در شرايط دشوار همه پشت هم را خالي مي‌کنند

حسين مرعشي در گفت‌وگو با «آرمان ملي»:
در شرايط دشوار
همه پشت هم را خالي مي‌کنند
جاي دولت بودم نرخ بنزين را تدريجي بالا مي‌بردم


گروه سياسي- زهره آقاياني: همانطور که از قبل هم انتظار مي‌رفت سهميه‌بندي بنزين با تبعات و واکنش‌هاي زيادي روبه‌رو شده است. عده‌اي که در قوانين مربوطه دولت را مکلف به حذف يارانه سوخت کرده‌اند اکنون علم مخالفت به‌دست گرفته‌اند و عده ديگري که در هرشرايطي سوداي موج سواري دارند وخود مسبب بسياري از مشکلات موجود هستند در حمله به دولت سر از پا نمي‌شناسند، به هر حال سران سه قوه بالاخره تصميم گرفتند بنزين را سهميه‌بندي کنند و اکنون جامعه ايران در التهاب اين موضوع بسر مي‌برد، حسين مرعشي سخنگوي حزب کارگزاران سازندگي با «آرمان ملي در گفت‌وگو کرده که در ادامه مي‌خوانيد.
شما در باره تصميم اخير مبني بر افزايش قيمت بنزين چيست؟
در ايران تقريبا يک اجماع کارشناسي وجود دارد که قيمت سوخت بايد افزايش يابد. منتها در خصوص روش‌هاي برخورد با موضوع چند نکته وجود دارد که ممکن است نظرهاي متفاوتي در باره آن وجود داشته باشد. يک نظر چنين است که تعديل تدريجي يا افزايش تدريجي نرخ بنزين آثار اقتصادي و اجتماعي مناسب‌تري را دربر دارد تا توقف کردن بر روي يک نرخ و در يک زمان. اما چون در يک دوره طولاني اين نرخ تغيير نکرده و در حال حاضر فشرده شده، اکنون که افزايش نرخ صورت گرفته، با اينکه افزايش قيمت اجتناب ناپذير بوده اما تا حدود زيادي مردم را نگران کرده است. براي نگراني مردم درخصوص اصل گراني بنزين يک بحث است اما تبعات آن براي مردم قابل توجه است و به آن اشاره مي‌کنند. يعني ممکن است اين افزايش قيمت سوخت يک موج جديدي از گراني‌ها را ايجاد کند.
به نظر شما آيا دولت از طرح افزايش قيمت بنزين سود مي‌برد؟
دولت اعلام مي‌کند که صددرصد اين پول را به خانوارها باز خواهد گرداند. شايد سوال شود اگر واقعا قرار است که اين طرح درآمد را افزايش داده و درآمد حاصله مجددا به خانوارها بازگردد پس چه ضرورتي داشت؟ درست است که با اجراي اين طرح پر مصرف‌ها حالا مجبورند هزينه بيشتري را بپردازند و کم‌مصرف‌ها نيز ممکن است از اين طرح منفعت بيشتري کسب کنند، اما آيا واقعا ارزش داشت که در شرايطي که قرار گفته بوديم، شرايطي که مردم يک شوک سنگين اقتصادي که در سال گذشته بعد از اعمال تحريم‌ها و در اثر افزايش نرخ ارز را پشت سر گذاشتند را دوباره با يک شوک مواجه کنيم؟ جامعه آرام‌آرام با شوک قبلي داشت کنار مي‌آمد و تا حدودي از آثار مخرب جهش قيمت نفت فاصله مي‌گرفت. حالا اگر قرار است همه درامد حاصله از اين طرح مجددا به خانوارها بازگردد تا چه اندازه اجراي اين تصميم در اين مقطع ضرورت داشت؟ اين را دولت و همه قواي سه‌گانه که در اين تصميم نقش داشته‌اند بيشتر بايد توضيح دهند. من به‌عنوان يک کارشناس ساده اقتصادي و از روي تجربه مي‌توانم بگويم به هيچ وجه موافق اين نيستم که منابع اصلاح قيمت‌ها را دوباره به مصرف کنندگان باز گردانيم. حالا از يکي بيشتر گرفته و به ديگري بيشتر بدهيم. اين‌ها راه حل مشکلات اقتصادي ايران نيست. راه حل اقتصادي ايران اگر الان در يک شرايط رونق مي‌بود حتا اين افزايش قيمت‌ها در اين سطح هم مي‌توانست براي مردم قابل تحمل‌تر باشد. اقتصاد ايران از رکود تورمي رنج مي‌برد و اين نحوه مصرف منابع حاصل از افزايش سوخت هيچ کمکي به خروج کشور از رکود اقتصادي نمي‌کند. من جاي دولت بودم اولا نرخ را تدريجي بالا مي‌بردم و بعد تمام منافع حاصله از افزايش تدريجي را براي توسعه زير ساخت‌ها در ايران مثل حمل و نقل عمومي، مترو و راه آهن، جاده‌ها صرف مي‌کردم. يعني پول حاصله از اين طرح را در عمران کشور براي ايجاد شغل براي مردم به‌کار مي‌بردم. اين تصميم که البته در هماهنگي با مقامات سطح بالاي مملکت بوده است، آثار اقتصادي براي شکست رکود و خروج ايران از رکود اقتصادي نخواهد داشت.
دادن يارانه به 18 ميليون خانوار ايراني را چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟
موضوع يارانه 18 ميليون خانوار در واقع طرحي است که به لحاظ اجتماعي ممکن است که اگر دولت سريع آن را پرداخت کند مي‌تواند تا حدودي از نگراني‌هاي مردم را کم کند. نگراني‌هايي که در حال حاضر در جامعه است و ممکن است حتا مردم عصباني هم باشند اين طرح مي‌تواند از آن بکاهد. اما واقعا راه کار درستي براي هدايت اقتصادي ايران نيست. مگر قبلا که تجربه يارانه‌ها را داشته‌ايم کدام مسله اقتصادي ايران را حل کرد. يارانه‌هاي نقدي منجر به کدام رونق اقتصادي شد. موجب کدام فرصت اقتصادي جديد شد. کدام مشکل زير ساختي کشور را حل کرد منجر به کدام سرمايه‌گذاري شد؟ منجر به کدام ايجاد فرصت شغلي شد؟ هيچ کدام! فقط تغيير در يک الگوي مصرف بود. يعني آن زمان يک عده ديگر مصرف مي‌کردند اکنون جمع ديگر! واقعا نمي‌دانم در حال حاضر در کشور و نظام چرا تصميم‌گيري معيوب است؟
نوع برخورد سياسيون و برخي از نمايندگان مجلس با اين موضوع را چگونه مي‌بينيد؟
وقتي کار سخت مي‌شود همه پشت هم را خالي مي‌کنند و چيز جديد نيست! حالت فرصت طلبي در ايران وجود داشته است. الان کمتر شخصيتي را پيدا مي‌کنيد که ملي فکر کند و ملي حرف بزند. به محض اينکه کار سخت مي‌شود شانه از زير مسوليت خالي مي‌کنند. اين موضوع جديدي نيست.
به نظر شما آيا ممکن است دولت از تصميم خود عقب نشيني کند؟
من بعيد مي‌دانم که دولت به سمت عقب نشيني از اين طرح حرکت کند. من چينن فضايي را احساس نمي‌کنم. اگر چنين شود هم هزينه آن را داده‌ايم هم چوب آن را مي‌خوريم.