پاسخ بانک مرکزی به ادعای بر باد رفتن 18 میلیارد دلار ارز دولتی

بانک مرکزی جزئیات اختصاص 19.3میلیارد دلار با نرخ بانکی (به ازاء هر دلار 42000 ریال) برای تامین ارز واردکنندگان در 5 ماهه اول سال 1397 را اعلام کرد.
برخی رسانه‌های منتقد دولت مدعی شده‌اند که «در اوج جنگ اقتصادی در مجموع 18 میلیارد دلار در قالب ارز 4200 تومانی از ذخایر کشور به باد رفته است». در این ارتباط، حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی رئیس جمهوری در آخرین نشست خبری خود اعلام کرد که «18 میلیارد دلار بر باد نرفته و به مردم داده شده است».
روحانی در سخنرانی اخیر خود در جمع مردم یزد، یک بار دیگر به این موضوع اشاره کرد و گفت: «یک عده از افرادی که کمی بداخلاق هستند در طول ماه‌های گذشته در برخی از روزنامه‌ها چنین نوشته‌اند که این دولت در سال 97 و با ارز 4200 تومانی، 18 میلیارد دلار را به باد داده است در این راستا به رئیس بانک مرکزی دستور دادم تا تمام پول‌هایی که در سال گذشته در 6 ماه اول پرداخت کرده را فهرست و اعلام کند و در این زمینه اخیرا نامه آن را به من داده است و از ایشان خواستم که این نامه را منتشر کند.»
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، براساس دستور رئیس جمهوری درباره عملکرد تامین ارز بابت واردات کالاهای مورد نیاز کشور و همچنین وضعیت رفع تعهدات ارزی واردکنندگان در 5 ماهه اول سال 1397، گزارشی را ارائه کرد.


میزان ارز تامین شده برای واردکنندگان توسط بانک‌های عامل بنا به ثبت سفارش‌های صورت گرفته توسط وزارتخانه‌های «صنعت، معدن و تجارت»، «جهاد کشاورزی» و «بهداشت درمان و آموزش پزشکی» در دوره یادشده معادل 19.3میلیارد دلار با نرخ بانکی (به ازاء هر دلار 42000 ریال) بوده است.
از این مبلغ معادل 17.3میلیارد دلار از منابع بانک مرکزی به بانک‌های عامل فروخته شده و معادل 2 میلیارد دلار از محل ارز حاصل از صادرات غیرنفتی تامین شده است. معادل 7.3 میلیارد دلار از تامین ارز انجام شده توسط این بانک بابت واردات کالاهای اساسی، ضروری، دارو و تجهیزات پزشکی بوده است.عمده اقلام تشکیل دهنده معادل 7.3 میلیارد دلار به شرح زیر است (جدول 1).
سایر تامین ارز صورت گرفته بابت واردات بخش‌های صنعتی کشور از قبیل مواد اولیه، تجهیزات و ماشین‌آلات مورد نیاز کشور بر مبنای ثبت سفارش‌های صورت گرفته توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت در چهار قلم عمده به شرح زیر بوده است:
همچنین بابت مصارف درمانی، دانشجویی، مسافرتی و سایر مصارف خدماتی معادل 1.850 میلیارد دلار تامین ارز انجام شده است.
وضعیت رفع تعهد ارزی واردکنندگان بر مبنای اسناد ارائه شده حاکی از ترخیص کالا از گمرک جمهوری اسلامی ایران و یا سایر اسناد مربوطه در سامانه رفع تعهد ارزی بانک مرکزی به شرح زیر بوده است (جدول 2):
به گزارش بانک مرکزی، معادل 17.8 میلیارد دلار، رفع تعهد صورت گرفته که بر مبنای اسناد ثبت شده در سامانه یادشده به معنای واردات کالا و انجام خدمات مربوط است.
معادل 1.2 میلیارد دلار پروندهای مربوط به واردکنندگان توسط بانک‌های عامل براساس ضوابط و مقررات، به سازمان تعزیرات حکومتی ارجاع شده که تحت رسیدگی آن سازمان قرار دارند.
بقیه نیز توسط بانک‌های عامل بنابر ضوابط، تحت پیگیری قرار دارند که درصورت احراز تخلف واردکنندگان، بنابر ضوابط و مقررات، بانک‌های عامل مکلفند مراتب را به سازمان تعزیرات حکومتی و درصورت نیاز به سایر مراجع ذی صلاح ارجاع دهند.
بانک مرکزی با عملیاتی کردن ویرایش جدید سامانه رفع تعهد ارزی کشور در نیمه دوم سال 1397 در شبکه بانکی کشور، وضعیت رفع تعهد ارزی همه واردکنندگان را به صورت سیستمی کنترل و در صورتی که واردکننده‌ای در مهلت مقرر نسبت به ایفای تعهدات خود اقدام نکنند، تا زمان رفع تعهد ارزی خود، امکان اخذ مجوز تخصیص جهت واردات را نخواهد داشت.