ظهور شارلاتانیسم در مناظره‌ها

انتخابات ریاست‌جمهوری تعیین‌کننده نفر دوم کشور است. از این رو کمیسیون نظارت که افراد حقوقی هستند، برای نظارت بر تبلیغات نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری نمایندگانی را به جای خود منصوب کرده‌اند. به نظر می‌رسد این نمایندگان از حساسیت انتخابات اطلاع ندارند و در حد و اندازه‌های ریاست‌جمهوری تصمیم نمی‌گیرند. مناظره دوم چند وجه کلی داشت. در مناظره دوم، عکس مناظره نخست، شاهد شکل‌گیری دوقطبی کامل بودیم، به نحوی که آقای سیدمصطفی آقامیرسلیم که در مناظره نخست شخصیتی بود که بیشتر به ارائه برنامه می‌پرداخت، در این مناظره در کنار آقای سیدابراهیم رئیسی و محمدباقر قالیباف بسیار ضد دولت عمل کرد. از سوی دیگر آقای سید مصطفی هاشمی‌طبا در کنار دو نامزد دولت، یعنی آقای دکترحسن روحانی و اسحاق جهانگیری، منصفانه و تا حدود بسیار زیادی واقع‌بینانه سخن گفت. در این مناظره شارلاتانیسم و دروغ بسیار بیشتر از مناظره نخست مشهود بود. از همین رو کاندیدا‌ها برای اینکه به هر نحوی با دولت مقابله کنند، در بیان صحبت‌های بی‌پایه و اساس و ناصواب‌گویی هیچ‌چیزی کم نگذاشتند. آنها باید می‌دانستند که چنین بیاناتی بی‌تردید جامعه را ناامید می‌کند و از نامزد احراز پست ریاست‌جمهوری چنین رفتاری پذیرفته نیست. این اشخاص هرکدام مدیران چندین‌ساله در برخی قوای کشور بوده‌اند. مساله دیگر در ارتباط با صندوق ذخیره فرهنگیان مطرح شد که آقای رئیسی برای دومین‌بار در این باره تعبیر یغماگری را به کار برد که مطلقا نادرست بود. این گفته رئیسی نزدیک به یک‌میلیون و 400‌هزار معلم را مشوش کرد. مساله‌ای که تحت عنوان صندوق ذخیره فرهنگیان مطرح است، مربوط به دولت قبل است و هیچ‌ارتباطی هم به صندوق ذخیره فرهنگیان ندارد؛ مربوط به بانک سرمایه است که دولتمردان به این مساله اشاره کردند. بخش اندکی از سهام صندوق ذخیره فرهنگیان سهام بانک سرمایه است و قوه قضائیه چندین ماه است که این موضوع را پیگیری می‌کند. جریان رقیب دولت که در این مناظره کاملا دوقطبی خود را نشان داد، خیلی بر روی واژه عدم انتقادپذیری دولت تاکید می‌کرد. کافی است کارنامه یکی از این نامزدها را که در دهه هفتاد متولی فرهنگ کشور بوده، فقط در حوزه ممیزی کتاب، در 3 سال و نیم عملکردش نگاه کنیم. این عملکرد توسط یکی از ناشران معروف تهران به صورت کتاب رسمی منتشر شد. این کاندیدا که در دوره مسئولیت خود در وزارت فرهنگ نگاهی متصلبانه و سخگیرانه به موضوع فرهنگ داشته، چطور اکنون از انتقادپذیری دولت سخن می‌گوید؟ البته او منصفانه درباره طرحی که در دولت اصلاحات پذیرفته و مطرح شد هم سخن گفت. میرسلیم نشان داده به چه میزان در تئاتر، موسیقی و فرهنگ توانایی دارد. مردم تهران می‌دانند که بسیاری از مراکز فرهنگی در دوره او تعطیل شد. یکی از کاندیداها کتابچه و مانیفستی را ارائه کرد و اظهاراتش کاملا نشان از بیگانگی وی با مدیریت اجرایی کشور داشت، چنان‌که مشخص بود این مانیفست از جانب یک نهاد یا شخصی برای شخص دیگری نوشته شده است و با توجه به اینکه حضور این کاندیدا پیش‌بینی نمی‌شد، در دسترس این کاندیدا قرارگرفته بود. پیش‌بینی می‌شد که جریان رقیب مطالبی را در ارتباط با برجام عنوان کند و در این ارتباط بحث شود. هیچ‌کدام از مسائلی که نامزدهای مخالف دولت در ارتباط با برجام گفتند، صحت نداشت. صحبت‌های گفته‌شده تا آن حد خلاف واقع بود که هنوز مناظره تمام نشده، وزارتخانه‌های امور خارجه و اقتصاد برای اظهارات خلاف تکذیبیه صادر کردند. در طرف کاندیداهای سه‌گانه حامی دولت، آقای جهانگیری با حمایت‌های صریح و شفاف از دولت اصلاحات اعلام کرد جریان اصلاحات چه میزان در جامعه تعمق پیدا کرده و آنها پشتیبان‌های اصلی آقای روحانی هستند که این قضیه مورد توجه آقای روحانی است.
* استاد دانشگاه و فعال اصلاح‌طلب