روزنامه ایران
1398/08/21
میدان جدید نفتی مخزنی به‌وسعت تهران
گروه اقتصادی / کلانشهر تهران را در نظر بگیرید. به‌وسعت و مساحت این شهر در خوزستان یک مخزن نفتی کشف شده است. مطابق با آماری که وزیر نفت می‌دهد، مخزنش آنقدر وسیع است که می‌توان آن را دومین مخزن بزرگ نفتی ایران خطاب کرد. اسمش را «نام‌آوران» گذاشته‌اند و به‌دلیل وسعتش و سهمی که در ذخایر نفت درجای ایران دارد، در کمتر از دو روز آوازه‌اش جهانی شده است.
حجم نفت قابل برداشت از مخزن جدید
حسن روحانی، رئیس جمهوری، برخی از جزئیات این میدان نفتی جدید را در یزد اعلام کرد اما اعلام بخش دیگری از این جزئیات را به وزیر نفت سپرد.
به‌گزارش «ایران»، حجم نفت خام درجای مخزن «نام‌آوران» برابر با 53.3 میلیارد بشکه است. اما بخشی از آن مشترک ذخایر نفت خام درجای کشف شده در گذشته است و بخشی از این نفت هم قابل استحصال نیست.
«بیژن زنگنه» در این باره چنین توضیح می‌دهد: «این میدان دومین مخزن بزرگ کشف‌شده در ایران است. اسم این مخزن به پاس خدمات همه افرادی که در گوشه و کنار کشور به‌خدمت می‌پردازند، بویژه کارکنان مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران که نام‌آوران گمنام صنعت نفت هستند، «نام‌آوران» گذاشته شد. مخزن کشف شده بیش از 53 میلیارد بشکه ذخیره نفت درجا دارد.»
وی ادامه می‌دهد: «عملیات اکتشاف این میدان با پیشرفته‌ترین روش‌های اکتشافی به‌عنوان یک اکتشاف فناورانه و کار جدید اکتشافی با سه حلقه چاه از سال 1395 آغاز شد و با توجه به اینکه حدود 31 میلیارد بشکه اکتشاف‌های پیشین بوده است، حدود 22 میلیارد بشکه به ذخایر نفت درجا و 2.2 میلیارد بشکه به ذخایر نفت قابل برداشت کشور افزوده میشود.» 2.2 میلیارد بشکه به ذخایر نفت قابل برداشت با احتساب ضریب بازیافت 10 درصدی عنوان شده است.
آمارهای شرکت ملی نفت نشان می‌دهد که نخستین لایه بزرگ نفتی ایران، لایه «آسماری گچساران» با حدود 54 میلیارد بشکه ذخیره نفت درجا بوده است. بنابراین از این پس «نام‌آوران» در پله دوم می‌ایستد.
وسیع و پهناور، اما مستقل
«نام‌آوران» با تهران مقایسه شد. اما مقیاس‌های دیگری را نیز می‌توان برای آن مثال زد. نظیر کشور بحرین که می‌توان گفت مخزن تازه کشف شده به اندازه 3 برابر کشور بحرین است. مقایسه اروپایی آن هم میشود، معادل کشور لوکزامبورگ.
زنگنه چنین بیان می‌کند: «این میدان به وسعت 2400 کیلومتر مربع در عمق تقریبی 3100 متر با لایه نفتی به ضخامت حدود 80 متر است. اگرچه حجم مخزن آن 53 میلیارد بشکه نفت درجا عنوان میشود اما احتمال گسترش این میدان به سمت جنوب غربی و جنوب شرقی به‌طور قابل توجهی وجود دارد.»
«نام‌آوران» در جنوب و غرب شهر اهواز، در دو طرف رودخانه کارون، بین میدان‌های نفتی منصوری، آب تیمور، سوسنگرد، جفیر، سپهر، دارخوین قرار دارد. نکته مهم در خصوص «نام‌آوران» مستقل بودن آن است. این موضوع دست ایران را در برداشت نفت باز می‌گذارد. چراکه هیچ کشور دیگری نمی‌تواند سهم ایران را بردارد.
هر درصد ضریب بازیافت معادل 32 میلیارد دلار ثروت
اما فراتر از این کشف یک موضوع اهمیت ویژه‌ای دارد؛ آن هم افزایش ضریب بازیافت یا میزان برداشت از مخازن نفتی از جمله همین «نام‌آوران» است. درصد به درصد افزایش ضریب بازیافت مهم و حیاتی است. شاید بتوان گفت که حتی در بالادست صنعت نفت، میزان ضریب بازیافت موضوعی مهم‌تر از کشف است.
وزیر نفت در این خصوص بر اهمیت فناوری در ضریب بازیافت یا میزان برداشت تأکید می‌کند و می‌گوید: «با هر یک درصد بهبود ضریب بازیافت از این 53 میلیارد بشکه نفت، 530 میلیون بشکه نفت حاصل میشود که با قیمت‌های کنونی، 32 میلیارد دلار به ثروت کشور اضافه میشود. بر این اساس باید همه اهتمام خود را در بحث توسعه فناوری و تحقیقات و پژوهش و فناوری در بخش بالادست نفت متوجه افزایش ضریب بازیافت کنیم.»
زنگنه برنامه توسعه‌ای وزارت نفت برای این میدان را در قالب برنامه‌هایی برمی شمارد که برای آب‌تیمور، منصوری، سپهر و جفیر دیده میشود. وی ادامه می‌دهد: «برنامه متمایزی برای این میدان‌ها نداریم، اما باید از این میدان‌ها استفاده شود و این ذخایر کشور است که بر آن افزوده میشود.»
زنگنه درباره امکان افزایش ضریب بازیافت این مخزن جدید توضیح می‌دهد: «ضریب بازیافت در دنیا به‌دلیل رشد فناوری در حال افزایش است. ایران از دو روش می‌تواند ضریب بازیافت میدان‌های نفتی خود را افزایش دهد. نخست تکیه بر فناوری داخلی است که این فناوری می‌تواند با استفاده از کمک دانشگاه‌ها ارتقا یابد و دیگری همکاری با شرکت‌های بزرگ نفتی جهان و صاحب فناوری است.»
وزیر نفت درباره میانگین بازیافت مخزن نفتی جدید با بیان اینکه عدد بازیافت برای میدان‌های مختلف براساس سنگ و سیال و مسائل دیگر متفاوت است، توضیح می‌دهد: «ما هم ضریب بازیافت ۶-۵ درصدی داریم و هم ضریب بازیافت ۶۰ درصدی، اما باید تلاش کنیم ضریب بازیافت میدان‌های نفتی را افزایش دهیم.»
استراتژی بلند مدت یا کوتاه مدت؟
ذخایر اثبات‌شده نفت و گاز، آینده ایران و جایگاهش را در میان کشورهای نفت خیز می‌سازد. این درحالی است که حجم تولید کنونی نیز اهمیت دارد اما فعلاً تحت تأثیر تحریم‌هاست.
وزیر نفت در جمع خبرنگاران در پاسخ به این سؤال که اهمیت یک کشور به ذخایر نفتی آن است یا میزان بشکه‌های نفتی که تولید می‌کند؟ گفت: «درکوتاه مدت ظرفیت تولید قابل عرضه حائز اهمیت است. اما نمی‌توان ذخایر اثبات‌شده نفت و گاز ایران را در میان‌مدت و بلندمدت نادیده گرفت.»
وی درباره اینکه تولید نفت کشور با برداشت از این مخزن چه مقدار افزایش خواهد یافت، اظهار کرد: «درباره تولید میدان‌ها باید در شرایط عادی صحبت شود، ما اکنون تنگناهای زیادی برای توسعه داریم.»
وسعت اکتشافات به اندازه تمام برداشت‌ها
کشور در تمام سال‌های پس از انقلاب به جز 6 سال که در بحبوحه جنگ بوده، هر سال کشف جدیدی داشته است. در این مدت در مجموع 73 میدان مشتمل بر 36 میدان نفتی و 37 میدان گازی کشف شده است که از این میان، 26 میدان مرزی و مشترک بوده‌اند.
سیدصالح هندی، مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران این مطلب را عنوان می‌کند. وی در مراسم رونمایی از اطلس اکتشافات میدان‌های نفت و گاز ایران در حاشیه اعلام جزئیات کشف مخزن جدید گفت: «تمام نفت برداشت‌شده در کشور در چهار دهه اخیر با اکتشاف‌های انجام‌شده جایگزین شده و در حوزه گاز شرایط به مراتب بهتر است. در بخش گاز تقریباً 8 برابر میزان گازی که مصرف شده، مخزن کشف شده جایگزین کرده‌ایم.»
تغییر رویکرد اکتشافی در نفت
مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران با توجه به این واقعیت که دوران کشف تله‌های ساختمانی و طاقدیسی بتدریج به پایان می‌رسد و باید به‌دنبال روش‌های جدید مبتنی بر تله‌های ترکیبی و چینه‌ای بود، از سال 1395 تغییراتی را در رویکرد، نگاه و حتی ساختار خود اعمال کرد. هندی با بیان این مطلب اکتشاف‌های تازه را یکی از نتایج تثبیت رویکرد جدید اکتشافی دانست و بیان کرد: «با تأکید مدیریت اکتشاف بر ضرورت مطالعه یکپارچه به جای نگاه‌های بخشی و جزئی به یک منطقه، پروژه لرزه‌نگاری سپهر در دشت آبادان در دستور کار قرار گرفت و دستاوردهای این پروژه ثابت کرد که فعالیت‌های لرزه‌نگاری تا چه حد می‌تواند در کسب موفقیت‌های اکتشافی مؤثر باشد. به این ترتیب ایده‌ای مطرح شد مبنی بر اینکه ممکن است بین میدان‌های قدیمی نیز نفت وجود داشته باشد و این ایده، راهبرد کشف میان میدان‌های بزرگ را پیش روی مدیریت اکتشاف قرار داد. به این منظور سه چاه اکتشافی حفاری و از اطلاعات چاه آب‌تیمور ۵۳ که به همت همکاران شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب حفاری شده بود استفاده شد که قرار دادن مجموع اطلاعات حاصل از فعالیت‌های انجام‌شده و شبیه‌سازی و مدل‌سازی‌های صورت گرفته در کنار هم، مخزن بزرگی را با لایه زمین‌شناسی ایلام پیش روی ما ترسیم کرد. البته به‌دلیل گستردگی لایه ایلام در بخش‌های دیگر، نام این مخزن «نام‌آوران» گذاشته شده است.» اما آن‌طور که مسئولان می‌گویند این کشف نفتی آخرین نیست و همچنان رویکرد و ریل‌گذاری جدید اکتشاف که منتهی به این کشف شده است، ادامه می‌یابد.
سایر اخبار این روزنامه
انتخابات مانور قدرت و مشارکت مردم شود
کالدرون: تا آذر با پرسپولیس راه می‌آیم
قواعد نباید فردیت نویسنده را از بین ببرند
برنامه بزرگ دولت
آقای ذوالنور راه تغییر از صندوق رأی می‌گذرد نه رگ گردن
18 میلیارد دلار ارز 4200 تومانی کجا هزینه شد
آغاز نام‌نویسی متقاضیان مسکن
میدان جدید نفتی مخزنی به‌وسعت تهران
آسمان پایتخت تا پایان هفته خاکستری است
۳۰ میلیون تومان تسهیلات برای ساخت مسکن زلزله‌زدگان
صد روز تا تجلی اراده مردم
نفت، ابزاری خدادادی برای تولید ثروت و قدرت
دو عامل تأثیرگذار در مبارزه با فساد
سلام ایران
