بیست‌و‌هفتمین دوره هفته کتاب در یزد افتتاح شد یزد، پایتخت کم‌فروغ کتاب

فاطمه امین‌الرعایا
اینجا یزد است، پایتخت کتاب سال ۹۸ در ایران و قرار است هفته کتاب از این شهر آغاز شود و مانند باد بهاری دیگر شهرهای ایران نیز به عطر کتاب معطر کند.
اسفندماه سال گذشته بود که یزد به عنوان پایتخت کتاب سال ۹۸ انتخاب شد و حالا یزد آغازگر هفته کتاب است که هر سال از ۲۲ آبان تا ۳۰ آبان برگزار می‌شود. البته با وجود آنکه ۹ ماه از انتخاب این شهر به عنوان پایتخت کتاب گذشته اما هیچ نشانی از این عنوان در شهر دیده نمی‌شود، هیچ المان شهری مرتبط با کتاب و کتابخوانی در کوچه‌ها و خیابان‌ها وجود ندارد، با آنکه این شهر برای چندمین سال تلاش کرد تا به عنوان پایتخت کتاب ایران انتخاب شود اما گویا تلاش‌ها تنها به همان انتخاب‌شدن ختم شده و حالا دیگر برای کسی آنچنان اهمیت ندارد که مردم و حتی توریست‌ها از این اتفاق فرهنگی باخبر شوند. البته مسئولان اداره ارشاد این موضوع را تکذیب می‌کنند و مدعی هستند که خبرنگاران این المان‌ها را ندیده‌اند!
افتتاحیه هفته کتاب با تجدید میثاق با آرمان‌های شهید آیت‌الله صدوقی، سومین شهید محراب، با حضور محسن ‌جوادی، معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نیکنام حسینی‌پور دبیر این رویداد و با حضور جمعی از مسئولان اداره کل وزارت ارشاد یزد برگزار شد.


اما اعلام رسمی آغاز این هفته با نواخته‌شدن زنگ دانایی در یکی از دبستان‌های دخترانه شهر یزد توسط ‌جوادی اعلام شد.
همچنین در این قسمت، پیامی از سوی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی قرائت شد که در بخشی از این پیام آمده بود:
«کتاب سرمایه ماندگار ملت‌ها، مبداء خیزش‌ها و سند هویت‌بخش تمدن‌هاست. فروغ هر جامعه و تمدنی، از چراغی برمی‌خیزد که از کتاب پرتو می‌گیرد. ملت‌های بزرگ جهش فرهنگی و علمی خود را با کتاب آغاز و با ثبت آن ادامه دادند.
کتاب پایه و مادر فرهنگ محسوب می‌شود. حلقه ارتباط همه اجزای یک ملت به کتاب متصل است و برمبنای ریشه فرهنگ ثمر می‌دهد. هیچ حوزه عمومی، دانشی و فرهنگی نیست که از کتاب ارتزاق نکند. پیشرفت ایران و ایرانی نیز همواره با کتاب بوده و از این رو اگر به خلق کتاب‌های جدید و تکریم پدیدآورندگان محتوا نیندیشیم، ایران را در گذشته تاریخی خود رها خواهیم کرد.
اکنون در دورانی زندگی می‌کنیم که انقلاب فضای مجازی، فضایی متفاوت نسبت به همه دوره‌های مختلف زندگی تاریخی، اندیشه‌ای و فرهنگی انسان رقم زده است؛ نخست آنکه گرفتار مخاطره دانش کاذب فست‌فودی شده‌ایم، دیگر اینکه اندیشه‌های سست‌پایه و نوشته‌های غیرواقعی با سرعت در حال تکثیر است، به گونه‌ای که ممکن است در آینده نزدیک، با بحران کتاب‌نخوانی مواجه شویم.
از این رو پویش ملی کتابخوانی می‌تواند ما را در مقابل تهدیدهای پیش‌رو مصون بدارد، به شرطی که همگان در این پویش ملی حضور پیدا کنند. در پیمودن مسیر فرهنگ کتابخوانی، نخست باید خانواده را محور این حرکت قرار دهیم و در گام دوم، مدارس، حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها اضلاع دیگر جامعه کتابخوان را شکل می‌دهند که به یاری آنان می‌توانیم شاهد جامعه کتابخوان و دانا باشیم.»
سپس دانش‌آموزان با اجرای سرودهایی با محوریت کتاب در این رویداد مشارکت کردند.
در ادامه این مراسم ‌جوادی به بازدید کلاس‌های درسی و برنامه‌های مرتبط با کتاب پرداخت. همچنین در پایان بازدید از این مدرسه، از بزرگترین کتاب بنری کشور رونمایی شد.
دیدار با یکی از نویسندگان، مترجمان و ناشران حوزه کودک و نوجوان یکی دیگر از بخش‌های برنامه افتتاحیه هفته کتاب بود که در یکی از خانه‌های بافت تاریخی یزد انجام شد. بابک صابری در این گپ‌وگفت صمیمانه با حضور محسن جوادی، نیکنام حسینی‌پور و جمعی از مدیران ارشاد استان یزد از ضرورت حمایت از نویسندگان و ناشران استانی گفت.
او افزود: خوشبختانه گروه‌های بسیاری در ایران تحت عنوان گروه‌های مردم‌نهاد درباره فلسفه کتاب کودک کار می‌کنند. پیروان فلسفه کتاب کودک معتقدند که کودکان همه چیز را می‌فهمند. ما نیز در نوع کتاب‌هایمان به کودکان توجه کرده‌ایم چراکه این کتاب‌ها، آثاری هستند که می‌توان درباره‌اش بسیار حرف زد. در ادبیات نوجوانان خوشبختانه برای تمام مسائل و حالات داستان وجود دارد و ما درحال حاضر به یک بانک اطلاعاتی نیاز داریم که بتوانیم درباره تمامی حالات و داستان‌های مورد نیاز کودکان صحبت کنیم و نمی‌توانیم تنها به حافظه توجه کنیم.
این ناشر کتاب کودک و نوجوان با تاکید بر اهمیت توجه به اقتصاد کتاب در این بخش گفت:‌ اقتصاد کتاب نوجوانان در جهان بسیار مطرح است و گاهی اوقات پولدارهای جهان نویسندگان آثار کودک و نوجوان نیز هستند. تعداد رمان‌های نوجوان در جهان قابل توجه بوده و بسیار نیز مورد استقبال قرار می‌گیرد و ژانر وحشت در میان دیگر ژانرها پرمخاطب‌تر از بقیه است. البته نظارت در حوزه کودک و نوجوان نیز باید بسیار گسترده باشد که البته وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی چندین فاکتور را در بررسی محتوای آثار کنترل می‌کند. همچنین نیاز است که کسی تمامی رمان‌های نوجوانان را بخواند و مشکلات و چالش‌های آثار را مورد بررسی قرار دهد.
این نویسنده همچنین درخصوص حق کپی‌رایت آثار افزود: حق کپی‌رایت یک سوم تولید یک کتاب است و قانون کپی‌رایت بیشتر از آنکه به ناشران مربوط باشد به پدیدآورندگان آثار و تصویرگران مربوط است. درخواست ما این است که بانکی وجود داشته باشد که زمانی که داستانی نوشته می‌شود، ثبت شود زیرا برخی از آثار از جمله؛ داستان، تصویر و ... باید در بانک ثبت شوند.
صابری گفت: تولید کتاب کودک و نوجوان تصویری بدون متن اهمیت دارد و وظیفه ما این است که مشتریان کتاب‌های تصویری کودک و نوجوان را پیدا کنیم. انتشارات و شوراهای ادبی کتاب کودک بر اساس اعتبار انتشارات ما آثار تصویری را تهیه می‌کنند. همچنین از گذشته جای کتب تصویری کودک در میان مردم و آثار این حوزه خالی بود. البته باید گفت که؛ کتاب‌های تصویری کودکان را از مفهوم دور نمی‌کند بلکه مفاهیم قبل و بعدی دارد که به کودک جهت ساخت متن کمک می‌کند.
جوادی نیز در ادامه ضمن تجلیل از این ناشر گفت: یکی از دغدغه‌ها و نگرانی‌های ارزشمند بابک صابری کتاب کودک و نوجوان است که من از این بابت تشکر می‌کنم که دغدغه‌ تهیه و تولید کتاب‌های کودک را دارند.
وی ادامه داد: بخش‌های خصوصی که مسئولیت آن بر دوش اشخاص است باید توسط خیریه‌های فرهنگی حمایت شود. این کارهای موفق شما برای ما بسیار با ارزش است و امیدواریم که دغدغه‌ شما در حوزه کتاب، دغدغه دیگران نیز باشد. البته ما باید از مناطق استانی و کتاب‌فروشی‌های این مناطق نیز حمایت کنیم.
افتتاح یک‌ کتابفروشی بخش دیگری از مراسم روز افتتاحیه هفته کتاب بود. این کتاب‌فروشی در مساحتی بالغ بر ۵۰۰متر در دوطبقه در یکی از محله‌های مرفه‌نشین یزد قرار دارد.
در این فروشگاه که مسئولان مختلف اداره ارشاد یزد در آن حضور داشتند، ابراهیم حیدری دبیر پایتخت کتاب درباره طرح پایتخت کتاب اظهار کرد: وزارت ارشاد بیشتر نقش حاکمیتی دارد. یکی از امتیازهایی که برای یونسکو درباره انتخاب پایتخت جهانی کتاب مهم است این است که دولت‌ها در برگزاری این مراسم‌ها نقشی نداشته باشند و نهادها و سازمان‌های خصوصی و تشکل های مردم محور فعالیت‌ها باشند و آن‌ها را پیگیری کنند. و دولت نقش سیاستگذار و نظارتی داشته باشد.
او هچنین در توضیح روند نظارت برای اجرای طرح‌ پایتختی کتاب و بررسی گفت: وزارت ارشاد مجری نیست بلکه هماهنگ‌کننده چند نهاد و سازمان از جمله سازمان شهرداری، کانون مساجد نهاد کتابخانه‌ها و تشکل‌های مربوطه است. شورا فعالیت‌های پایتخت کتاب را رصد می‌کند و آن‌ها را با شاخص‌ها و معیارهای پایتخت کتاب یونسکو تطبیق می‌دهد.
حیدری افزود: پایتخت کتاب از لحاظ محتوا و ظاهری بررسی می‌شود. قبول دارم در المان‌های شهری کم کاری شده است، قرار بود میدان و المان پایتخت کتاب را در شهر یزد داشته باشیم. میدان کتاب افتتاح شده است اما المان تا یک ماه دیگر نصب خواهد شد.
مدیر کل اداره فرهنگ و ارشاد یزد نیز با بیان این‌که ظواهر شهری در حیطه اختیارات ما نیست، در پاسخ به این ابهام که چرا در محیط شهری یزد نشانی از پایتخت کتاب بودن این شهر وجود ندارد، گفت: تبلیغات محیطی در دست شهرداری است اما آنچه باید دیده شود، کارهای نرم افزاری است. در فعالیت‌های عینی ما نیاز به کار بیشتر داریم که امیدواریم در چهار ماه باقیمانده آن را هم جبران کنیم.
جوادی در مراسم افتتاح این کتاب‌فروشی گفت: شکل‌گیری کتاب‌فروشی‌ها جلوی آسیب‌های اجتماعی را می‌گیرد و از هرز رفتن استعدادها جلوگیری می‌کند. امیدوارم این اتفاق الگویی برای دیگران باشد تا چنین فضاهایی را ایجاد کنند و برای جوانان فرصت‌هایی را به وجود بیاورند تا بتوانند از کتاب استفاده کنند. کتاب‌فروشی‌ها فقط محلی برای عرضه کتاب نیستند، بلکه راهنمایی برای نوجوانان هستند. امیدوارم نویسنده‌ها و دست‌اندرکاران تولید کتاب نیز در این مکان حضور داشته باشند و کودکان و نوجوانان و کسانی را که به این‌جا می‌آیند راهنمایی کنند.
جوادی با اشاره به سختی ایجاد کتاب‌فروشی‌ها گفت: من با سختی‌های کار کتاب‌فروشی آشنا هستم. شما می‌توانستید در این محل فست‌فود راه بیندازید و خیلی سریعتر نیز به سود برسید اما به خاطر دغدغه فرهنگی‌تان این اتفاق خوب را رقم زده‌اید و زیر بار این کار سخت رفته‌اید. امیدوارم این کار را ادامه بدهید.
نیکنام حسینی‌پور نیز هم در این مراسم اظهار کرد: کتاب‌فروشی‌ها حلقه‌های مهم نشر هستند و به همین دلیل ما روزی را در هفته کتاب به نام «کتاب‌فروشی، پاتوغ فرهنگی» نام‌گذاری کرده‌ایم. این کتاب‌فروشی‌ها می‌توانند در حوزه آموزش مخاطب و معرفی کتاب نقش مهمی را برعهده داشته باشند.
او با بیان این‌که بسیاری از نهادها دغدغه فرهنگی ندارند، اظهار کرد: امیدواریم آیین‌نامه ارائه تسهیلات به کتاب‌فروشی‌ها تصویب شود تا کتاب‌فروشی‌ها بتوانند از معافیت‌های زیرساختی استفاده کنند، در این صورت آن‌ها می‌توانند به فعالیت خود ادامه بدهند. به نظر ما هر جا که کتاب‌فروشی باشد و کتاب در دسترس قرار بگیرد آگاهی‌ها افزایش می‌یابد و آسیب‌های اجتماعی کمتر می‌شود.
همچنین مجید جوادیان‌زاده، مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی یزد، نیز در سخنانی گفت: یزد جزء یکی از ۱۰ استانی است که مجوز نشر کتاب را مستقلاً صادر می‌کند. کتاب‌فروشی ‌ها کم‌کم نقش پاتوغ را پیدا می‌کنند و محلی برای برنامه‌های مختلف از جمله رونمایی کتاب می‌شوند، در واقع کتاب‌فروشی‌ها از فضای کلاسیک خارج شده‌اند.
در ادامه روز افتتاحیه، نشستی با حضور بانوان کتاب برگزار شد و همچنین از از طرح نشاط و کتاب بازدید به عمل آمد.
سایر اخبار این روزنامه
دونالد ترامپ وضعیت اضطراری ملی علیه ایران را یک سال دیگر تمدید کرد 40 سال جنگ اقتصادی ژوبین صفاری مردابِ غوغاسالاری «ابتکار» از موانع پیش‌روی مبارزه با مفاسد در کشور گزارش می‌دهد مفسدان در حاشیه امن دعواهای جناحی بیست‌و‌هفتمین دوره هفته کتاب در یزد افتتاح شد یزد، پایتخت کم‌فروغ کتاب خطر فرونشست و فروریزش زمین بیخ گوش تهرانی‌هاست اخطار کارشناسان، تعلل مسئولان پرداخت وام مسکن به خانه‌های ۲۵ ساله مجاز شد بازار مسکن تکان می‌خورد؟ وقتی برخی مسئولان هنوز به شیوه «پیشامشروطه» فکر می‏کنند عقب‏ماندگی 50 ساله در کشاورزی رئیس‌جمهوری با اشاره به موضوع۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار گم شده: تازه نگفتیم تشریح اقدامات هسته‌ای ایران از زبان ظریف در کلوپ آستانه اگر وعده‌های اقتصادی برجام محقق نشود، همه ضرر می‌کنند معاون حقوقی رئیس‌جمهوری: مدارک فساد ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلاری به قوه قضائیه ارسال شده اسحاق جهانگیری: دولت با تمام توان در کنار مردم زلزله‏زده خواهد بود رئیس دیوان عالی کشور: اوضاع امروز اقتصاد کشور تماما به دلیل تحریم نیست نشانگان استیضاح ترامپ در محاق سیاسی