تلاش کنیم برجام بماند

 
 
 
بعد از اينکه ايران گام چهارم را برداشت و آژانس هم تاييد کرد، طرف‌هاي اروپايي به تکاپوي بيشتري افتادند که بتوانند برجام را از وضعيت مرگ تدريجي نجات دهند. گرچه به نظر نمي‌رسد هيچ‌وقت برجام بميرد، چون برجام تاثيرات سياسي، حقوقي، نظامي و امنيتي داشته ولي بُعد مهم آن اقتصادي بوده که عملا ناکام مانده و به اين معنا نيست که بخش‌هاي ديگر را ناديده بگيريم و بگوييم هيچ موفقيتي نداشته است. تکاپوي اروپايي‌ها از دو جهت که شش کشور اسکانديناوي اعلام کردند حاضرند به اينستکس بپيوندند و کشورهاي آلمان و فرانسه و انگليس با هم بيانه مشترک دادند که اگر ايران مسير فعلي را ادامه دهد آنها هم به سمت بکارگرفتن تئوري ماشه مي‌روند، مهم است. تئوري ماشه سازوکاري است که در قطعنامه شوراي امنيت براي برجام پيش بيني شده و طي آن نخست کميسيون برجام به حَسَب شکايت ايران يا گروه1+5 تخلفي که يکي از طرفين انجام داده را بررسي خواهد کرد. اين کميسيون سعي مي‌کند به جمع بندي و راهکاري برسد و چنانچه به هر دليلي نرسيد، به سمت اجلاس معاونين وزراي خارجه خواهد رفت و اگر در اين مرحله هم به نتيجه نرسيد، طبق برجام بايد يک کميته حَکَم سه جانبه اين موضوع را بررسي و راهکاري برايش پيدا کند. اگر باز هم به نتيجه نرسيدند در اجلاس وزراي خارجه طرف‌هاي برجام اين موضوع بررسي مي‌شود و نهايتا به شوراي امنيت خواهد رفت. اما براي اينکه در شوراي امنيت به بن بست نرسند، زيرا ممکن بود کشوري به هر دليلي وتو کند، به‌خصوص کشورهايي که دارنده حق وتو هستند، طوري پيش بيني شده که اگر ظرف حداکثر از زماني که به شوراي امنيت مي‌رود تا يکماه راهکاري يافت نشد و قطعنامه جديدي صادر نشد، همان قطعنامه‌هاي قبلي به صورت اتوماتيک مجددا اعمال شود. اما وقتي اتحاديه اروپا تعهداتش را انجام نداده چگونه از ايران توقع دارند که متعهد به برجام باشد؟ در اين مرحله تمام کساني که معتقدند برجام توافق خوبي بوده، فشار را بايد روي آمريکا بگذارند که اختلال ايجاد کرده است. ويژگي اينستکس اين است که چون با پول مبادلاتي انجام نمي‌شود، احتمال اينکه آمريکا نتواند کارشکني کند، وجود دارد به شرطي که خواسته‌هاي ايران تامين شود. خواسته‌هايي که حداقل دو مورد مشخص است؛ اينکه به‌راحتي بتواند نفت بفروشد و بتواند پول نفت را وارد کشور کند و با آن کالاهاي مختلف خريداري کند. در اينجا اينستکس مي‌خواهد کاري کند که اگر ايران نفتي فروخت، مابه ازاي آن بتواند از کشورهاي اروپايي کالا وارد کند يا از کشور سومي که غيراروپايي است، کالا وارد کند. اگر اين بار اين سازوکار عملياتي شود بايد از موضوع استقبال کنيم. هرچند ايران به خواست آنها مراحل انجام کار خود را متوقف نمي‌کند اما در اين ميان کساني که مخالف برجام هستند نبايد به خاطر به بن بست رسيدن جشن بگيرند. چنانچه قطعنامه‌هاي تحت‌فصل هفتم منشور سازمان ملل برگردد، به اين معناست که دوباره مي‌خواهند ايران راتهديد‌کننده صلح و امنيت جهان نشان دهند. دستاوردهاي سياسي، امنيتي و حتي نظامي برجام براي ما قابل توجه است. درست است مسائل اقتصادي مهم است ولي نبايد همه چيز را از دست بدهيم و بايد تلاش کنيم برجام بماند. البته نه به هر قيمتي ولي به هر حال بايد از منافع برجام منتفع شويم. از هرنوع شعار دادن و تندروي پرهيز کنيم تا کار عاقلانه و منطقي پيش رود. همچنان که تا کنون 14 گزارش آژانس بيانگر اجراي مُرِّ برجام توسط ايران بوده و دو گزارش اخير هم به کاهش تعهدات ايران اشاره دارد که توسط ايران نيز اعلام شد. توجه داشته باشيم کليه فعاليت‌هاي ايران زير نظر آژانس است. نياز داريم همکاري‌مان با آژانس ادامه پيدا کند اما مي‌توانيم به مجموعه اقداماتي که طرف غربي را به تجددنظر وادار کند، ادامه دهيم. نظارت آژانس نشان مي‌دهد هدف ايران صلح آميز است و قصد انحرافي ندارد. مي توانيم روند کاهش تعهداتمان در آژانس را ادامه دهيم و حتي در صورت نياز درصد غني سازي مان را افزايش دهيم ولي تمام اين فعاليت‌ها زير نظر آژانس باشد تا بهانه را از دست طرف مقابل بگيرد.