روزنامه مردم سالاری
1398/08/08
تظاهر به زهد، سیره نبوی نیست
حجت الاسلام والمسلمین محمد سروش محلاتی در دومین شب از مراسم سوگواری دهه پایانی ماه صفر در هیات عشاق الائمه حزب مردمسالاری، ضمن تشریح سیره نبوی، تظاهر به زهد را مغایر سیره نبوی توصیف کرد و گفت: پیغمبر وظیفه دارد اسلام را تبلیغ کند و مسوولیت دارد در جامعه، این احکام الهی را به اجرا بگذارد اما در کنار این مسوولیتهای تبلیغی و اجرایی، اصل کلی این است که در هیچ بخشی نمیتواند از اهرم زور و فشار در مقابل مردم استفاده کند.به گزارش «مردمسالاری آنلاین»، حجت الاسلام والمسلمین سروش محلاتی محقق برجسته حوزه علمیه قم و استاد دانشگاه، در سخنان خود به موضوع سنت پیامبر(ص) پرداخت و گفت: برای معرفت اسلام چند منبع اصلی و مهم وجود دارد که اولین منبع قرآن کریم، و دومین منبع، سنت است. هرچند، سنت قلمرو گسترده ای دارد ولی در سنت، سیره پیامبر اکرم یک بخش مهم و تعیین کننده است. چراکه خداوند در قرآن کریم، رسول اکرم را به عنوان اسوه و الگویی معرفی کرده که امت اسلامی باید بر اساس این الگو رفتار کند.
وی با بیان اینکه قرآن کریم، رسول خدا را به عنوان گواه بر این امت معرفی میکند گفت: همه باید به سمت و سوی پیغمبر توجه داشته باشند لذا چه انحرافهایی که اتفاق افتاده و چه آنچه در آینده اتفاق خواهد افتاد، همه معطوف به توجه یا عدم توجه به سیره و روش رسول اکرم است.
سروش محلاتی با ذکر روایتی ادامه داد: وقتی امام حسین(ع) وصیت نامه خود را در اختیار محمد حنفیه قرار داد، حضرت در آنجا نوشتند من میخواهم امر به معروف و نهی از منکر کنم. اما امر به معروف و نهی از منکر میتواند تفسیرهای مختلفی داشته باشد. کدام معروف؟ کدام منکر؟ معروف یا منکر با تفسیر و برداشت چه کسی؟ بنی امیه و بنی عباس هم ادعا میکردند که ما امر به معروف و نهی از منکر میکنیم درحالیکه اساس زندگی و تشکیلات آنها بر منکر بودن بود. لذا امام اضافه فرمود من میخواهم به سیره جدم عمل کنم. یعنی هدف، الگو قراردادن سیره پیامبر و در ادامه سیره امیرالمومنین علی (ع) است.
این استاد حوزه و دانشگاه با تاکید بر اینکه وقتی اصلاحی در جامعه میخواهد صورت گیرد باید الگوی خاصی داشته باشد افزود: امام حسین(ع) سیره پیغمبر را مبنا قرار داد تا جامعه را به حکومت نبوی برگرداند. این معطوف به گذشته است. اما نسبت به آینده که ما در انتظار حکومت جهانی ولی عصر (عج) هستیم مساله باز هم سیره نبوی است. اما سیره پیامبر چه بود؟ امام باقر فرمود که سیره پیامبر این بود که جاهلیت را ابطال و عدالت را جایگزین کرد و مردم را به سمت عدالت فراخواند. همان عدالت در دوران پایانی و در آن حکومت موعود دوباره زنده خواهد شد. امام حسین هم میخواست همان روش و سیره پیامبر را زنده کند و آنچه در آینده هم رخ خواهد داد زنده کردن همین سیره است.
حجت الاسلام والمسلمین سروش محلاتی گفت: اگر خط ما، زنده کردن سیره پیامبر است، ما باید این سیره را بشناسیم که الگویی بسیار جامع و فراگیر، هم برای زندگی فردی، هم زندگی اجتماعی و هم زندگی سیاسی است و در ابعاد مختلف از جامعیت برخوردار است.
وی با ابراز تاسف از اینکه به دلایل مختلفی جامعه ما کمتر به سیره پیامبر توجه دارد گفت: من در صدد واشکافی این موضوع نیستم که چرا بین ما و سیره نبوی فاصله افتاده است. اما میخواهیم به دو بخش از سیره پیامبر بپردازم.
سروش محلاتی ادامه داد: سیره پیامبر اکرم را به دو بخش میتوان تقسیم کرد. بخش اول اصول کلی این سیره است که اصول ثابت است و بخش دوم، روشها و سبکهای قابل تغییر و انعطاف پذیر است و اگر ما نتوانیم به درستی این دو قسمت را تشخیص دهیم زندگی ما در تمسک به سیره پیامبر دچار مشکل خواهد شد. باید بدانیم کدام امور جزو اصول است و باید بر آن پافشاری کرد و کدام امور جزو اصول نیست و جزو روشهای قابل تغییر است؟
وی تصریح کرد:همیشه این مشکل وجود داشت که افرادی برخی از امور جزئی را از زندگی پیامبر انتخاب و امور قابل تغییر را به عنوان اصول ثابت تلقی میکنند و مشکل ایجاد میکنند. باید اینها را جدا کرد. یکی از مشکلاتی که پس از رحلت پیامبر اتفاق افتاد این بود که در اصول ثابت مهم، حکومتها و قدرتها، آن اصول و مبانی اصلی را در سیره نبوی کنار گذاشتند و سیره پیامبر را در امور شکلی و ظاهری و صوری، جدی میگرفتند که هم از نظر ظاهری بگویند ما سیره پیامبر را حفظ کردیم و هم دستشان برای انجام هر اقدامی در حکومت باز باشد درحالیکه این تناقض بود.
این استاد حوزه و دانشگاه، با مهم ارزیابی کردن فهم سیره و سنت پیغمبر گفت: نباید دچار اشتباه شویم. هم سیره و سنت پیامبر باید مورد توجه قرار گیرد و هم باید تشخیص داد که کدام بخش، ثابت است و کدام، متغیر و انعطاف پذیر. جمود زمانی است که موارد تغییرپذیر را تغییرناپذیر قلمداد کنیم و همین جمود، بلاهای فراوانی را در طول تاریخ بر سر امت اسلامی آورده است.
وی افزود: گاهی استناد میکنند که پیامبر اینطور عمل کردند. اما در چه شرایط و چه موقعیتی پیغمبر اینطور عمل کرده است؟ در سیره پیامبر به جای اینکه به سراغ موارد جزئی برویم که گاهی با شرایط خاص گره خورده و باید این گرههای زمانی و اصلی را باز کرد تا بتوان روح عمل را فهمید، روش منطقی این است که از اصول کلی شروع کنیم و رفتارهای جزئی را بر اساس آن اصول کلی تفسیر کرد.
سروش محلاتی ادامه داد: قرآن کریم یک دستور به پیغمبر میدهد و طبق آن دستور، رسول اکرم موظف است روش خود را بیان کند. پیغمبر نباید پاداشی در مقابل رسالت توقع داشته باشد که این موضوع زیاد مطرح شده. اما خدا میفرماید ای پیغمبر اعلام کن که من اهل تکلف نیستم. این یکی از اصول و مبانی است. پیغمبر وظیفه دارد اسلام را تبلیغ کند و مسوولیت دارد در جامعه، این احکام الهی را به اجرا بگذارد اما در کنار این مسوولیتهای تبلیغی و اجرایی، اصل کلی این است که در هیچ بخشی نمیتواند از اهرم زور و فشار در مقابل مردم استفاده کند و این یعنی همان که فرمود من اهل تکلف نیستم و این یک اصل و قاعده است که شواهد قرآنی دیگری هم دارد. مثلا خداوند در قرآن به پیغمبر میفرماید اگر من میخواستم، میتوانستم با اراده نافذ خودم همه مردم را مومن کنم ولی نکردم تا ایمان مردم از روی اختیار و آزادی و آگاهانه باشد تا ارزش پیدا کند. این جزو آن اصول ثابت است.
وی تاکید کرد: ما به جای اینکه به سراغ این برویم که مثلا پیامبر روی حصیر مینشست یا سوار شتر میشد، پس امروز هم همین کار را باید بکنیم یا امام زمان هم که آمد روی شتر میآید؛ باید اصول ثابت را زنده کنیم.
به گفته وی پیغمبر اکرم در سنت و سیره خود، انجام امور دنیوی را با کمال اهتمام و جدیت انجام میداد؛ این در مقابل کسانی است که کار دنیا را جدی نمیگیرند. سیره پیغمبر به ما نشان میدهد که کار دنیا را باید جدی گرفت.
سروش محلاتی در ادامه با تایکد بر اینکه تظاهر به زهد، سیره نبوی نیست گفت: از امکانات خوب استفاده کن ولی وظیفه خودت را هم به درستی انجام بده. یکی از نکات مهم در سیره نبوی این است که ما به انگیزههای مختلف از یک سری مسایل صوری و ظاهری و شکلی شروع کرده ایم و ادعا میکنیم روش پیغمبر همین است. اما از مسایل مهم و اساسی سیره پیغمبر، غافل مانده ایم.
شایان ذکر است در این مراسم، جمعی از مسوولین اجرایی و فعالان سیاسی از جمله غلامحسین کرباسچی، قدرت الله علیخانی، حجت الاسلام میرحسینی، حجت الاسلام مهدی نژاد و همچنین نمایندگان مجلس از جمله حجت الاسلام دکتر شیخ و خانم پروانه مافی حضور داشتند.
سایر اخبار این روزنامه
از عراق عرب تا استعفای سعد حریری
هدف از برگزاری این مراسم، آشنایی با حقیقت اسلام ناب است
خبر
چرا ذوالقرنین قرآن همان کوروش هخامنشی است؟
تکرار سرنوشت بن لادن برای البغدادی
ترامپ حق سلامتی ایرانیان را نقض کرده است
اکران فیلم «خانه پدری» متوقف شد
جایزهام را به استاد محمدرضا شجریان تقدیم میکنم
حداقل شرط برای زیارت امام رضا(ع) معرفت و شناخت است
مأیوس کردن مردم از حضور در انتخابات خلاف منافع ملی است
مشکلات امروز دنیای اسلام ریشه در بیتوجهی به نگرانیهای پیامبر اکرم(ص) دارد
تظاهر به زهد، سیره نبوی نیست
صلح امام حسن(ع) «صلح پیروز» و محتوای آن شاهکار بود
اقتصاد ایران در مسیر شکوفایی