روزنامه ابتکار
1398/08/12
شورای شهر درمورد ساماندهی وضعیت کیوسک‌های پایتخت چه خواهد کرد؟ معمای دکه‌های شهری
گروه جامعه: «دکه سیگارفروشی شبانه‌روزی، با مجوزات رسمی شبانه‌روزی، به علت مهاجرت فوری فروشی ... با درآمد بیش از 20 میلیون تومان شبانه، قیمت کل فقط 3 میلیارد»؛ «دکه 18 متری، اندرزگو، قیمت 2.5 میلیارد تومان»؛ این‌ها برخی از آگهی‌هایی است که به عنوان نمونه‌هایی از دکه‌های میلیاردی در فضای مجازی منتشر شده است، آنهم در حالی که شاید تصوری از چنین درآمدها و قیمت‌هایی درباره دکه‌های پایتخت در ذهن بسیاری وجود نداشت؛ حتی در ذهن مسئولان شهری که اجاره این دکه‌ها را 200 تا 300 هزار تومان تعیین کرده‌اند.قدیم‌ها به «کیوسک مطبوعاتی» مشهور بودند. بسیاری روزهایی را به یاد می‌آورند که در غیاب اینترنت، سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی، جماعتی دور دکه‌ها می‌ایستادند و تیترهای مطبوعات را مرور می‌کردند و دسته‌های روزنامه یکی پس از دیگری تمام می‌شد. برای خریدن برخی روزنامه‌ها و مجلات و به ویژه شماره‌های خاص آن‌ها، باید اصلا با یکی از این دکه‌دارها آشنایی به هم می‌زدی یا گاهی پیشاپیش بیعانه می‌دادی تا مطبوعه مورد نظر را از دست ندهی! کیوسک‌های آهنی و بعدتر فایبرگلاس، روزهایی را به یاد می‌آورند که چاپ دوم و سوم روزنامه‌ها هم پایشان باقی نمی‌ماند. زمان اعلام نتایج کنکور هم اطراف این دکه‌ها، نمایش «اشک‌ها و لبخندها» برقرار بود. این سال‌ها اما در خزان مطبوعات، روزنامه و مجله دیگر کالای اصلی این کیوسک‌ها نیست! حالا آن‌ها را اغلب به دکه سیگار فروشی می‌شناسند و عده‌ای هم تنقلاتی. برخی از آن‌ها سوپرمارکت‌های کوچکی هستند که در بساط‌شان چیزهای گوناگونی یافت میشود. یکی از همین آگهی‌های فروش میلیاردی این دکه‌ها، از مجوز فروش چای، قهوه، نسکافه و ساندویچ سرد هم به عنوان یکی از آپشن‌هایش نام برده است. اصل ماجرا اما مانند هر مغازه‌ای، «پاخور» آن است! همین عامل است که قیمت دکه‌ها و اجاره‌شان را تعیین می‌کند؛ اجاره‌ای که البته به جیب صاحبان دکه‌ها و نه شهرداری می‌رود.
در پرس‌و‌جو از دکه‌ها و کیوسک‌های شهری به ارقام گوناگونی از اجاره و درآمد می‌رسید. البته اگر فروشندگان علاقه‌ای به جواب دادن یا گفتن واقعیت داشته باشند! بسیاری هم می‌گویند تنها شاگرد هستند و اطلاع دقیقی از دخل و خرج یا اجاره و قیمت دکه‌ای که در آن کار می‌کنند ندارند. با این حال به عنوان مثال دکه‌ای از پول پیش 35 میلیون تومانی، اجاره ماهانه 2.5 میلیون تومانی و درآمد ماهانه 7 تا 9 میلیون تومانی می‌گوید. البته به گفته خودش دلیلش این است که «پاخور» دکه‌اش خوب نیست و البته اضافه می‌کند هزینه‌های جاری کیوسکش مثل پول برق و مالیات را هم باید حساب کرد. او همچنین اشاره می‌کند که بسیاری دکه‌ها برای کسب درآمد باید ساعات طولانی باز باشند که گاهی به 18 و درصورت داشتن مجوز به 24 ساعت هم می‌رسد و همین باعث میشود استخدام یک یا دو فروشنده هم لازم باشد. در موارد دیگر، به اجاره‌های 8 تا 10 میلیون تومانی هم می‌رسید. البته به گفته فروشندگان، این دکه‌ها پاخور خوبی دارند و فروش روزانه‌شان میلیونی است. همه این‌ها در حالی است که مالکان اصلی دکه‌ها تنها 200 تا 300 هزار تومان به شهرداری اجاره می‌دهند.
از مدت‌ها پیش بحث انحصارها، رانت‌ها، ابهام‌ها و نبود شفافیت کافی درباره مالکان دکه‌ها و کیوسک‌های مطبوعاتی مطرح بود. موضوعی که درنهایت باعث شد در دوره اخیر شورای شهر تهران، در سامانه شفافیت، لیستی ۷۳ صفحه‌ای شامل اطلاعات همه کیوسک‌های گل و مطبوعات با درجه و ناحیه شهری و البته مالکان آن‌ها منتشر شود. با این حال انتشار آگهی‌های میلیاردی فروش و اجاره این دکه‌ها نشان می‌دهد که تنها انتشار این اطلاعات کمکی به بهبود شرایط نمی‌کند.
در روزهای گذشته، رئیس کمیته شفافیت و شهر هوشمند شورای شهر تهران از لزوم اصلاح فرآیند واگذاری دکه‌های مطبوعاتی در جلسات آتی کمیته شفافیت خبر داده است. بهاره آروین در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه درمورد وضعیت واگذاری غرفه بازارهای روز و موقت و کیوسک‌های گل و مطبوعات از تیرماه سال جاری نشست‌های مشترکی با مسئولان شهرداری تهران برگزار شد، گفت: در این جلسات، شفافیت‌بخشی به وضعیت واگذاری کیوسک‌های گل و مطبوعات و اصلاح فرآیند واگذاری، در دستور کار قرار گرفت. وی با بیان اینکه در تیرماه تصمیم گرفته شد تا اطلاعات کلیه کیوسک‌های سطح شهر تهران از جمله مکان کیوسک‌ها، افرادی که هرکدام از این کیوسک‌ها به آن‌ها واگذار شده است و مبلغ اجاره‌ای که بابت واگذاری کیوسک به شهرداری پرداخت میشود، حداکثر تا پایان مردادماه انتشار عمومی یابد، گفت: با اینکه اطلاعات مالک و آدرس دکه و مبلغی که شهرداری دریافت می‌کند روی وب‌سایت شفافیت قرار گرفته اما هنوز مشخص نیست آیا شخصی که کیوسک به او واگذار شده، آن کیوسک را با قیمت بسیار بیشتری به شخص دیگری اجاره داده است یا خیر؟ آروین در واکنش به انتشار اخباری که درباره مبادله چند میلیونی و حتی میلیاردی دکه‌ها منتشر شد و سهم ناچیز شهرداری از این منبع پایدار گفت: بر مبنای مصوبات جلسه تیرماه کمیته شفافیت با شرکت ساماندهی مشاغل، مقرر شده بود این شرکت دستورالعمل جدید پیشنهادی برای واگذاری کیوسک‌ها و غرف روزبازارها در فرآیندی رقابتی را به شورای شهر ارسال کند که این فرآیند جدید با هدف حذف رانت و انحصارهای موجود در این حوزه و اصلاح فرآیند واگذاری دکه‌های گل و مطبوعات در جلسات آتی کمیته شفافیت و شهر هوشمند بررسی خواهد شد.
البته این اولین بار نیست که در شورای شهر موضوع دکه‌ها و کیوسک‌های گل و مطبوعات مطرح میشود. مسئله میزان اجاره دکه‌ها پیش‌تر نیز در شورای شهر مطرح شده، اما به نظر می‌رسد شرایط گوناگونی از جمله نبود یک چشم‌انداز دقیق از وضعیت این دکه‌ها باعث شده است که نتیجه مشخصی تا به حال حاصل نشود. حال با جمع‌آوری و انتشار اطلاعات مربوط به کیوسک‌های شهری و نیز بررسی‌های کمیته شفافیت و شهر هوشمند شورای شهر تهران این امید وجود دارد که وضعیت آن‌ها ساماندهی شود. البته این کار باید با ملاحظات ویژه‌ای از جمله تفاوت در محل و درآمد کیوسک‌ها انجام شود تا دکه‌داران کم‌درآمد در آتش پردرآمدها نسوزند!
حسین فکری، رئیس اتحادیه توزیع‌کنندگان و فروشندگان جرائد چندی پیش در واکنش به مبلغ ناچیز اجاره ۱۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومانی مالکان این کیوسک‌ها به شهرداری به انتخاب گفته بود: مبلغ اجاره‌ای که به شهرداری داده میشود سالانه بر اساس الگوی تورم بانک مرکزی افزایش می‌یافت، ولی امسال شهرداری، مبالغ سنگین‌تری را درخواست کرد که همین امر باعث گلایه ما به شهرداری شد. وی با ابراز بی‌اطلاعی از اجاره‌بهای چند میلیونی برخی کیوسک‌های مطبوعاتی در سطح شهر تهران معتقد است که به دنبال اتفاقات اخیری که رخ داده، برخی دست‌هایی در کار است تا ماجرا را جور دیگری نشان دهند. او البته درباره تخلف صنفی و قانونی دکه‌داران مطبوعاتی در فروش سیگار می‌گوید: موضوع سیگار همچنان بین شهرداری و ما مورد مناقشه است و به نظر می‌رسد مسئولان شهرداری، خودشان هم به این نتیجه رسیده‌اند که با حذف فروش عرضه سیگار و تنقلات، مالکان این دکه‌ها دیگر درآمدی نخواهند داشت و حتی توان پرداخت همان ۱۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان اجاره ماهیانه به شهرداری را هم ندارند.
در شرایطی که در بحث داغ ساماندهی دستفروشان شهری و مترو که از مسائل مهم شهری پایتخت در سال‌های اخیر است، از اختصاص دکه‌هایی به آن‌ها به عنوان یک راهکار یاد میشود، مخالفان این شیوه، از شکل‌گرفتن سرقفلی و ایجاد فضای فروش و اجاره فضاهای شهری به عنوان یکی از آسیب‌های احتمالی این راه‌حل یاد می‌کنند و از سرنوشت کیوسک‌های جرائد برای آن مثال می‌زنند. درنتیجه ساماندهی کیوسک‌های شهری می‌تواند بر سرنوشت راهکارهای اینچنین در حوزه‌های دیگر نیز اثر داشته باشد. باید منتظر ماند و دید عزم شورای شهر و مدیریت شهری تهران برای رسیدگی به این موضوع چقدر قوی خواهد بود و بررسی‌های‌شان چگونه نتیجه خواهد داد و البته باید راهکارهای نهایی را نیز به بوته نقد گذاشت تا میزان کارایی آن‌ها مشخص و از افراط و تفریط و اجحاف در حق برخی و لطف به عده‌ای دیگر جلوگیری شود.
سایر اخبار این روزنامه
شورای شهر درمورد ساماندهی وضعیت کیوسک‌های پایتخت چه خواهد کرد؟
معمای دکه‌های شهری
جهانبخش محبی‌نیا
نفس نامطبوع جنگ‌طلبان
«ابتکار» خرید ملک توسط غیرایرانیان را بررسی می‌کند
عرب‌نشینی در شمال ایران
«ابتکار» حضور اسحاق جهانگیری در هجدهمین اجلاس نخست وزیران سازمان همکاری‌های شانگهای را بررسی می‌کند
دبیر بیست‌وچهارمین دوره جشنواره تئاتر استان تهران در گفت‌وگو با «ابتکار»:
گروه‌های شهرستانی دیده می‌شوند
ضرورت ایجاد کانال مالی برای ارز صادراتی سوریه
باید از اینستکس قطع امید کرد
فرمانده کل سپاه: بیش از حد نیاز موشک ذخیره کردهایم
محمدباقر قالیباف بعد از حضور ناموفق در سه انتخابات ریاست جمهوری نامزد بهارستان میشود
ریٔیسقوهقضایٔیه:
باید پر وندههای طلاق کاهش یابد و نهاد خانواده مستحکمتر باشد
اوباما داعش را ساخت!
ادامه تنگی نفس خوزستانی‌ها در‌پی بارندگی پاییزی
درخواست حسام‌الدین آشنا از قوه قضائیه
اثرات تحریم بخش عمرانی در اقتصاد
فشار حداکثری؛ سیاستی که دستاوردهای معکوس داشته است
جعبه سیاه پرونده بابک زنجانی به ۲۰ سال حبس محکوم شد
