روزنامه همدلی
1398/08/12
جعفر جعفری گلدیر عراق و آزمون سیاست ورزی ما
عراق بخشی از هویت ماست. بخشی که جهان شیعه و بیشترین عوامل شکل‌دهنده آن را شامل میشود. بزرگان تشیع در عراق آرمیده‌اند و سالیان سال است که با یادآوری آنها این هویت بازآفرینی میشود و قوام می‌یابد. اندک ایرانی می‌تواند باشد که به عراق نرفته باشد و از آن متاثر باز نگردد. چه از تماشای ویرانه‌های ایوان مداین و طاق ترک برداشته کسری که به ما، مدام یادآوری می‌کنند که سبکسری حاکمانش چقدر می‌تواند گران و جانکاه تمام شود و چه زیارت اماکن متبرکه که مدام بازگویی می‌کنند این ملت توان بازآرایی خود را بعد از هر مصیبتی، هر چند سخت و طاقت‌فرسا دارند. پیشرفت عراق و بخصوص عظمت عتبات عالیات در آن بازنمایی این استعداد یگانه ملت ایران است.هویت نوین ما با عراق و بزرگان آرمیده در آن پیوندی ناگسستنی و دایره‌‌ای دارد. بنابراین در طول تاریخ برای ما همیشه سخت بوده است که عراق را جزو دشمنان و رقیبان منطقه‌ای خود بدانیم و از طرف دیگر در دنیای محدود تشیع، ما به عراق به عنوان یک هم‌آیین و متحد نیاز داریم. قاعدتاً برای عراق نیز چنین قاعده‌‌ای جاری است. عراق گرچه کشوری با اکثریت عرب زبان است، اما سخت آن را جزو جهان عرب بدانیم. پیوند فرهنگی آن با ایران بخصوص جماعت شیعه و کرد آن، بسیار بیشتر از جهان عرب است و بخصوص ظلم زمان حکومت بعث به این دو بخش عمده جمعیت عراق و عدم حمایت جهان عرب از آنها، این شکاف بین جهان عرب و عراق را بزرگتر می‌کند.
عراق بخشی از جغرافیای فرهنگی ایران است، جغرافیایی که در سرتاسر آن دل‌ها بسیار بیشتر از سیاست به هم نزدیک هستند و درازای تاریخ و میراث فرهنگی مشترکشان، پیوند بین آنها نهادینه کرده است. چنین پیوندهایی مانع از آن است که اتفاق‌های سیاسی در هر کدام از آنها بی‌ربط برای سایرین باشد. عراق بعد از حکومت بعث گرچه آینه‌‌ای از مردم‌سالاری برای سایر ملت‌ها در این جغرافیای مشترک می‌تواند باشد، اما دردهای التیام نیافته از حکومت سابق، همراه با مشکلات به‌وجود آمده بعد از سقوط حکومت بعث موانع عمده این راه تازه آغاز شده هستند. سالها جنگ، تحریم و سرکوب جامعه عراق را فرسوده کرده است و بدبینی و تفرق کاشته شده در زمان حکومت بعث در بین گروه‌های دینی و قومی آن، بر عمق این فرسودگی افزوده است. تاریخ دشوار این کشور بعد از استقلال از عثمانی و استبداد بی‌حد و حصر رژیم بعث و بخصوص سرکوب کردها و شیعیان توسط آن، مانع از آن شدند که عراق تبدیل به یک ملت-کشور شود. موردی که عامل عمده در نوع تقسیم قدرت بعد از سقوط حکومت بعث شد. یعنی تقسیم قدرت نه بر عامل ملت بلکه بر واحد گروه‌های قومی- مذهبی. تقسیم فرقه‌‌ای قدرت به عنوان نزدیک‌ترین راه حل برای ایجاد دولت برگزیده شد، اما در کوتاه مدت آشکار شد که تقسیم فرقه‌‌ای قدرت بعد از سقوط حکومت بعث به جای مداوا بر بار مشکلات عراق خواهد افزود. عراق یک کشور جنگ زده است و سالها جنگ و تحریم باعث نابودی تاسیسات زیربنایی و عمرانی آن شده است، در کنار آن، فساد در دستگاه حکومتی باعث شده است روند بازسازی‌ها کُند پیش برود و اقتصاد عراق از پاسخگویی به نیازهای جامعه عراق ناتوان بماند. در این میان تقسیم فرقه‌‌ای قدرت یکی از دلایل عمده این ناتوانی اقتصادی و فساد سیاسی است.
تقسیم فرقه‌‌ای قدرت خود به خود باعث میشود تا هرگونه سیاستگذاری در جهت اصلاح امور وارد کشاکش‌های فرقه‌‌ای شود و هر گروهی سیاست‌های دولت را علیه خود بپندارد تا هیچگاه اجماعی بین گروه‌های رقیب برای اصلاحات اساسی و مبارزه با فساد و نهادینه کردن قدرت شکل نگیرد.
از لحاظ خارجی نیز برای قدرت‌های سنی منطقه شکل‌گیری و قوام حکومت تشیع دوم که خودبه‌خود به جانب ایران گرایش خواهد یافت، تقریباً غیرقابل تحمل می‌نماید. از نظر این کشورها، عراق بحران‌زده دو فایده عمده برای آنها دارد؛1- استعدادهای داخلی آن را برای تبدیل شدن به یک قدرت منطقه‌ای به تحلیل می‌برد، 2- توانایی‌هایی ایران را مصروف امور داخلی عراق می‌سازد تا نتواند به ایفای نقش موثر منطقه‌ای خود بپردازد. همه این موارد شاهدی است بر این ادعا تا به سیاست‌ورزان‌مان گوشزد شود سیاست ما در عراق نباید در جهتی سوق یابد که این دو نوع چالش داخلی و خارجی عراق به حاشیه برده شود و مردم عراق مشکلات دست به گریبان خود را از جانب ایران ببینند. گرچه باید دستگاه سیاستگذاری ما نهایت سعی خود را بکند تا صدامی دیگر یا هر نیروی چالش‌گر مشابه آن در عراق علیه ما به‌وجود نیاید، اما هیچ تلاشی نباید در مسیری قرار گیرد که مردم عراق را در مقابل ایران قرار دهد. مردم عراق به‌طور طبیعی نمی‌توانند دشمن ایران باشند، اما سیاست‌های عجولانه و اشتباه همیشه استعداد تغییر این معادله را دارند و در جهانی که سلطه رسانه‌‌ای علیه ماست این خطر بسیار جدی است. این رسانه‌ها مجدانه با انواع لطایف‌الحیل می‌کوشند تا ایران را به جای مسببان اصلی وضعیت کنونی عراق بنشانند.این وظیفه دستگاه سیاست خارجی ماست که در یک محیط شفاف جلوی این وارونه‌سازی‌ها را بگیرد و با ترسیم و توضیح زیان‌های مادی و انسانی که کشور عراق از زمان تاسیس خود -و بخصوص در زمان جنگ تحمیلی- تاکنون، متحمل ایران کرده است و همچنین هزینه‌های انسانی و مادی که ایران در سال‌های اخیر صرف عراق کرده است تا مردم این کشور بعد از سالها وحشت از جنگ و بمب‌گذاری اکنون روی آرامش را ببینند، به کلیه صداها و گروه‌های مخالف ایران در عراق گوشزد کند که اگر به هر رقمی حساب کنید، این ماییم که متضرریم نه شما. این حق بدیهی و حقوقی ماست که این ضررها را مطالبه کنیم هر چند که به حرمت اشتراکات بسیار مذهبی و ملی و گام گذاشتن در مسیری تازه بین دو کشور نه تنها از آنها چشم‌پوشی کرده‌ایم، بلکه به‌جا دانسته‌ایم گشاده‌دست نیز باشیم.
سایر اخبار این روزنامه
یک فعال سیاسی در گفت‌وگو با «همدلی» احتمالا نورچشمیها برای انتخابات نقشه بکشند
کنترل قیمت دلار در کنار واردات
ایمن‌آبادی: خواب اصول‌گرایان برای مجلس یازدهم تعبیر نمی‌شود
«همدلی» سیاست‌های بانک مرکزی درخصوص کنترل نرخ ارز را ارزیابی کرد تازیانه دلار بر تن تولید
سید‌جواد میری در گفت‌وگو با همدلی اسطوره‌سازی در جامعه ایرانی را تبیین کرد: اسطوره‌‌ها شکل‌دهنده مجموعه‌ای از عواطف ملت‌ها
همدلی تاثیر منفی نورچشمیها را بر روند کنش‌‌‌های سیاسی و اجتماعی بررسی کرد بلای نوکیسه‌‌‌های سیاسی
همدلی به بهانه حوادث ورزشگاه یادگار امام تبریز پیامد تلخ برخی رفتارهای ساختارشکنانه را بررسی کرد
جعفر جعفری گلدیر عراق و آزمون سیاست ورزی ما
«آشنا» و توییت‌هایش
گزارشی از تلاطم اقتصادی یک تصمیم در انگلستان؛ ثروتمندان با آمدن برگزیت، لندن را ترک می‌کنند
جعفر جعفری گلدیر عراق و آزمون سیاست ورزی ما
مسیر‌های‌دشوار تهران در پیوستن به شانگهای
بغداد و بیروت، اصلاح مقدم بر تغییر
