امروز یازدهمین دوره انتخابات مجلس رسما وارد مرحله اجرایی می‌شود روزهای بی‌فروغ احزاب

همدلی| امروز انتخابات مجلس وارد مرحله اجرایی می‌شود و نامزدها برای حضور در یازدهمین دوره انتخابات مجلس ثبت‌‍ نام می‌کنند. اما به نظر می‌رسد که فضای انتخابات با توجه به اتفاقات پیش آمده دچار تغییر و تحولاتی شده است و آنچنان که باید از شور کافی برخوردار نیست.
فضای ذهنی جامعه هنوز از رخدادهای اواخر آبان ملتهب است و در مردم شور و شوقی برای حضور در انتخابات دیده نمی‌شود. آنچه که مسلم است این است که این رخدادها در روند انتخابات تاثیر خود را(هر چند محدود) خواهد گذاشت. چنانکه این تقابل و بی‌اعتمادی که در چند روز اخیر در بین ملت-دولت نیز تشدید شده است. چنان‌که کاهش مشارکت مردم در انتخابات به یکی از دغدغه‌های اساسی اصلاح‌طلبان و اصول‌گرایان شده است. در این میان احزاب و گروه‌های سیاسی کمترین فعالیت و واکنشی به انتخابات تاکنون نداشته‌اند؛ برخلاف گذشته در روزهای منتهی به انتخابات که فعالیت تبلیغی داشتند و کنگره برگزار می‌کردند. البته که حق دارند با این شرایط معیشتی چه می‌توان به مردم گفت؟ چه وعده‌ای می‌توان داد؟ از دیگر سو اصلاح‌طلب‌ها در بلاتکلیفی به سر می‌برند و اصول‌گراها هم سردرگم. مردم اما هنوز در شوک وقایع آبان هستند. این وضعیت در حالی است که هنوز اینترنت در بعضی از استان‌های کشور به صورت کامل وصل نشده است. از همه بدتر تنش درون ساختار قدرت به نحوی است که بدترین حملات علیه اعضای دولت از داخل کشور و نهادهای قدرتمند انجام می‌شود. اما سوال مهم‌تر این است که در این شرایط می‌توان از صندوق رای توقع معجزه داشت؟
با این حال روز گذشته رئیس ستاد انتخابات کشور با اشاره به آغاز فرایند اجرایی انتخابات از دهم آذر، اظهار کرد: در ماه‌های گذشته به دو هزار نفر از فرمانداران و بخشداران آموزش داده و به ابهامات و سوالات آنها پاسخ داده‌ایم. هیچ نیروی اجرایی نداریم که آموزش ندیده باشد. کارهای اجرایی انتخابات به روز در حال اجرایی است. وزیر کشور به پنج استان که انتخابات خبرگان همزمان با مجلس برگزار می‌شود، برگزاری انتخابات خبرگان را ابلاغ کرده است. انتخابات میان‌دوره‌ای خبرگان در پنج استان برگزار شده تا هفت نفر انتخاب شوند.
کسانی که معیارهای اولیه را ندارند؛ برای ثبت‌نام نیایند


جمال عرف ادامه داد: امیدوارم به سمت انتخاباتی پرشور، امن، قانونمند و سالم حرکت کنیم. اگر همه مجریان و ناظران قانون را مبنا قرار دهند، چنین انتخاباتی برگزار خواهد شد. قانون مبنای اقدام همه ما خواهد بود. معاون سیاسی وزیر کشور درباره مشکلات قانونی که منجر به تعداد زیاد ثبت نام‌ها در انتخابات می‌شود، تصریح کرد: امروز ما موظف به اجرای قانون هستیم. دولت با چند سال کار کارشناسی، لایحه جامع انتخابات را تهیه و به مجلس ارسال کرد که همزمان شد با طرح نمایندگان مجلس و لایحه کنار گذاشته شد، اما طرح مجلس هم فعلا مانده است و این طرح به انتخابات امسال نمی‌رسد. اگر مجلس لایحه را در دستور کار می‌گذاشت شاید بخشی از مشکلات فعلی اجرای انتخابات برطرف می‌شد. اما اکنون باید قانون فعلی را اجرا کنیم. عرف درباره هماهنگی‌های میان وزارت کشور و شورای نگهبان خاطرنشان کرد: ما با شورای نگهبان جلسات مختلفی داریم. وزیرکشور و دبیر شورای نگهبان و معاونان دو دستگاه جلسات مختلفی برگزار کرده‌اند. همه ما ملزم هستیم قانون را رعایت کنیم. پیشنهاد ما این است که نگاه انبساطی به تایید صلاحیت ها وجود داشته باشد. چهار مرجع مصرح در قانون انتخابات باید مبنای بررسی صلاحیت افراد قرار گیرد و مرجع دیگری اظهارنظر نکند.
رئیس ستاد انتخابات کشور درباره روند ثبت نام از داوطلبان انتخابات، گفت: در دوره قبل مدارک افراد کامل نبود یا افراد در آخرین لحظات برای ثبت نام اقدام می‌کردند و این اقدامات وقت ما را می‌گرفت. کسانی که معیارهای اولیه برای ثبت نام ندارند؛ مثل سن یا مدرک تحصیلی، برای ثبت نام رجوع نکنند، اما توصیه می‌کنیم کسانی که شرایط ماهوی را داشته و می‌توانند به کشور خدمت کنند، در انتخابات ثبت نام کنند. تا پایان آبان ماه، براساس برآوردها حدود ۷هزار نفر در سراسر کشور برای حضور در انتخابات شناسایی شده‌اند.۲۶درصد آن افراد اصلاح‌طلب، ۳۴درصد اصول‌گرا و ۴۰درصد هم مستقل هستند. او درباره تایید صلاحیت‌ها در وزارت کشور و شورای نگهبان اظهار کرد: هر دو براساس هیات‌های خود بررسی صلاحیت انجام می‌دهند. مبنای بررسی هیات‌های اجرایی صرفا مراجع چهارگانه و مبنای شورای نگهبان، هیات‌های نظارت است ولی به طور طبیعی اختلافاتی در تایید صلاحیت‌ها به‌وجود می‌آید.
معتقدم بهترین داور مردم هستند
رئیس ستاد انتخابات با اشاره به جلسات وزارت کشور با جریان‌های سیاسی برای بررسی دغدغه‌های این جریانها برای انتخابات، گفت: نگاه انبساطی در احراز صلاحیت‌ها ورود می‌کند و وزیر تاکید کرد در این زمینه تمام تلاش خود را می‌کند. باید فضایی ایجاد کنیم تا همه کسانی که در خانواده نظام هستند، فرصت حضور در انتخابات را داشته باشند و البته باید قانون مبنا باشد. من معتقدم بهترین داور مردم هستند و باید به مردم اعتماد داشت. عرف در پاسخ به این پرسش که آیا تحقیقات میدانی و محلی در روند بررسی صلاحیت‌ها انجام می‌شود، گفت: اگر در هیات‌های اجرایی ضرورتی برای این کار پیش بیاید، پرسش میدانی محدودی انجام می‌شود. البته این کار برای همه افرادی که ثبت نام می‌کنند، ممکن نیست. تحقیقات میدانی بر اساس تشخیص هیات‌های اجرایی است که البته من معتقدم ضرورت زیادی هم ندارد. ماده 50 قانون انتخابات این اجازه را به هیات‌های اجرایی می‌دهد.
مجریان انتخاباتی که بی‌طرفی را رعایت نکنند عزل می‌شوند
او درباره الکترونیکی برگزار شدن انتخابات تصریح کرد: احراز هویت افراد در شعب به صورت الکترونیکی برگزار می‌شود و ما در حال تهیه دستگاه احراز هویت با کمک وزارت دفاع هستیم. ما همچنین دنبال استفاده از صندوق‌های الکترونیکی هستیم ولی تا این لحظه با شورای نگهبان به جمع‌بندی نرسیده‌ایم. او در مورد برخورد با مجریان انتخاباتی که بیطرفی را رعایت نکنند تصریح کرد: اگر فرماندار یا بخشداری بیطرفی را رعایت نکند، عزل خواهد شد، حتی اگر شب انتخابات باشد. ما به رعایت بی‌طرفی مصمم هستیم و یک مورد را هم که جهت‌گیری داشت را برکنار کردیم. ما با کسی تعارف نداریم، فرمانداران به حفظ بی‌طرفی متعهد شدند و البته اکثریت آنها هم بی‌طرفی را رعایت می‌کنند.
او همچنین درباره برخورد با تخلفات انتخاباتی تاکید کرد: به هر گزارشی که درباره تخلفات انتخاباتی معتبر و مستند باشد رسیدگی می‌کنیم. تبلیغات زودرس را نیز رصد کرده و اگر تخلفی انجام شود با آن برخورد می‌کنیم. رئیس ستاد انتخابات درباره میزان مشارکت در انتخابات خاطرنشان کرد: آنچه تا پایان آبان برآورد شده است، مشارکت 50 درصدی است اما ما امیدواریم در سه ماه آینده بتوانیم مشارکت را تا 60 درصد افزایش دهیم.
دود بنزین هم در چشم اصلاح‌طلبان رفت و هم اصول‌گرایان
اما با همه این اتفاق‌ها شاید برخی از تحلیل‌گران بر این باور باشند، که به دلیل ترکیب کنونی مجلس و دولت و اینکه ساختار قدرت در این بازه زمانی منسوب به اصلاح‌طلبان است، پس همه پیامدهای منفی و چالش‌های اجرای طرح اصلاح قیمت بنزین نیز به پای اصلاح‌طلبان نوشته می‌شود و خطری جناح رقیب را تهدید نخواهد کرد و بنابراین در انتخاباتی که مجلس شورای اسلامی برای دوره‌ یازدهم خود در پایان زمستان پیش رو دارد، همه چیز به سود اصول‌گرایان خواهد بود. اما مساله به این سادگی‌ها نیز نیست. اظهارات بسیاری از چهره‌های اصول‌گرا که بر غیر سیاسی و فراجناحی بودن طرح بنزین و اینکه به هیچ‌ وجه نباید آن را به گروه خاصی نسبت داد یا برای انتخابات مجلس از این طرح بهره‌برداری سیاسی کرد، گویای این واقعیت است که در میان اصول‌گرایان نیز نگاهی متفاوت نسبت به این مساله وجود دارد.
تا همین چند روز پیش اصول‌گرایان خود را پیروز بی‌رقیب انتخابات مجلس می‌دانستند و این اطمینان به جایی رسیده بود که از انتخابات گذر کرده و در حال بحث و نبرد درونی بر سر صندلی‌های ارزشمند مجلس، از جمله ریاست و هیئت رئیسه آن بودند. اما اکنون به نظر می‌رسد که محاسبات دگرگون شده و بسیاری از پیش‌فرض‌ها رو به دگرگونی است. تغییراتی که نفطه آغاز همه آنها بدون تردید اجرای طرح افزایش قیمت بنزین است. تا پیش از این، پیش فرض معادلات این بود که طبقه متوسط و مرفه شهری که همواره پشتیبان اصلاح‌طلبان بوده‌اند، به علت کارنامه‌ نه چندان مثبت جریان اصلاحات، امید و اعتماد خود را نسبت به آنان از دست داده و پای صندوق‌ها حضور پرشوری نخواهند داشت. در مقابل پایگاه رای همیشگی اصول‌گرایان که بیشتر در طبقات پایین و کمتر برخوردار جامعه قرار دارند، هنوز از اردوگاه اصول‌گرایان حمایت کرده و به سود آنها در انتخابات ظاهر خواهد شد. اما پس از اجرای طرح بنزین همه این تصورات با بحران روبه‌رو شد، چرا که روشن شد، بیشترین مخالفت‌ها با اجرای طرح بنزین که در جامعه دیده شد، از ناحیه پایگاه رای آنها و بخش فرودست جامعه بوده است.
چگونه می‌خواهند اعتماد مردم را جلب کنند؟
با همه این صحبت‌ها اگر به درون جامعه و متن زیست روزمره مردم برویم و به حرف‌های عابران خیابان، مسافران اتوبوس و مترو، رانندگان تاکسی و... گوش کنیم، یک حرف بین‌ همه آنها مشترک است و آن گفتن از «مشکلات اقتصادی و معیشتی» است. در کنار این موضوعات گاهی هم پای اصلاح‌طلبی و اصول‌گرایی هم به میان می‌آید و بلافاصله هر دوی این طیف‌ها را با یک چوب می‌رانند. اما سوال اینجاست که چطور شد که برای مردم جناح بندی‌های سیاسی دیگر یک معنا توصیف می‌شوند؟ سوال مهم‌تر اینکه در این فاصله نزدیک به 3ماه مانده تا انتخابات مجلس یازدهم جریان‌های سیاسی چگونه می‌خواهند اعتماد مردم را جلب کنند؟