«همدلی» حاشیه‌های افزایش قیمت سوخت را ارزیابی کرد شایعه نبود آقای وزیر!

همدلی| فاطمه آقایی‌فرد: حوالی ساعت 12 پنج‌شنبه ‌شب بود که خبر افزایش سه برابری سوخت، مثل بمبی در فضای مجازی ترکید؛ خبری که حکایت از رسیدن قیمت هر لیتر بنزین سهمیه‌ای به 1500 تومان و هر لیتر بنزین آزاد به 3 هزار تومان را داشت. آن‌طورکه جدول میزان سهمیه ماهانه خودروها نشان می‌دهد با اجرای این سیاست، هر خودروی سواری شخصی هر ماه 60 لیتر بنزین سهمیه‌ای و تاکسی‌ها 400 لیتر سهمیه دارند و در صورت مصرف مازاد باید به ازای هر لیتر سوخت، 3هزار تومان پرداخت کنند؛ یعنی اگر متوسط مصرف یک خودروی سواری در ماه 100 لیتر باشد، در این صورت 60 لیتر از حجم باک این خودرو توسط بنزین 1500 تومانی و 40 لیتر دیگر با بنزین 3 هزار تومانی پر می‌شود؛ یعنی 120 هزار تومان بابت 40 لیتر بنزین آزاد. این در حالی است که با نرخ هزار تومانی بنزین در گذشته، صاحب این اتومبیل فقط 100 هزار تومان بابت 100 لیتر بنزین هزینه می‌کرد و با تغییرات جدید قیمت سوخت باید 210 هزار تومان بابت سوخت هزینه کند.
18 میلیون خانوار نیازمند
همین محاسبه‌ها کافی بود تا حاشیه‌های افزایش قیمت بنزین در هر گوشه و کناری از شبکه‌های اجتماعی دیده شود. البته در این میان، اظهارات برخی از مسئولان و حتی آگاهان اقتصادی نیز چاشنی این روایت‌ها شده بود و همه این‌ها گواه این را داشت که اتفاق مهمی در اقتصاد افتاده است. چند روز قبل از انتشار اطلاعیه شرکت ملی پخش و فرآورده‌های نفتی درباره سهمیه‌بندی و اصلاح قیمت سوخت بود که رئیس‌جمهور در حاشیه سفر به رفسنجان به نکته‌ای اشاره کرد که در همان‌روزها گمانه‌زنی‌هایی را درباره گرانی بنزین تقویت می‌کرد؛ حسن روحانی همین چند وقت پیش به رسانه‌ها گفت: «تقریبا در کشور 18 میلیون خانوار وجود دارد که نیاز به مساعدت دارند و امیدواریم در ماه‌های آینده به هر یک از این خانواده‌ها یک حمایتی را به صورت ماهانه شروع کنیم»؛ نکته قابل‌توجهی که سوال مهمی را در اذهان عمومی ایجاد کرد این بود که با توجه به کسری بودجه سنگینی که امسال وجود دارد، محل تامین حمایت از 18 میلیون خانوار از کجا خواهد بود؟؛ چرا که با توجه به کاهش درآمدهای نفتی و چالش‌های مختلفی که برای سازمان برنامه و بودجه ایجاد شده است، این موضوع سوال‌برانگیز بود. چند روزی گذشت و وقتی خبر بالارفتن قیمت سوخت مطرح شد، بسیاری از گمانه‌زنی‌ها در میان آگاهان اقتصادی حکایت از این داشت که رابطه‌ای میان گرانی سوخت و کمک‌های دولت به 18میلیون خانوار نیازمند وجود دارد و رئیس سازمان برنامه و بودجه اینطور به رسانه‌ها گفت: « اطلاعیه شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی در راستای اجرایی شدن مصوبه شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران سه قوه صادر شد، در سال‌های اخیر با افزایش مصرف فزاینده بنزین کارشناسان، اظهارنظر می‌کردند که اگر بنزین سهمیه بندی شود و قیمت آن اصلاح شود می‌تواند باعث کنترل مصرف شود. اما دولت در شش سال گذشته فقط دو بار اصلاح قیمت ها را انجام داد و منابعی را که حاصل شد را صرف پرداخت به خانوارهای نیازمند کرد». محمد باقر نوبخت در ادامه گفت:«این بار رئیس‌جمهور تصمیم گرفت تا اگر قرار باشد اصلاحی در قیمت بنزین صورت گیرد حتما همه منابع آن به خود مردم بازگردد و این اصلاح قیمت 100درصد منابع حاصل از اصلاح به صورت حمالیت به خانوارهای معیشتی
باز می‌گردد».


بنزین دو نرخی عامل فساد است
اما بنزین در حالی دو نرخی شد که حدود چهار سال پیش حسن روحانی بنزین دو نرخی را عامل ایجاد فساد تلقی می‌کرد و همین نکته باعث تعجب بود. نکته قابل‌توجه این بود که وزیر نفت نیز چند وقت پیش در پاسخ به شائبه‌هایی که درباره قیمت بنزین مطرح شد، گفته بود: «قرار نیست عددی به قیمت بنزین اضافه شود، قانون چنین اجازه‌ای را نداده است». بیژن زنگنه در گفت‌وگو با رسانه‌ها بر این نکته تاکید کرده بود که هیچ تصمیمی بر افزایش حامل‌های انرژی وجود ندارد و برداشت صحیحی از اظهارات مسئولان درباره نرخ سوخت وجود ندارد. خبر افزایش قیمت بنزین با واکنش‌هایی از سوی مسئولان نیز همراه بود. روحانی در حالی افزایش قیمت بنزین را به نفع مردم دانست که برخی از بهارستانی‌ها در روزهای گذشته و در گفت‌وگو با رسانه‌ها امسال را زمان مناسبی برای بالا رفتن نرخ سوخت عنوان نمی‌کردند. بعد از توییت یک عضو هیات رئیسه مجلس بر این اساس که «شنیده شده که دولت در آینده نزدیک برای جبران کسری بودجه، طرح سهمیه‌بندی بنزین را اجرایی و قیمت را افزایش دهد، اینکه افزایش قیمت درست است یا غلط بماند، اما دولت باید طبق قانون هدفمندی یارانه‌ها، بخشی از درآمد آن را به حساب مردم واریز و بخشی از آن را صرف تولید و درمان کند، «همدلی»، با چند نفر از اعضای کمیسیون انرژی درباره چشم‌انداز قیمت سوخت در روزهای آینده گفت‌وگو کرد. حدود یک هفته پیش بود که حسن بهرام‌نیا، عضو کمیسیون انرژی مجلس، درباره زمزمه‌های گرانی بنزین به «همدلی»، توضیح داد: «مجلس و دولت به صورت شفاف و صریح تصمیم گرفته‌اند تا فعلا با هرگونه تغییری در قیمت بنزین و فرآورده‌های نفتی مخالفت کنند».
بهرام‌نیا در ادامه توضیحات خود به «همدلی»، گفته بود: «فعلا تصمیم گرفته شده تا بحث افزایش قیمت بنزین تا پایان سال اتفاق نیفتد و اگر قرار باشد دولت برنامه‌ای در این خصوص داشته باشد این مسئله به سال آینده واگذار شود. در سال آینده امکان افزایش قیمت بنزین وجود دارد».
اسداله قره‌خانی، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس نیز در این‌باره به «همدلی»، گفته بود: «فعلا خبری درباره افزایش قیمت بنزین به مجلس یا کمیسیون انرژی اعلام نشده. در صورت صحت ادعای افزایش قیمت بنزین، دولت باید این موضوع را در قالب لایحه بودجه سال آینده به مجلس ارائه دهد. در صورت ارائه لایحه افزایش قیمت بنزین دولت باید جزئیات هزینه‌های این موضوع را به مجلس ارائه دهد». سخنگوی کمیسیون انرژی در پاسخ به نگرانی مردم درباره احتمال افزایش قیمت سوخت و بار تورمی این گرانی بر بازار سایر کالاهای اساسی نیز این‌طور به «همدلی»، تاکید کرده بود: « باید مشخص شود که هزینه افزایش قیمت بنزین در کدام بخش‌ها صرف می‌شود. با توجه به اینکه هنوز چیزی در این باره معلوم نیست مجلس نیز فعلا موضعی در این زمینه ندارد».
هر چه که بود دو روز گذشته بنزین دوباره دو نرخی شد. با همه شلوغی‌ها و حاشیه‌هایی که درباره گرانی موضوع در فضای مجازی مطرح شد، به نظر می‌رسد افزایش قیمت بنزین هم درد است و هم علاج؛ دردی که به دلیل بار تورمی که در اقتصاد خواهد داشت بیشتر از همه بر دوش اقشار ضعیف جامعه احساس خواهد شد و علاجی که شاید درمانی برای روزهای سخت اقتصاد و جبران کسری بودجه‌ای باشد؛ موضوعی که در جای خود یکی از فاجعه‌های اقتصادی است و باید به نوعی جبران شود.
به باور بسیاری از آگاهان اقتصادی اگر اصلاح قیمت بنزین درست اجرا شود و بقیه بخش‌های اقتصادی را دچار تبعات منفی نکند، در این صورت هم می‌توان جلوی قاچاق سوخت را گرفت و هم از مصرف بالای سوخت در کشور و البته آلودگی هوا جلوگیری کرد که به نظر می‌رسد در صورت تقویت سیستم حمل و نقل عمومی و افزایش تاکسی و اتوبوس و خطوط مترو می‌توان منتظر این تاثیرات مثبت بود. باید دید در روزهای آینده سیاست افزایش قیمت بنزین و استفاده از منابع اصلاح قیمت سوخت برای کمک به خانوارهای نیازمند تا چه حد می‌تواند موفق عمل کند؟