عملیات رسیدگی صورت می‌پذیرد و بهره‌مندی از تجارب انباشته حاصل از سوابق رسیدگی به ناهنجاری‌های امنیتی و استفاده از تجهیزات آزمایشگاهی تخصصی منجر به ریشه یابی آسیب‌پذیری‌ها و کشف علل و عوامل مرتبط با حمله شده و منتج به تدوین و ارائه راهکارهای امنیتی مقتضی و دستورالعمل‌های بازدارنده موثر در سازمان می‌گردد. این امر در میان مدت به کاهش نرخ بروز تهدیدات مشابه در سازمان منجر شده و موجب ارتقای سطح آگاهی و آمادگی امنیتی سازمان در مواجهه با تهدیدات سایبری آتی خواهد بود.
از سویی دیگر، در فضای تبادل اطلاعات کنونی که در آن مهاجمین در شبکه‌های تاریک(Dark-net) با یکدیگر در ارتباط بوده و مهارت‌ها و دانش خود را جهت سوء استفاده هرچه بیشتر از آسیب‌پذیری‌های کشف شده و دستیابی به کدهای مخرب روز صفر (Zero Day Attack) افزایش می‌دهند، تعاملات موثر میان مراکز امنیتی و مراکز واکنش به رخداد ملی و بین‌المللی در یک زیرساخت امن و مبتنی بر اعتماد به منظور اشتراک‌گذاری شاخص‌های مرتبط با تهدیدات شناسایی شده و راهکارهای مقابله با این تهدیدات و در نتیجه آمادگی پیش‌دستانه در مواجهه با تهدیدات بالقوه آتی، امری حیاتی به شمار آمده و یکی دیگر از مولفه‌ها و خدمات قابل توجه مراکز واکنش به رخداد در نظر گرفته میشود.
در گام بعدی توسعه ظرفیت‌های مقابله با رخداد بصورت اتوماتیک، هوش مصنوعی نیز به کمک تجربه و تخصص انسانی آمده و روش‌های اکتشاف (Heuristic)، رفتار شناسی(Behavioral Analysis)، فراگیری ماشین(Machine Learning) و داده کاوی (Data Mining)، منجر به ظهور مکانیزم‌ها و ظرفیت‌های شکار تهدید(Threat Hunting) و هوش تهدید (Cyber Threat intelligence) شده و قابلیت‌های تشخیص بموقع و پیش بینی تهدیدات بالقوه و همچنین روش‌های مقابله موثر و سریع بصورت اتوماتیک یا نیمه اتوماتیک را برای مراکز امنیتی سازمان فراهم می‌آورد. ارتقای سطح آگاهی و آمادگی امنیتی سازمان در مواجهه با تهدیدات سایبری در کنار رشد و بلوغ تکنولوژیک و نیروی متخصص مراکز امنیتی بویژه مرکز واکنش به رخداد، در کنار بهره‌گیری از تعاملات تخصصی با سایر مراکز امنیتی ملی و بین‌المللی در یک فضای تبادل اطلاعات امن و قابل اعتماد، تنها نقطه اتکای سازمان برای کنترل و مقابله با رخدادهای بوقوع پیوسته و آمادگی پیش‌دستانه در مواجهه با تهدیدات آتی
خواهد بود.
در این مسیر بکارگیری تجهیزات و مکانیزم‌های واکنش به رخداد نوین از جمله قابلیت‌های هوش مصنوعی و اشتراک گذاری تهدیدات و بهره‌گیری از دانش متخصصان فعال و مستعد، منجر به نتیجه مطلوب و موثر خواهد بود. به این ترتیب مراکز امنیتی پیشرفته در مدیریت رخداد که تحت عنوان مراکز عملیات امنیت (SOC) و مراکز امداد و واکنش به رخدادهای امنیتی (CERT)، به عنوان یک ضرورت نقش خود را در تداوم کسب و کار سازمان‌ها و حفظ امنیت دارایی‌های اطلاعاتی و الکترونیکی و زیرساخت‌های حیاتی کشور ایفا نموده و یک دیوار مقابله‌ای پس از شکست کلیه دیوارهای دفاعی جهت واکنش به موقع و کنترل شرایط و بازگرداندن سرویس دهی به وضعیت مطلوب و امن ایجاد خواهد نمود.
*کارشناس ارشد امنیت اطلاعات
مدیر فنی طراحی و پیاده‌سازی مراکز واکنش به رخدادهای امنیتی(CERT/CSIRT)
سایر اخبار این روزنامه
لایحه تضمین آزادی اجتماعات و راهپیمایی‌ها
ضرورت آمادگی در مواجهه با تهدیدات سایبری
پرونده اشرار ناامنی‌های اخیر در حال رسیدگی است
مردم ایران با سیلی صورت خود را سرخ نگه داشتند
۴۰۰۰ نفر مبتلا به آنفلوانزا در کشور بستری شدند
دستور رئیس‌جمهور برای پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی
نگرانی کاخ سفید از برنامه کنگره
آمار کشته‌شدگان ناآرامی‌های بنزینی اعلام شود
در اعتراضات خوزستان و سیستان و بلوچستان چه گذشت؟
«پایتخت 6» برای نوروز 99
از هر ابتکاری برای کاهش تنش در منطقه استقبال می‌کنیم
لایحه تضمین آزادی اجتماعات و راهپیمایی‌ها
