غنی‌سازی در فردو ساخت نیروگاه در بوشهر

آرمان ملي: اواسط ارديبهشت ماه 1398 جمهوري اسلامي ايران پس از نااميدي از نتيجه بخش بودن استراتژي «صبر استراتژيک» تصميم گرفت با اتخاذ رويکرد «مقاومت فعال» روند کاهش تعهدات هسته‌اي خود را بر مبناي برجام آغاز کند. پس از گذشت نزديک به 180 روز از آن تاريخ و پس از رايزني‌هاي سياسي در سطوح مختلف، حسن روحاني سه‌شنبه هفته گذشته در مراسم افتتاح کارخانه نوآوري آزادي از اجراي گام چهارم کاهش تعهدات هسته‌اي خبر داد و به تشريح آن پرداخت. گامي که با سه گام قبلي تفاوتي نمادين داشت؛ آغاز غني‌سازي در فردو. اين اقدام حاوي يک پيام بود و آن، اينکه دست ايران در مقابل بدعهدي و بي‌عملي غربي‌ها بسته نيست و در صورت جبران بدعهدي‌ها، تهران سريعا مي‌تواند به شرايط پيش از برجام و منطبق با تعهدات هسته‌اي‌اش در برجام بازگردد. آغاز غني‌سازي در فردو آنقدر مهم و راهبردي بود که تنها چند ساعت پس از اعلام خبر اجراي گام چهارم کاهش تعهدات برجامي از سوي ايران، رسانه‌ها و خبرگزاري‌هاي غربي با انتشار خبر گام چهارم کاهش تعهدات هسته‌اي ايران، اين اقدام را گامي رو به عقب بخوانند و مدعي فاصله گرفتن ايران از برجام شوند. اين فضاسازي‌ها در حالي است که کاهش تعهدات ايران با استناد به مواد 26 و 36 برجام در راستاي توازن‌بخشي به حقوق و تکاليف مي‌داند. روز شنبه 18 آبان سيدعباس عراقچي، معاون سياسي وزير امور خارجه درباره تغيير رويکرد ايران در پرونده هسته‌اي اظهار کرد: «فکر مي‌کنم کاملا براي تمام مشارکت‌کنندگان در برجام شفاف ساخته‌ايم که اسنپ‌بک و بازگشت قطعنامه‌هاي قبلي شوراي امنيت خط قرمز ايران است. اگر پاداش ايران پس از اين همه تعامل و مذاکره و همکاري با آژانس اين باشد که دوباره تحت فصل هفتم منشور ملل متحد قرار گيرد، اين به‌معناي آن است که «دکترين هسته‌اي» ما اشتباه بوده است و ما بايد سياست و دکترين هسته‌اي خود را مورد بازبيني و بررسي مجدد قرار دهيم».
غني‌سازي در فردو؛ فراتر از خط قرمزها
تأسيسات هسته‌اي فُردو با نام رسمي مرکز هسته‌اي شهيد عليمحمدي تاسيساتي است که به منظورغني‌سازي اورانيوم «درعمق 90 متري صخره‌هاي سنگي» در شرق آزادراه کيلومتر 25 مسير قم به تهران ساخته شده است. بر اساس برجام، ايران پذيرفته بود که تا 15 سال هيچ گونه مواد هسته‌اي وارد اين مرکز نشود و دستگاه‌ها در خلأ و بدون انجام گازدهي بچرخند. با اين وجود در گام چهارم کاهش تعهدات هسته‌اي اعلام شد که غني‌سازي در اين تأسيسات انجام خواهد شد و فردو ديگر مرکزي تحقيقاتي نخواهد بود. به گفته سخنگوي سازمان انرژي اتمي به 1044 سانتريفيوژ در اين سايت گاز UF6 تزريق شده و اين سانتريفيوژها در حال غني‌سازي هستند. کمالوندي با اشاره به زيرساخت‌هاي موجود در سايت شهيد علي‌محمدي گفت که فردو در بخش غني‌سازي دو بال دارد که يک بال آن فعال است و در بال ديگر سانتريفيوژها جمع‌آوري شده است اما اگر قرار باشد در بال ديگر سانتريفيوژ بيايد ديگر از نسل اول نيست و حتما از ماشين‌هاي پيشرفته خواهد بود. سانتريفيوژهايي که به همت مختصصان صنعت هسته‌اي انواع مختلف آن با ظرفيت‌هاي بالاتر که طي روزهاي اخير انواع مختلف آن در معرض ديد رسانه‌ها و افکارعمومي قرار گرفت. اين اقدام که با واکنش رسانه‌ها و سران غرب مواجه شد، پاسخي بود به گفتار درماني اروپا و خروج ايالات متحده از برجام. به گفته پمپئو، آمريکا مطمئن بود که ايران «هرگز دوباره به سمت توسعه هسته‌اي نخواهد رفت» اما اين اقدام نشان داد که عزم جمهوري اسلامي براي کاهش تعهدات جدي است.
نيروگاه جديد در بوشهر


عمليات بتن‌ريزي راکتور واحد 2 نيروگاه اتمي بوشهر طي مراسمي روز يکشنبه 19 آبان با حضور علي‌اکبر صالحي معاون رئيس‌جمهور و رئيس سازمان انرژي اتمي و الکساندر لوکاشين معاون انرژي اتمي روسيه و مديرعامل شرکت اتم استروي اکسپورت آغاز شد. الکساندر لوکاشين، معاون روس اتم در مراسم آغاز عمليات بتن‌ريزي راکتور واحد 2 نيروگاه اتمي بوشهر گفت: همکاري‌هاي بين دو کشور ايران و روسيه از سال‌ها قبل آغاز شده است و ادامه دارد. ما واحد اول نيروگاه را تحويل داديم. بيشتر از 40ميليارد کيلووات ساعت برق توليد کرده است که سهم زيادي از تامين برق کشور شماست. علي اکبر صالحي نيز در سخنان خود در مراسم آغاز عمليات بتن‌ريزي واحد 2 نيروگاه بوشهر ما بايد به فکر صيانت از انرژي براي نسل‌هاي آينده باشيم و انرژي هسته‌اي يکي از اين انرژي هاست که بايد در يک افق ميان مدت از 20 هزار مگاوات برق هسته‌اي برخوردار باشيم.
بازگشت يا ادامه؟
با تغيير راهبرد جمهوري اسلامي ايران از ارديبهشت ‌ماه امسال دو راه پيش پاي شرکاي برجام و مشخصا اروپا و غرب قرار گرفته است؛ يا با ادامه بي‌عملي گذشته منتظر گام‌هاي بعدي کاهش تعهدات ايران باشند و يکي از معدود دستاورهاي مهم خود در حوزه سياست بين‌الملل و نظام عدم اشاعه را بر باد رفته ببينند يا با اقدام عاجل و فوري زمينه برقراري توازن و تعادل در حقوق و تکاليف و تعهدات دو طرف را فراهم کنند و اين مهم تنها در صورتي محقق مي‌شود که ايران بتواند از مزاياي قيد شده در برجام بهره مند شود. اکنون هر چهارگام تهران قابل برگشت هستند و هر وقت طرف‌هاي مقابل از خود اراده عملي براي حفظ برجام و اجراي تعهدات خود نشان دهند ايران هم به تعهدات قبلي خود بازخواهد گشت. در واقع امروز توپ در زمين شرکاي برجام است. آنها مي‌توانند با اجراي تعهدات خود در راستاي حفظ اين توافق گام بردارند و يا شاهد گام‌هاي بعدي تهران باشند. حميد بعيدي نژاد از مذاکره کنندگان هسته‌اي ايران و سفير کنوني کشورمان در انگلستان در اين باره مي‌گويد: «جمهوري اسلامي ايران در گام چهارم و جديد کاهش تعهداتش در برجام، گازدهي به سانتريفيوژ‌ها را در تأسيسات فردو آغاز کرد و اين هشداري به ديگر طرف‌ها و جامعه جهاني است که اکنون در مرحله‌اي بحراني قرار داريم و همگان بايد به تعهداتشان در برجام، وفادار باشند». او تأکيد دارد: «ما مصمم هستيم که توافق هسته‌اي را نجات دهيم و گام‌هايي که برداشته‌ايم به طور دقيق براي اين است که از طرف مقابل بخواهيم به تعهداتش پايبند باشد و اگر همه طرف‌ها هدف از اقدامات ايران را دريابند، سريع به راه حل مي‌رسيم، اما اگر چنين نشود، در آينده گام‌هاي ايران ممکن است به گونه‌اي برداشته شود که براي همگان، بازگشت از آن‌ها دشوار شود».