روزنامه همدلی
1398/08/22
رییس جمهوری آمریکا برای پیروزی در انتخابات ۲۰۲۰ به فکر مذاکره و برجام افتاده است؛
زورهای پایانی ترامپهمدلی| تمام تلاش‌های ریز و درشت دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا علیه ایران تاکنون او را به مقصودش نرسانده است. گویی مقاومت مردم ایران و تدبیرهای دولت جواب داده و سیاست‌های آمریکا در قبال ایران شکست خوده است. هرچقدر که آن‌ها به فشارها اضافه کردند نه تنها به نتیجه دلخواه خود نرسیدند، بلکه ایران از تعهدات برجامی خود عقب‌نشینی کرد؛ موضوعی که طرف‌های غربی را به تکاپو واداشته است. دولت با وجود تحریم‌های پیچیده آمریکا توانسته است تاکنون کشور را اداره کند و حتی نفت را بفروشد و برنامه‌های ترامپ را به‌هم بریزد. حالا با نزدیک شدن به انتخابات آمریکا دونالد ترامپ که به این نتیجه رسیده سیاست‌هایش موفق نشده دوباره به تکاپو افتاده است تا به برجام برگردد یا حداقل مذاکره‌ای با ایران ترتیب دهد. هرچند تاکنون ترامپ بارها به اشکال گوناگون در پی مذاکره بوده، ولی آن گونه که مقامات ایران اعلام کرده‌اند به دلیل وجود تحریم‌ها و خارج شدن آمریکا از برجام حاضر نشدند آن را بپذیرند. حالا با نزدیک‌تر شدن به انتخابات 2020 نگرانی ترامپ از شکست خوردن از دموکرات‌هایی که توانستند با ایران مذاکره کنند و به برجام برسند بیشتر شده است. تحلیل‌گران احتمال می‌دهند جانشین ترامپ در کاخ سفید تلاش کند که وضعیت را به دوران اوباما بازگرداند. ترامپ از پیش آمدن این وضعیت هراس دارد. به همین دلیل کاری از دستش بربیاید برای حفظ موقعیت خود خواهد کرد؛ حتی توافق موفق با ایران.به نظر می‌رسد دونالد ترامپ بدش نمی‌آید که در آستانه انتخابات با ایران به توافق برسد و دست از سیاست فشار خود بردارد. موضوعی که چند روز پیش «دنیس راس»، هماهنگ‌کننده امور مناسبات آمریکا و ایران در دوران ریاست جمهوری «باراک اوباما» در گفت‌وگو با مجله «لو پوئن» فرانسه گفت: «ترامپ به برجام بازنخواهد گشت با این وجود حرکت وی به سمت توافق با ایران در واپسین زمان باقی مانده به انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا، دور از انتظار نیست.»
دنیس راس ۷۰ ساله که از او به عنوان سیاست‌مداری معتدل و عملگرا یاد میشود، در پاسخ به این سوال که آیا هنوز هم می‌توان توافق هسته‌ای ایران را نجات داد، همان‌طور که اروپایی‌ها سعی در انجام آن دارند؟ با استقبال از اقدام مکرون برای میانجیگری گفت: «خروج آمریکا به اسرائیل صدمه می‌زند.» او می‌گوید: «اسرائیل بدون سایه محافظتی از بازدارندگی آمریکا، باید حتی بیشتر به خود اعتماد کند. تهدیدات علیه اسرائیل واقعی است. حتی اگر فردا با فلسطینی‌ها توافقی هم حاصل شود، این مساله رفتار ایران، حزب‌الله یا حماس را تغییر نمی‌دهد.»
انتخابات و علاقه ترامپ به توافق
راس معتقد است که نجات توافق هسته‌ای در صورتی که تلاش‌ها تنها محدود به این کار شود غیرممکن است. آمریکا به توافق دیگر برنمی‌گردد اما اگر توافق به صورت یا روش دیگری تغییر یابد، همانگونه که «امانوئل مکرون» رئیس جمهوری فرانسه تلاش می‌کند آن را انجام دهد، می‌تواند منجر به یک پویایی در یک مذاکره گسترده‌تر شود.
دستیار ویژه اوباما در شورای امنیت ملی در دوران ریاست جمهوری پیشین آمریکا تصریح کرد: «احتمالا ضرورت دارد به دنبال تعهد بیشتر از جانب آمریکا در ازای اعمال تعهد بیشتر از طرف ایران، بلندپرواز باشیم. مکرون نباید از این که یک عامل واسطه است، رضایت داشته باشد، بلکه باید اعمال فشار کند. در آستانه انتخابات ریاست جمهوری سال آینده، ممکن است ترامپ علاقه بیشتری به توافق نشان دهد.»
این وضعیت درحالی است که آمریکا اردیبهشت ماه سال گذشته با وجود تلاش‌های طرف‌های دیگر برجام، از این توافق خارج شده و تحریم‌های ظالمانه علیه ملت ایران را دوباره بازگرداند. جمهوری اسلامی ایران پس از خروج دولت ترامپ از برجام تلاش کرده تا با پیگیری سیاست صبر راهبردی از همه ظرفیت‌های دیپلماسی دوجانبه و چندجانبه در قالب تداوم گفت‌و‌گوهای دوجانبه با همه طرف‌های برجامی و دیپلماسی چندجانبه در چارچوب برگزاری کمیسیون مشترک برای دنبال کردن منافع ملی بهره بگیرد، اما اساسا فضای برجامی اکنونی روزهای حساسی را می‌گذراند. اکنون مناسبات میان ایران، طرف‌های برجامی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به نقطه حساسی رسیده است.
چهار گام ایران در جهت کاهش تعهدات برجامی
اما باید به این نکته هم توجه داشت که ایران تاکنون در جهت کاهش تعهدات برجامی چهار گام برداشته است. بارها اتحادیه اروپا و کشورهای اروپایی مانند آلمان، انگلیس و فرانسه خواستار بازگشت تهران به برجام شده‌اند و گام چهارم ایران را مخالف توافق هسته‌ای دانستند. اما امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه روز چهارشنبه گذشته گام چهارم برجامی ایران را تصمیمی جدی خواند و خبر داد که در روزهای آینده رایزنی‌هایی با همتای آمریکایی خود و ایرانی‌ها انجام خواهد داد. تحولات برجامی و مواضع کشورهای مختلف نشان می‌دهد که هنوز امیدها برای حفظ این توافق چندجانبه بین‌المللی زنده است و از دیگر سو نگرانی‌ها هنوز برای حفظ آن موج می‌زند.
تماس تلفنی ماکرون با ترامپ درباره ایران و سوریه
در این میان روز گذشته هم امانوئل مکرون در توئیترش از تماس تلفنی با دونالد ترامپ در مورد ایران خبر داد. مکرون نوشت: «تماس تلفنی فوق‌العاده‌ای با ترامپ درباره ایران، سوریه و ناتو داشتم. همگرایی‌های بسیاری مورد تاکید قرار گرفتند و ما پیش از نشست ناتو در لندن با هم دیدار خواهیم کرد.»
هدف از کاهش تعهدات «حفظ برجام» است
از سوی دیگر معاون سیاسی وزیر خارجه کشورمان در گفت‌وگو با یک رسانه روسی با اشاره به اینکه هدف ایران از کاهش تعهدات برجامی حفظ برجام است، گفت: «تمام کشورهای منطقه را به گفت‌وگو دعوت کردیم.» سیدعباس عراقچی که برای شرکت در کنفرانس عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای به مسکو سفر کرده، اظهار کرد: «براساس فتوای مقام معظم رهبری و امام خمینی(ره) به کارگیری سلاح هسته‌ای حرام است و این برنامه در ایدئولوژی امنیتی ما نیز جایگاهی ندارد. ایران به انجام تمام مسئولیت‌ها و وظایفش پایبند است. ما به منظور رفع نگرانی برخی طرف‌ها به مدت 12 سال مذاکره کردیم و حسن نیت خود را ثابت کردیم، ما به تمام تعهدات خود در توافق هسته‌ای عمل کردیم اما متاسفانه طرف‌های دیگر برجام به تعهدات خود عمل نکردند و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از همان ابتدا که گزارش‌هایی در رابطه با برجام منتشر می‌کرد دائما اعلام می‌کرد که ایران به تعهدات خود پایبند است.»
صبر راهبردی نتیجه نداد
عراقچی تصریح کرد: «هیچ کس نمی‌تواند در این رابطه ایران را زیر سوال ببرد، زیرا زمانی که آمریکایی‌ها از برجام خارج شدند و تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران را تشدید کردند ما به مدت یک سال صبر کردیم و این «صبر راهبردی» بود تا به طرف‌های دیگر برجام فرصت داده باشیم و آن‌ها بتوانند نبود آمریکا را جبران کنند. اروپایی‌ها به ما می‌گفتند که در برجام بمانید و ما تلاش خواهیم کرد که برنامه‌هایی جایگزین برای استفاده ایران از برجام ایجاد کنیم. ما نیز به مدت یک سال کامل صبر کردیم، اما متاسفانه تلاش‌های آنان بی‌نتیجه بود و در نهایت در هشتم می 2019 تصمیم گرفتیم تعهدات برجامی خود را کاهش دهیم و این کار را تدریجی و گام به گام انجام دادیم تا فرصتی برای دیپلماسی داده باشیم.»
عراقچی افزود: «بر اساس بند 36 برجام اگر طرف‌های دیگر برجام نتوانند به تعهداتشان عمل کنند ایران حق دارد به طور کلی و یا جزئی تعهدات خود را کاهش دهد بنابراین ما این کار را تدریجی انجام دادیم تا برای دیپلماسی فرصت باقی بماند. بنابراین در این مساله هیچ شکی وجود ندارد که ایران خواهان سلاح هسته‌ای نیست بلکه دشمن آن است.»
با این حال سیاست دولت ترامپ در قبال ایران روشن است؛ اعمال فشار حداکثری. آنچه مشخص نیست هدف از این سیاست‌گذاری است، چرا که پیام‌های ارسالی مدام در حال تغییر هستند. سال گذشته مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، 12پیش شرط برای ایران برای مذاکره تعیین کرد، اما دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، در ماه ژوئن گفت که می‌خواهد «بهترین دوست» ایران باشد. او در اجلاس گروه 7 در ماه آگوست از تبدیل شدن ایران به یک کشور بسیار ثروتمند به شرط موافقت آن با خودداری از تولید سلاح هسته‌ای سخن گفت.
انتخابات ۲۰۲۰ و تاثیر آن بر رابطه ایران و آمریکا
در حقیقت، ایران در پاسخ به اقدامات ایالات متحده دست و پا بسته نبوده و اکنون نسخه اعمال فشار حداکثری مختص خود را علیه آمریکا، دوستانش در خاورمیانه و متحدانش در اروپا به اجرا گذاشته است که برای نمونه می‌توان به منهدم کردن هواپیمای بدون سرنشین ایالات متحده و توقیف کشتی نفتی بریتانیا در واکنش به توقیف نفتکش ایرانی در جبل‌الطارق اشاره کرد. این اقدامات نشان داده که تهران توانایی تحت فشار گذاشتن بازار نفت و آسیب رساندن به آنهایی را که تحت چتر حمایت امنیتی واشنگتن هستند، دارد.
سایر اخبار این روزنامه
نظر رهبر انقلاب اسلامی درباره چندهمسری : «خدا یکی و محبت یکی و یار یکی»
نشست رسانه‌ای و آیین رونمایی «افسانه چشم‌هایت» در تالار وحدت برگزار شد؛ از فریادهای مکرر تا شعری که مال سایه نبود
رییس جمهوری آمریکا برای پیروزی در انتخابات ۲۰۲۰ به فکر مذاکره و برجام افتاده است؛
نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با همدلی: مسئولان بهتر است به سوالات رئیس جمهوری پاسخ دهند
نگرانی نماینده تهران از نقش‌آفرینی گروه‌های فشار در آستانه انتخابات
رئیس جمهور در جلسه شورای اداری کرمان: مذاکره را رها نمی‌کنیم
گفت و گو با منوچهر آشتیانی، خواهر زاده نیما، در حال و هوای سرای سالمندان به مناسبت سالروز تولد پدر شعر امروز ایران:
همدلی از سوءاستفاده برخی مداحان از احساسات مذهبی مردم گزارش می‌دهد منوی مداحی!
ولی‌الله شجاع‌پوریان وجوب یکپارچگی مسلمانان
«همدلی» در گفت‌وگو با محمود جام‌ساز کارشناس اقتصادی، طرح ملی مسکن را ارزیابی کرد
ولی‌الله شجاع‌پوریان وجوب یکپارچگی مسلمانان
نیما ضرورت بود یا اتفاق؟
جهانگیری خواستار تصویب فوری لوایح ارسالی دولت به مجلس پیرامون مبارزه با فساد شد
