یارانه۲۵۰ هزارتومانی با بنزین۵۰۰۰ تومانی

در آذر 1389 که یارانه‌ها هدفمند شد، بر اساس قانون هدفمندی یارانه‌ها مقررگردید، از درآمد حاصله از محل افزایش قیمت حامل‌های انرژی 50‌درصد آن بین مردم، 30‌درصد به بخش تولید و20‌درصد هم به دولت تخصیص یابد. تا قبل از آذر89 یارانه‌ها در اقتصاد ایران به لحاظ علم اقتصاد پنهان توزیع می‌شد و اتلاف منابع انرژی با توزیع ارزان سوخت علت اصلی طرح هدفمندی بود. هرچند هدفمندی یارانه‌ها برای جلوگیری از اتلاف انرژی و شفافیت در پرداخت یارانه‌ها صورت گرفت، اما با اجرای غلط طرح هدفمندی یارانه‌ها، نه‌تنها از اتلاف انرژی کم نشد، بلکه کلیه منابع حاصل از درآمد‌های این طرح در میان مردم توزیع شد. در صورتی که قرار بود این توزیع نقدی یارانه‌ها کوتاه‌مدت بوده و دائمی نباشد، امروز شاهد دائمی شدن پرداخت یارانه‌ها هستیم. این روزها درصحنه انتخابات کاندیداها نه تنها در مورد نحوه توزیع بهتر یارانه‌های نقدی نظری ندارند، بلکه این توقع را با شعارهای خود ایجاد کرده‌اند که یارانه‌های نقدی دائمی است و باید به میزان آن افزوده شود، درحالی که اگر به منابع بودجه سال 96 نگاهی بیندازیم، به این نتیجه می‌رسیم که بودجه عمومی کشور 380‌هزار‌میلیارد تومان است و حدود 330‌هزار‌میلیارد آن از منابع عمومی تامین می‌شود که از این میزان 110‌هزار‌میلیارد از منابع مالیات، 110‌هزار‌میلیارد از منابع حاصل از فروش نفت و مابقی از فروش اوراق مشارکت و اسناد خزانه تامین می‌شود. از سوی دیگر یارانه‌ها با ارزش 45‌هزار تومان، در مجموع40000‌میلیارد تومان هزینه دارد. اگر یارانه‌ها سه‌برابر شود، به این معنی است که120‌هزار‌میلیارد تومان باید برای این اقدام تامین هزینه ‌شود. حال سوال این است که این مابه‌التفاوت40 تا 80‌هزار‌میلیارد تومان ازکجا باید تامین شود. محل تامین این مبلغ نمی‌تواند از محل فروش نفت باشد، چون حداکثر میزان فروش نفت110‌هزار‌میلیارد تومان است. همچنین نمی‌توان از محل افزایش مالیات‌ها این مبلغ را تامین کرد، زیرا ظرفیت مالیاتی کشور 110‌هزار‌میلیارد تومان است که درکوتاه‌مدت قابل افزایش نیست. 80‌هزار‌میلیارد تومان را از محل چاپ پول نیز نمی‌توان به دست آورد، زیرا قطعا موجب افزایش تورم خواهد شد. در عین حال، برای تامین منبع سه‌برابری یارانه‌ها نمی‌توان از محل افزایش حامل‌های انرژی اقدام کرد، زیرا در این صورت قیمت سوخت باید3 تا 5 برابر شود تا منابع تامین یارانه‌ها افزایش یابد. در این صورت مصرف‌کننده نه‌تنها تحمل افزایش قیمت سوخت را نخواهد داشت، بلکه این اقدام منجر به افزایش تورم خواهد ‌شد. آخرین راه این است که بخشی از شرکت‌های دولتی فروخته شود، یا منابع این طرح انتخاباتی از محل افزایش قیمت دلار تامین گردد. افزایش سه‌برابری یارانه‌ها امکان تحقق ندارد، مگر اینکه آگاهانه شاخصه‌های توسعه در ایران را تخریب کرده، یا به دنبال افزایش قیمت دلار و افزایش نرخ تورم بود. مردم تمایل ندارند به بهانه افزایش میزان یارانه اقتصاد ایران نابود شود.
* اقتصاددان