روزنامه ابتکار
1398/09/09
نبود اراده یا تخصص در مدیران شهری؛ چه چیزی سبب شده تهران دومین شهر آلوده جهان باشد؟
آلودگی هوا در انتظار تیرِ باد!زهرا داستانی
«تهران با شاخص 166، دومین شهر جهان از نظر آلودگی هوا شد.»؛ این آخرین رکوردزنی ایران در میان کشورهای جهان است. البته اگر تا زمان انتشار این گزارش ایران رکورد جدیدی را به نام خود ثبت نکرده یا کشور دیگری جایگاه ما را در فهرست رکوردداران تغییر نداده باشد. این رکوردی است که درپی چندین هفته آلودگی هوا در تهران و در جریان اقدامات ناکارآمد دست‌اندرکاران کاهش آلودگی هوا برای این شهر رقم خورده است. اقداماتی چون تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها، افزایش محدودیت‌های ترافیکی، افزایش قیمت و سهمیه‌بندی بنزین، سوق دادن مردم به استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی فرسوده و ناکافی و... . البته در میان این اقدامات نباید توصیه مسئولان به مردم به جهت دست بردن به آسمان برای وزیدن باد و بارش باران را فراموش کرد؛ اقداماتی که بیش از هر چیز دیگری برای رفع آلودگی هوا در ایران کارگشا بوده است. یا شاید چنانکه مدیرکل امور خدمات شهری شهرداری تهران درباره برف و گرفتگی معابر گفته آلودگی را هم نمی‌توان در هوا با تیر زد و از همین رو است که تا امروز مسئولان ناتوان از پیدا کردن راهی برای نجات جان مردم بوده‌اند.
تهران هوا ندارد. البته تنها تهران نیست که در طول یک هفته اخیر و حداقل تا روز دوشنبه آینده که هواشناسی پیش‌بینی کرده که خبری از باد و باران نیست، نفسش به شماره افتاده است. اصفهان، مشهد، اراک، البرز، کرج، قزوین و تبریز هم با آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کنند اما تهران به مدد رشد و تراکم جمعیت، ترافیک و آنچه بر محیط‌زیستش رفته، اغلب بیشترین شاخص آلودگی هوا را در تقویمش ثبت می‌کند. این بار هم طی چند هفته اخیر که دیو آلودگی بر تهران سایه افکنده، این شهر در میان شهرهای آلوده جهان در مقام دوم قرار گرفته است. تهران در روز گذشته با عبور آلودگی هوای آن از شاخص 166 پس از بیشکک پایتخت قرقیزستان، دومین شهر از نظر آلودگی هوا شد. اما این شاخص آلودگی در برخی مناطق تهران از این هم پا را فراتر گذاشته است. شاهسون نماینده وزارت بهداشت دیروز گفته است: «شاخص آلودگی هوا در منطقه پیروزی به عدد 208 رسیده است.» او گفته که شرایط تهران به لحاظ هوایی در وضعیت خیلی وخیم قرار دارد که با توجه به آن باید تصمیمات مهمی در روزهای آینده برای این وضعیت اتخاذ و همچنین فکری به حال منابع تولیدکننده آلودگی هوای تهران کرد.
از تعطیلی دوباره مدارس تا تشدید برنامه‌های کنترلی پلیس تهران
همین آمارها اما سبب شد که برای چندمین بار پیاپی در هفته‌های اخیر با تصمیم کمیته اضطرار آلودگی هوا امروز نیز مهدکودک‌‌ها، مدارس و دانشگاه‌ها در تهران تعطیل و فعالیت‌ها و مسابقات ورزشی در فضای باز متوقف شوند. همچنین بنابر تصمیم کمیته اضطرار آلودگی هوای تهران طرح زوج و فرد از درب منازل اجرایی میشود. همچنین براساس تصمیم اخذ شده در این کمیته تردد کامیون‌ها و خودروهای سنگین به شهر تهران همچنان ممنوع و قرار بر این شد که پلیس راهور نیز که تا پیش از این از فک پلاک و به تعمیرگاه اعزام شدن150 خودروی آلاینده در روزهای گذشته خبر داده بود، برنامه‌های خود را در این زمینه تشدید کند. در جلسه دیروز همچنین مصوب شد که فعالیت‌های عمرانی تمام دستگاه‌ها، سازمان‌ها و شهرداری‌ها تا اطلاع ثانوی متوقف بماند. همچنین براساس گزارش منتشر شده از نتایج جلسه دیروز کمیته اضطرار آلودگی هوا در تهران، فعالیت‌های معادن شن و ماسه و صنایع نظیر آن نیز تا اطلاع ثانوی متوقف خواهد ماند. تصمیمات و اقداماتی که همیشه در شرایط حساس آلودگی هوا از طرف مسئولان و متولیان اتخاذ میشود و تنها مسکنی است برای روزهایی که آلودگی به مرز هشدار می‌رسد و جان شهروندان تهرانی بیش از همیشه در معرض خطر است. مسکنی که باز هم به تنهایی درد آلودگی هوای تهران را دوا نمی‌کند و مسئولان از مردم دعا برای وزش باد و بارش باران را طلب می‌کنند.
چرا آلودگی تهران تمامی ندارد؟
آلودگی هوای تهران در شرایط کنونی که مسئولان توان علاجش را ندارند، همچون بیماری طاعون است که به جان اروپای قرون وسطا افتاد که چاره‌ای جز گریز به دورترین جایی از جهان که طاعون به آن راه نداشت، نبود. اینطور شد که اروپایی‌ها از قرن شانزدهم به بعد به همه سوی جهان روانه شدند. از تهران هم یا باید گریخت یا باید آن را از وضعیتی که این شهر را گرفتار آلودگی می‌کند نجات داد. اما چنانکه از سخنان مسئولان برمی‌آید گویا متولیان امر در ایران راه علاج آن را نمی‌دانند یا اراده‌ای برای علاج تهران از آلودگی ندارند. چنانکه اظهاراتی از این دست که «برف را نمی‌توان با تیر زد» از زبان مسئولانی چون اصغر عطایی، مدیرکل امور خدمات شهری شهرداری تهران شنیده میشود. هرچند او این جمله را در راستای گلایه خبرنگاران از گرفتار شدن شهروندان در معابر پوشیده از برف پاییزی بیان کرده اما پیروز حناچی، شهردار تهران هفته‌های پیش که هوا آلوده بود نیز این جمله را به زبان آورد که «باید دعا کنیم باد و باران بوزد تا شرایط بهبود یابد.» جمله‌ای که پیش‌تر عیسی کلانتری رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در آذرماه 96 بیان کرد: «بنزین مصرفی غیراستاندار است؛ باید دعا کنیم که باد بیاید تا آلودگی‌ها را جابه‌جا کند!»
با این حال اما بررسی در تصمیماتی که از زمان خودنمایی آلودگی هوا در تهران برای کاهش آن اتخاذ شده نشان می‌دهد که بیش از نبود تخصص و دانش، اراده برای اجرای تصمیمات وجود ندارد. چنانکه براساس گزارشی که ایسنا منتشر کرده است، بررسی میزان اجرایی شدن قوانین و مصوبات در حوزه آلودگی هوا نشان می‌دهد از سال ۷۴ تا امروز حدود ۶۰ ماده از قوانین مرتبط، مصوبات هیئت وزیران، تصمیمات شورای هماهنگی ترافیک و شورای شهر تهران در این حوزه هنوز اجرایی نشده است. به عنوان مثال برخلاف ماده 10 قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا مصوب سوم اردیبهشت ماه سال ۷۴ که بر عدم شماره‌گذاری وسایل نقلیه موتوری آلاینده تاکید داشته همچنان این وسایل آلاینده پس از گذشت ۲۴ سال از تصویب قانون، شماره‌گذاری می‌شوند. یا در‌مورد مصوبه هیئت وزیران به الزام دستگاه‌های اجرایی برای مقابله موثر با آلودگی هوا که اردیبهشت ماه ۵ سال پیش تصویب شد و وزارت کشور را ملزم به ارائه برنامه نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی فرسوده می‌کرد و در ادامه وزارت صنعت، معدن و تجارت را مکلف کرده بود تا خودرو و موتورهای برقی و هیبریدی را طی یک برنامه، تولید کند اما هیچ یک از این موارد یا انجام نشد و یا به صورت نیم‌بند رها شد. بررسی قوانین و مصوبات اجرا نشده در حوزه آلودگی هوا نشان می‌دهد که سه ماده از قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه مصوبه سال ۹۶، شش ماده از قانون هوای پاک مصوب تیرماه ۹۶، دو ماده از قانون توسعه حمل و نقل و مدیریت مصرف سوخت مصوب آذرماه سال ۹۶، یک ماده از قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر مصوب اردیبهشت سال ۹۴ و یک ماده از قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا مصوب سال ۹۴ از قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی اجرایی نشده باقی مانده است. تعداد قابل توجهی از مصوبات هیئت وزیران در این حوزه نیز همچنان فراتر از آنچه بروی کاغذ آمده، نرفته است. اما این تنها مصوبه عقیم هیئت وزیران در حوزه آلودگی هوا نبوده و موارد متعدد دیگری وجود دارد که دستگاه‌ها، وزارتخانه‌ها و ارگان‌های مرتبط همچنان زیر بار اجرای آن نرفته‌اند. مثلا اجرای برنامه یک ساله‌ای برای جایگزینی خودروهای فرسوده حمل و نقل عمومی در کلانشهرها با تخصیص ۲۲ هزار میلیارد ریال تسهیلات با نرخ ۲۰ درصد، ناکام ماند و اسقاط یک دستگاه موتور‌سیکلت کاربراتوری و جایگزین شدن آن با موتورسیکلت‌های انژکتوری با شکایت وزارت صنعت رها شد. قوانین و مصوبه‌هایی که شاید اگر اجرایی می‌شدند می‌توانستند اکسیژنی تازه در ریه‌های تهران باشند.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) اخبار ویژه (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
گزارش «ابتکار» از سفر غیرمنتظره رئیس ایالات متحده آمریکا به افغانستان
ترامپ در کابل به دنبال چیست؟
محمدعلی وکیلی
رفتارشناسی مسئولان درخصوص اتفاقات بنزینی
تاثیر جنجالی‌ترین تصمیم اقتصادی دولت بر قیمت کاهای اساسی بررسی شد
تکرار ارز 4200!
ترابیان: مدرسه فرانسوی هم برای فرزندانش پیدا کرده بود
افشاگری جالب درباره توافق ایران با هروه رنار
«ابتکار» اهمیت وجود مشاوران حوزه ارتباطات در کنار مسئولان دولتی برای پاسخگویی را بررسی می‌کند
«ابتکار» از تلاش تندروها برای ساقط کردن دولت گزارش می‌دهد
دولت در سیبل سقوط
نبود اراده یا تخصص در مدیران شهری؛ چه چیزی سبب شده تهران دومین شهر آلوده جهان باشد؟
درپی تعرض به کنسولگری ایران در نجف
وزیر خارجه عراق عذرخواهی کرد
عباسعلی کدخدایی :
شورای نگهبان از پیروزی یا شکست افراد متضرر نمی‌شود
صلح در پناه پذیرش تنوع
امیر دریادار موسوی: قدرت اطلاعاتی ایران در دریا بی‌نظیر است
