روزنامه ابتکار
1398/09/12
«ابتکار» تازه‌ترین تحولات پیرامون توافق هستهای را بررسی می‌کند برجام محکوم به زنده ماندن
محمدرضا ستاریدر حالی که قرار است روز 15 آذر ماه یکی از مهم‌ترین نشست‌های کمیسیون مشترک برجام در وین برگزار شود، چند تحول مهم پیرامون توافق هستهای به منظور حفظ و تداوم آن صورت گرفته است.
در نخستین اقدام، عباس عراقچی معاون سیاسی وزارت خارجه ایران به چین و ژاپن سفر کرده است. سفر عراقچی به این دو کشور از آنجا حائز‌اهمیت است که چین به عنوان یکی از شرکای برجام نقش قابل ملاحظه‌ای را در‌خصوص نجات این توافق بین‌المللی ایفا می‌کند. از سوی دیگر از آنجا که ژاپنی‌ها همزمان با تشدید فشارهای آمریکا آمادگی خود را برای میانجی‌گری اعلام کرده و در این راستا شینزو آبه نخست وزیر این کشور نیز بهار امسال به تهران سفر کرده بود، سفر عراقچی به توکیو و رایزنی با مقامات این کشور در‌بر‌گیرنده مسائل مهم و تعیین کننده‌ای در دورنمای برجام محسوب میشود.
عراقچی در پکن ضمن دیدار با مقامات چینی و شرکت در نشست مشورتی مشترک ایران و چین، نسبت به وظیفه جامعه جهانی در‌خصوص حفظ و اجرای برجام تاکید کرد و گفت: کاهش تعهدات ایران در قالب برجام به معنای خروج ایران از این توافقنامه نیست بلکه نجات آن است و بر اساس ماده ۳۶ این برجام، طرف‌ها توانایی سازماندهی سازوکار حل اختلافات برای چنین مسائلی را دارند. عراقچی همچنین گفت که در عین حال ما از تلاش‌های سیاسی و دیپلماتیک همه طرف‌ها به ویژه چین برای یافتن راه حل موثر به منظور خروج از بحران برجام استقبال می‌کنیم زیرا معتقدیم نجات برجام به خودی خود یک موفقیت مهم دیپلماتیک چند جانبه است.
معاون سیاسی وزارت خارجه ایران همچنین در سفر خود به توکیو نیز برجام را یک توافق سیاسی برد- برد برای جامعه جهانی قلمداد کرد و گفت که توافق هستهای به عنوان یک تجربه بین‌المللی نسخه موفقی برای حل سایر مشکلات منطقه‌ای و جهانی است.
کج‌دار و مریز اروپایی‌ها
از سوی دیگر در حالی که در تهران روز گذشته محمدجواد ظریف مذاکراتی را با یوسف بن علوی وزیر خارجه عمان داشت، پیوستن شش کشور جدید اروپایی به سازوکار مالی اینستکس و سخنان مسئول جدید سیاست خارجی اتحادیه اروپا، نقطه عطفی در بهبود شرایط اضطراری برجام بود. اوایل این هفته اعلام شد که شش کشور بلژیک، دانمارک، فنلاند، هلند، نروژ و سوئد تصمیم دارند به سازوکار مالی اینستکس بپیوندند. در همین راستا روز یکشنبه نیز سه کشور آلمان، انگلیس و فرانسه در بیانیه‌ای ضمن استقبال از این موضوع اعلام کردند: این اقدام به تقویت اینستکس منجر شده، نشانگر تلاش‌های اروپا برای تسهیل تجارت قانونی میان اروپا و ایران بوده و نمودی آشکار از تعهد مستمر ما نسبت به برجام است. این در حالی است که این سه کشور بار دیگر مدعی شدند همچنان آماده در نظر گرفتن تمامی مکانیسم‌های برجام از جمله مکانیسم ماشه برای بازگرداندن ایران به تمامی تعهدات هستهای هستیم.
همزمان با کلید خوردن گام چهارم هستهای از سوی ایران، سه کشور اروپایی در واکنشی شدید این اقدام را نقض برجام دانسته و چند بار تاکنون از احتمال فعال کردن مکانیسم ماشه سخن گفته‌اند. مکانیسم ماشه در واقع ارجاع مجدد پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل و فراهم شدن شرایط برای بازگشت تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران است؛ امری که درصورت تحقق آن به فروپاشی کامل برجام منتهی خواهد شد. در این میان راب مک‌ایر سفیر انگلیس در تهران در توئیتر خود با اشاره به بیانیه اخیر تروئیکای اروپایی آورده است: «لحن بعضی عکس‌العمل‌ها به این بیانیه تعجب‌آور است. ما همواره نگرانی خود را نسبت به وضعیت حقوق بشر در ایران ابراز می‌کنیم، ولی اینستکس نشان می‌دهد که ما همگی تا زمانی که برجام پا برجاست در راستای حمایت از تجارت که به نفع همه ایرانیان است فعالیت می‌کنیم.
از سوی دیگر جوزف بورل مسئول جدید سیاست خارجی اتحادیه اروپا که جانشین فدریکا موگرینی شده است در گفت‌و‌گو با یک روزنامه اسپانیایی تصریح کرده که ما بیشترین علاقه را برای حفظ و بقای توافق هستهای داریم و از مقام‌های ایرانی هم می‌خواهیم هر‌چه را که می‌توانند برای زنده ماندن این توافق انجام دهند. بورل تاکید می‌کند: ما هر کاری را لازم باشد برای حفظ برجام انجام می‌دهیم و به دوستان ایرانی خود نیز می‌گوییم که بهترین کار ممانعت از مرگ برجام است.
اروپایی‌ها در حالی خواستار تلاش ایران برای حفظ برجام هستند که به گفته مقامات ایرانی 11 تعهد در قبال توافق هستهای دارند که نه تنها هیچ یک از آنها محقق نشده، بلکه اینستکس تنها مقدمه‌ای از تعهدات یازده‌گانه آنها محسوب میشود. از سوی دیگر این سازوکار مالی در طول یک سال گذشته هنوز قادر به انجام هیچ تراکنشی جهت همکاری‌های اقتصادی و تجاری اروپا با ایران نبوده است. کارشناسان معتقدند هرچند در این میان پیوستن شش کشور جدید اروپایی به اینستکس را می‌توان به فال نیک گرفت، اما روند تحولات تاکنون نشان داده که اروپایی‌ها قادر به ایستادگی در برابر آمریکا نیستند؛ در‌نتیجه اضافه شدن به کشورهای عضو اینستکس می‌تواند در‌واقع راهکاری باشد تا کشورهای اروپایی در آینده منتظر تحولاتی در‌خصوص فراهم شدن شرایط برای همکاری‌های اقتصادی با ایران باشند.
اهمیت حفظ برجام برای ایران و اروپا
از سوی دیگر با تغییراتی که در نفرات کمیسیون اروپا صورت گرفته است، ایالات متحده این بار تلاش دیگری را به منظور اجماع‌سازی علیه ایران صورت داده است. در این رابطه مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا به مناسبت آغاز فعالیت روسای جدید کمیسیون اروپا اعلام کرده است: آمریکا امیدوار است بتواند با این گروه جدید ریاست در کنار پارلمان اروپا، دیوید ساسولی، رئیس آن و کشورهای عضو اتحادیه اروپا در راستای پیش‌برد اهداف مشترکمان فعالیت کند. این اهداف شامل تقویت روابط‌مان، ارتقای استقلال اروپا در زمینه انرژی و مقابله با چالش‌های مشترک علیه امنیت و ارزش‌های دموکراتیک، از جمله تهدیدهای ناشی از روسیه، حزب کمونیسم چین و ایران می‌شوند.
در چنین شرایطی حفظ و تداوم برجام برای ایران و اروپا امری حیاتی محسوب میشود. حیاتی برای اروپا از این جهت که برجام میراث دیپلماتیک و چندجانبه‌گرایی اتحادیه اروپاست و درصورت شکست آن، روند تحولات مشخص نیست که به چه صورتی رقم بخورد. برای ایران نیز برجام از این منظر حیاتی است که هرچند با بازگشت تحریم‌های ثانویه آمریکا موضوع همکاری‌های اقتصادی، تجاری، مالی، بانکی و فروش نفت تحت‌الشعاع قرار گرفته است؛ اما همچنان مزایایی از جمله خروج از فصل هفتم، لغو تحریم‌های بین‌المللی و بسته شدن پرونده PMD محفوظ باقی مانده و درصورت پایان یافتن برجام علاوه بر بازگشت شرایط به دوران قبل از مذاکرات و بسته شدن پنجره دیپلماسی، شرایط برای اجماع مجدد جهانی علیه ایران مهیا خواهد شد.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) پایان صبر استراتژیک ایران!(یادداشت میهمان) (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
«ابتکار» تازه‌ترین تحولات پیرامون توافق هستهای را بررسی می‌کند
برجام محکوم به زنده ماندن
جلال خوش‌چهره
ناآرامی‌های عراق در حاشیه امنیت ایران
چرا دیگر شاهد روزهای اوج برنامه‌های سرگرم‌کننده در صدا و سیما نیستیم؟
جای خالی خلاقیت
بررسی حساب‌های بانکی؛ حق حاکمیت یا نقض حقوق شهروندی
حساب بانکی حریمی شخصی است
«ابتکار» تازه‌ترین تحولات عراق را بررسی می‌کند
توالی بحران در عراق
فراز و نشیب‌های اعتراضات چند دهه گذشته در ایران بررسی شد
از «توازن اعتماد» به «توازن خشونت»
بعد از حدود 10 ماه، یک بار دیگر شهروندان تهرانی بوی نامطبوعی با منشا نامعلوم حس کردند
رئیس قوه قضائیه:
پرونده اشرار ناامنی‌های اخیر در حال رسیدگی است
رئیس سازمان برنامه و بودجه خبر داد
اختصاص ۶ هزار میلیارد تومان برای همسان‌سازی حقوق بازنشستگان
جهانگیری:
حتی کشورهای دوست هم جرئت خرید نفت از ایران را ندارند
ایران و عربستان و حفظ مدار سینوسی
