قیمت بنزین و درآمد سرانه 

ناصری- حتما شما هم متوجه سهمیه بندی و افزایش قیمت بنزین شده و صحبت های زیادی از پیامدهای آن شنیده اید. البته مسئولان هم بارها پیش از این دلایلی از جمله معضل قاچاق سوخت به دلیل ارزان بودن سوخت نسبت به کشورهای همسایه و استفاده بی رویه بنزین را که جدا از یارانه ای که به آن تعلق گرفته آلودگی هوا را هم در پی دارد، بارها بیان کرده بودند. دلایلی که در بعضی مواقع واکنش های زیادی را هم در پی داشته است. یکی از پر تکرارترین و فراگیرترین واکنش های مخالفان طرح افزایش قیمت سوخت مربوط به این موضوع است که آن ها از مسئولانی که قیمت بنزین در کشورهای منطقه را با کشور خودمان مقایسه کرده بودند می خواستند دستمزد  کشورهای مختلف را هم با کشور خودمان ارزیابی کنند تا اختلاف قیمت به درستی سنجیده شود. ما امروز سعی کرده ایم این مقایسه را انجام دهیم. مثلا در کشور ترکیه که تقریبا از لحاظ وسعت، جمعیت و تعداد خودرو  شباهت های زیادی به کشورمان دارد، قیمت هر لیتر بنزین 15 برابر قیمت بنزین (پیش از افزایش قیمت) در کشورمان است در حالی که سرانه درآمد آن ها چیزی حدود 25 درصد از درآمد هر ایرانی بیشتر است. اما مقایسه سرانه درآمد و قیمت بنزین چندکشور دیگر با سرانه درآمد و قیمت بنزین در کشورمان نکات جالبی دارد .
 
             قیمت بنزین در کشورهای مختلف
یکی از موضوعاتی که همیشه بهانه ای برای گران کردن بنزین اعلام شده است، ارزان بودن آن نسبت به کشورهای دیگر است که مهم ترین مثال هم همان طور که در بالای مطلب اشاره شد، ترکیه است که بنزین در آن جا هر لیتر 15 هزار تومان است. البته این اختلاف قیمت کاملا در کشورهای دیگر مشهود است تا جایی که افغانستان و پاکستان هم قیمت بالایی دارند اما شاید برخی این کشورها را فاقد منابع نفتی که بنزین حاصل آن است بدانند اما در کشورهای دیگری هم که میادین نفتی بی شماری دارند قیمت بنزین به مراتب از قیمت بنزین در کشورمان گران تر است. مثلا در عراق قیمت هر لیتر بنزین هفت هزار و 500 تومان ، عربستان شش هزار و 500 تومان، قطر شش هزار تومان و امارات هشت هزار تومان است. این ارزانی قیمت باعث افزایش بی رویه مصرف و البته قاچاق 40 میلیون لیتری در هر روز هم شده است. علاوه بر این، ارزانی قیمت سوخت در کشورمان موجب مزیت یافتن صنایع و تولیدات مبتنی بر مصرف نفت و بنزین و جلوگیری از توسعه و تکامل فناوری های کم مصرف انرژی و صرفه جویی ‌کننده در مصرف نفت و بنزین شده بود که باید امیدوار باشیم با گران شدن بنزین تولیدات کم مصرف مانند تولید خودروهای کم مصرف بنزین عملی شود.
             مقایسه حداقل حقوق در ایران با کشورهای مختلف


دستمزد سالانه میانگین در ایران بر اساس شاخص برابری قدرت خرید در سال 2018، در حدود 21 هزارو 11 دلار بوده  است.تاکید می‌کنیم که این رقم بر اساس شاخص برابری قدرت خرید است. زیرا اگر رقم اسمی حقوق را در نظر بگیریم، دستمزد میانگین سالانه حدود چهار هزار دلار  می‌شود.
             شاخص برابری قدرت خرید چیست؟
برابری قدرت خرید یا PPP برابر است با نسبت هزینه‌های دو سبد کالای یکسان در دو جامعه بر حسب ارزهای ملی آن ها. یکی از معروف ترین مواردی که اقتصاددانان براساس آن، برابری قدرت خرید را محاسبه کردند، همبرگر مک دونالد است؛ زیرا این همبرگر در بسیاری از کشورهای جهان با کیفیت یکسان مصرف می‌شود. فرض کنیم که مصرف‌کننده این کالا در کشور آمریکا دو دلار و در کشور انگلستان 1.5 پوند بابت خرید همبرگر مک دونالد پول پرداخت کنند، نسبت 1.5 پوند به دو دلار برابر 0.75 خواهد بود. عدد 0.75 در مقایسه با نرخ برابری ارز آمریکایی (دلار) و ارز انگلیسی (پوند) که 0.62 است، بزرگ تر است و این به مفهوم آن است که مک دونالد در بریتانیا گران تر از مک دونالد آمریکایی است.
             مقایسه قیمت بنزین بر اساس درآمد سرانه
قسمت جالب توجه پرونده امروز متعلق به این بخش است. همان طور که در تعریف شاخص برابری قدرت خرید نوشتیم، این که در کشور ترکیه حقوق هر کارگر حدود دو برابر کارگر ایرانی است به معنی قدرت خرید دو برابری نیست. با توجه به آمار بانک جهانی از کشورهای موجود در جدول پایین تنها  ترکیه، امارات و عربستان درآمد سرانه بیشتری نسبت به کشور ما دارند با این حال در ترکیه بنزین 15 برابر قیمت بنزین (پیش از افزایش قیمت) در کشورمان است در حالی که سرانه درآمد آن ها چیزی حدود 25 درصد از درآمد هر ایرانی بیشتر است. در امارات هم که درآمد سرانه بر اساس قدرت خرید حدود 3.7  بیشتر از ایران است، قیمت سوخت هشت برابر کشورمان است. عربستان هم از این قاعده مستثنا نیست و با توجه به سرانه درآمد حدود دو برابرو نیم،  قیمت بنزین6.5 برابری(پیش از افزایش قیمت در ایران)  دارد.