روزنامه ابتکار
1398/08/12
«ابتکار» حضور اسحاق جهانگیری در هجدهمین اجلاس نخست وزیران سازمان همکاری‌های شانگهای را بررسی می‌کند
اما و اگرهای عضویت دائم ایران در پیمان شانگهایمحمدرضا ستاری
اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهوری کشورمان که به منظور شرکت در هجدهمین اجلاس نخست وزیران سازمان همکاری‌های شانگهای به ازبکستان سفر کرده است، با اشاره به ظرفیت‌های گسترده اقتصادی، سیاسی و امنیتی شانگهای بار دیگر بر علاقه‌مندی ایران نسبت به عضویت دائم در این پیمان تاکید کرد و گفت: جمهوری اسلامی ایران جایگاه ویژه‌ای برای همکاری‌های منطقه‌ای قائل است و از آنجایی که سازمان‌های منطقه‌ای نقش مهمی در پیشبرد رویکرد چند‌جانبه‌گرایانه در نظام بین‌الملل دارند، سازمان همکاری شانگهای می‌تواند در این مسیر پیشگام باشد.
جهانگیری همچنین در سخنرانی روز گذشته خود تصریح کرد: راه توسعه و رفاه کشورهای منطقه از مسیر همکاری‌های اقتصادی و تجاری می‌گذرد و ایران نیز آمادگی خود را برای همکاری در ابتکارات منطقه‌ای اعلام کرده است. وی همچنین با اشاره به موقعیت ممتاز ژئوپلتیکی ایران و سرمایه‌گذاری‌های زیادی که درخصوص اتصال ترانزیتی و کریدورهای حمل و نقل صورت گرفته، تاکید کرد: همکاری ایران با سازمان شانگهای منجر به تقویت این ائتلاف بین‌المللی خواهد بود.
موانع عضویت دائم ایران در شانگهای
سازمان همکاری‌های شانگهای در سال 2001 توسط کشورهای چین، روسیه، قزاقستان، تاجیکستان، ازبکستان و قرقیزستان، پایه‌گذاری شد و در طول زمان با پیوستن کشورهای دیگر، نقش آن از زمان تاسیس تاکنون به صورت فزاینده‌ای افزایش یافته است. محور همکاری‌های این سازمان را مسائل امنیتی، اقتصادی و فرهنگی تشکیل می‌دهد و با توجه به پوشش بیش از سه پنجم قاره آسیا، یکی از بزرگ‌ترین سازمان‌های منطقه‌ای جهان در زمینه‌های اقتصادی و سیاسی محسوب میشود.
ایران که هم اکنون به عنوان عضو ناظر سازمان شانگهای مطرح است، از سال 2005 درخواست عضویت دائم در این سازمان را مطرح کرده و در این میان عوامل مختلفی از جمله سازوکار رای‌گیری درونی شانگهای، تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران و کارشکنی برخی کشورها از جمله آمریکا باعث شده تا عضویت دائم ایران تاکنون به تعویق بیفتد. موضوع عضویت دائم ایران در پیمان شانگهای از سال 1387 به صورت جدی‌تر در دستور کار قرار گرفت و در حالی که قرار بود در سال 1394 و همزمان با گشایش‌های ایجاد شده از طریق برجام، عضویت دائم ایران در دستور کار شانگهای قرار بگیرد، علاوه بر مسائلی که ذکر شد، به عقیده کارشناسان مخالفت‌های ازبکستان، تاجیکستان و نیز ملاحضات چین و روسیه باعث شده تا این مهم همچنان به تعویق افتاده و با اما و اگرهایی همراه باشد.
ساده‌ترین راه برای مقابله با فشار حداکثری
در این خصوص جهانگیر کرمی استاد دانشگاه مطالعات جهان و کارشناس مسائل اوراسیا پیش از این در گفتوگو با «ابتکار» تاکید کرده بود که ایران جزو هیچ نهاد موثری در حوزه منطقه‌ای نیست و این در حالی است که اکثر کشورهای پیرامونی ما عضو یکسری نهادها هستند و می‌توانند برخی از مسائل خود را در این نهادها مطرح کرده و ایجاد اجماع کنند. آنها می‌توانند مسائل دوجانبه خود را از این رهگذر به مسائل منطقه‌ای و چند جانبه تبدیل کنند، در حالی که ایران فاقد چنین سازوکاری است و به نظر می‌رسد باید به سرعت بر این مشکل فائق آمد.
به گفته کارشناسان، با توجه به سطح فعالیت و نحوه کنش سازمان همکاری‌های شانگهای در آسیا که برآیند آن اتخاذ تصمیمات مهم اقتصادی، سیاسی و امنیتی در طول سال‌های اخیر بوده است، به نظر می‌رسد که در شرایط دشوار کنونی و با توجه به تشدید جنگ اقتصادی آمریکا علیه ایران، یکی از کم‌هزینه‌ترین و ساده‌ترین راهکارهای مقابله با فشارهای حداکثری می‌تواند حضور دائم و تاثیرگذار در نهادهایی منطقه‌ای از جمله پیمان شانگهای باشد.
به همین دلیل است که جهانگیر کرمی تاکید دارد، عدم حضور ایران در چنین پیمان‌هایی باعث نخواهد شد که تصمیمات مهم اتخاذ نشوند، اما حضور ایران می‌تواند ما را در تصمیمات اعضای شانگهای شریک کرده و به موازات آن بخشی از منافع این تصمیمات مشترک را متوجه خود سازد.
موانع قانونی داخلی بر سر شانگهای قرار ندارد
از سوی دیگر برخی از کارشناسان معتقدند که بعضی از موانع داخلی در پیوند با مشکلات خارجی سبب شده تا عضویت دائم ایران در پیمان شانگهای به تعویق بیفتد. در این رابطه به مسئله قانون اساسی اشاره شده و تاکید میشود که عضویت دائم ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای منوط به پذیریش بیش از 50 تعهد است که امکان دارد از رهگذر آن استقلال کشور تهدید شود. این در حالی است که بسیاری از تحلیلگران تصریح می‌کنند که در قانون اساسی ایران صراحتاً ورود کشور به نهادها و سازمان‌های منطقه‌ای منع نشده و از آنجا که سازمان همکاری‌های شانگهای یک سازمان منطقه‌ای نظامی نیست در تعارض با قانون اساسی کشور قرار ندارد.
سایر اخبار این روزنامه
شورای شهر درمورد ساماندهی وضعیت کیوسک‌های پایتخت چه خواهد کرد؟
معمای دکه‌های شهری
جهانبخش محبی‌نیا
نفس نامطبوع جنگ‌طلبان
«ابتکار» خرید ملک توسط غیرایرانیان را بررسی می‌کند
عرب‌نشینی در شمال ایران
«ابتکار» حضور اسحاق جهانگیری در هجدهمین اجلاس نخست وزیران سازمان همکاری‌های شانگهای را بررسی می‌کند
دبیر بیست‌وچهارمین دوره جشنواره تئاتر استان تهران در گفتوگو با «ابتکار»:
گروه‌های شهرستانی دیده می‌شوند
ضرورت ایجاد کانال مالی برای ارز صادراتی سوریه
باید از اینستکس قطع امید کرد
فرمانده کل سپاه: بیش از حد نیاز موشک ذخیره کردهایم
محمدباقر قالیباف بعد از حضور ناموفق در سه انتخابات ریاست جمهوری نامزد بهارستان میشود
ریٔیسقوهقضایٔیه:
باید پر وندههای طلاق کاهش یابد و نهاد خانواده مستحکمتر باشد
اوباما داعش را ساخت!
ادامه تنگی نفس خوزستانی‌ها در‌پی بارندگی پاییزی
درخواست حسام‌الدین آشنا از قوه قضائیه
اثرات تحریم بخش عمرانی در اقتصاد
فشار حداکثری؛ سیاستی که دستاوردهای معکوس داشته است
جعبه سیاه پرونده بابک زنجانی به ۲۰ سال حبس محکوم شد
