ایمنی مسافران فراموش نشود!

آفتاب یزد- گروه اقتصادی: پرواز مجدد هواپیمای آنتونوف در آسمان ایران بعد از ممنوعیت پرواز این هواپیما از سوی رئیس جمهور در سال93 این پرسش را در اذهان مردم مطرح می‌کند که آیا ممنوعیت مورد نظر لغو شده و اگر لغو شده چرا اعلام رسمی نشده است؟ ماجرا از آنجا آغاز شد که چندی پیش حسین بخشایی، یکی کاربران فضای مجازی در شبکه اجتماعی توییتر مدعی شده بود که در پرواز مشهد – تهران سوار بر هواپیمای آنتونوف شده است که از سوی رئیس جمهور ممنوعیت پرواز آن به دلیل ایمن نبودن اعلام شده بود. این کاربر توییتر در مورد تجربه دلهره‌آور پرواز با آنتونوف پس از چهار ساعت تاخیر، نوشته: «این هواپیما بدون پنجره بود و در زمان تیک‌آف یک تکه فلزی از سمت خروج اضطراری روی یکی از مسافران افتاد که با کمک کادر پروازی و مسافران، بسته شد». وی در تصاویری که این مسافر هواپیمای آنتونوف منتشر کرد، مسافران درون یک دالان فلزی بی‌پنجره نشسته بودند یا به قول خود این کاربر توییتر: تابوت متحرک!
ساعاتی بعد ادعای حضور هواپیمای آنتونوف در آسمان ایران، مورد تایید مرتضی دهقان، معاون هوانوردی و امور بین‌الملل سازمان هواپیمایی کشوری قرار گرفت. باز هم مثل همیشه موضوع تحریم‌ها مطرح شد. دهقان گفت: "اجرای تحریم‌ها و عدم توفیق ایران در خرید هواپیمای ایرباس، بوئینگ و سوخو در به کارگیری مجدد آنتونوف‌های پرخطر توسط شرکت‌های هواپیمایی بی‌تاثیر نبوده است." معاون هوانوردی و امور بین‌الملل سازمان هواپیمایی کشوری با تایید حضور آنتونوف‌ها در ناوگان هوایی کشور به ایسنا گفت: «این هواپیما به طور قطع مجوز پرواز داشته و از حیث استاندارد‌های پرواز و در مورد نداشتن پنجره باید از حوزه تخصصی در این سازمان پرس‌وجو کرد.». ساعتی بعد حتی دستور رئیس جمهور هم زیرسوال رفت. رضا جعفرزاده سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری درباره حضور آنتونوف‌ها در آسمان ایران گفت: «این هواپیما ممنوعیت پروازی نداشته و آن طور که به نقل از رئیس‌جمهور طرح شده صحت ندارد.» در همین حال "کن نیوز" رسانه تخصصی هوانوردی، این هواپیما را آنتونوف۷۴ (AN-۷۴)
معرفی کرد و نوشت: «گروهی از رسانه‌ها این هواپیما را با هواپیمای آنتونوف۱۴۰ (ایران ۱۴۰) که در سال ۱۳۹۳ با دستور رئیس‌جمهوری زمینگیر شد، اشتباه گرفته و خبر ممنوعیت پرواز آن را
کار کردند.»


> آنچه گذشت
حدود 5 سال پیش بود که هواپیمای آنتونوف مسیر تهران - طبس متعلق به شرکت هواپیمایی سپاهان‌ایر هنگام بلند شدن از انتهای باند فرودگاه مهرآباد یک موتور خود را از دست می‌دهد و در شمال جاده مخصوص کرج سقوط می‌کند. در این هواپیما ۳۴ مسافر بزرگسال، ۳ نوزاد زیر دو سال و ۳ کودک زیر ۱۲ سال و یک گروه پروازی شامل دو نفر خلبان، دو نفر مهماندار، دو نفر گروه فنی و دو نفر گارد امنیت حضور داشتند که در دم جان باختند. پس از این حادثه افکار عمومی، دولت و سازمان هواپیمایی کشوری را به دلیل سقوط مداوم آنتونوف‌ها مورد انتقاد قرار دادند. رئیس جمهور پس از حادثه آنتونوف و انتقاد گسترده افکار عمومی، دستور داد تا آنتونوف ۱۴۰ و ۷۴ از آسمان ایران کنار گذاشته شوند، ممنوعیت پرواز آنتونوف‌ها را آن زمان محمد علی ایلخانی مدیر عامل شرکت فرودگاه‌های کشور اعلام کرد و گفت: «با توجه به تاکیدی که دولت بر امنیت پرواز‌های مسافری دارد رئیس‌جمهور پرواز ایران- ۱۴۰ را ممنوع کرد و پس از آن نیز در دستوری جداگانه مبنی بر ممنوعیت پرواز‌های مسافری هواپیمای آنتونوف- ۷۴ را نیز صادر و این نوع هواپیما را از چرخه پرواز خارج کرد.»
> بازگشت بعد از 5 سال
حالا بعد از 5 سال انگار آنتونوف به آسمان پروازی کشور باز گشته است. بعد از انتشار هیاهوی بازگشت آنتونوف به پروازهای کشور خبرگزاری ایلنا نیز گزارشی را روی خط خبرگزاری خود مخابره و این موضوع را مطرح کرد که با از سرگیری پروازهای آنتونوف ترس از پرواز دوباره به جان مسافران برگشته است. ایلنا نوشت که هواپیمای اوکراینی آنتونوف در ایران سابقه خوبی ندارد و از تعداد محدود این هواپیما در کشور، تاکنون 4فروند آن سقوط کرده و باعث مرگ چند صد نفر از هموطنانمان شده است.بر این اساس پس از گذشت
5 سال از آخرین سقوط آنتونوف در ایران که جان بیش از 40 نفر از مسافران پرواز تهران- طبس را گرفت حالا شاهد از سرگیری چراغ خاموش پرواز این هواپیما در شرکت هواییمایی پویاایر هستیم که پیش از آن نام این شرکت یاس ایر بود و به دلیل تحریم‌ها به پویا ایر تغییر نام داده است. این شرکت هواپیمایی به غیر از آنتونوف هواپیماهای ایلیوشین برای عملیات باری،‌ امبرائر، بمباردیه و هاربین برای عملیات چند منظوره را در اختیار دارد. در حالی که در سال 93 پس از آخرین سقوط آنتونوف رئیس‌جمهوری دستور ممنوعیت پرواز این هواپیماها را داد،‌ این شرکت به بهانه این که نام آن هواپیما ایران140 بوده و آنتونوف نبوده، این هواپیما را به خط بازگردانده است. حال این که ایران 140 همان آنتونوف بود که در آن زمان شرکت هسا با اعمال تغییراتی جزئی در آن- آن هم بدنه هواپیما- تلاش کرد آن را به عنوان هواپیمای تولید داخل معرفی کند. سوال این است که در 5 سال گذشته آنتونوفهای باقیمانده که گویا تنها یک فروند آن سقوط نکرده و باقی مانده کجا و مشغول چه عملیاتی بوده است و چرا با توجه به سابقه این هواپیما، سازمان هواپیمایی اجازه پرواز را صادر کرده است.«مقصود اسعدی سامانی»دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی در این باره گفت: پرواز هواپیمای آنتونوف ممنوع نیست و دستور رئیس‌جمهور مبنی بر ممنوعیت پروازی فقط برای هواپیمای ایران 140 بوده و هواپیمای آنتونوف از هواپیمای ایران 140 متفاوت است. وی ادامه داد: این آنتونوف متعلق به شرکت هواپیمایی پویا ایر است و به غیر از این آنتونوف چند هواپیمای امبرائر هم دارد. هم در حوزه باری و هم مسافری فعال است. این هواپیما مجوز سازمان هواپیمایی را دارد و نیازی به دریافت مجدد مجوز نیست. از خط خارج نشده که برای بازگشت آن مجوز دریافت کند.
> ارزیابی صلاحیت آنتونوف
از سوی سازمان هواپیمایی
اما پس از این جریانات حمید غوابش معاون سابق سازمان هواپیمایی کشوری نیز در واکنش به پرواز مجدد آنتونوف در آسمان ایران اعلام کرد که حتی اگر صلاحیت پروازی برای آنتونوف ۷۴ پرواز اخیر مشهد - تهران صادر شده است، وقتی مردم گزارش از نارضایتی پروازشان می‌دهند و مشکلاتی برایشان به وجود آمده، سازمان هواپیمایی باید مجددا صلاحیت این هواپیما را ارزیابی کند و گزارش‌های مردمی را جدی بگیرد. وی در این باره به ایسنا گفت: اگر برای هواپیمای آنتونوف یا هر هواپیمایی دیگری صلاحیت پرواز صادر شده است، می‌تواند پرواز کند و در این زمینه سن و نوع هواپیما مهم نیست. وی افزود: سازمان هواپیمایی کشوری باید هواپیما را مورد ارزیابی قرار دهد و بگوید چگونه برای آن سرتیفیکت (مجوز) صادر شده است. البته حتی اگر این صلاحیت پروازی در آن زمان به درستی هم برای آنتونوف صادر شده، وقتی مردم گزارش می‌کنند و می‌گویند در این پرواز با مشکلاتی مواجه شده‌اند، سازمان موظف است که دوباره صلاحیت و قابلیت پرواز این هواپیما را بررسی کند تا ببیند چه چیزی از قلم افتاده یا احتمالا از چشم کارشناسان و متخصصانش در صدور مجوز پرواز دور افتاده است. معاون سابق سازمان هواپیمایی کشوری با بیان این که اگر یکی از مسافران نسبت به یک پرواز احساس امنیت و رفاه نمی‌کند نباید نسبت به آن بی‌توجه بود، گفت: برای استفاده از یک هواپیما مانند آنتونوف که عمدتا کاربری ترابری دارد، در کاربری‌های مسافری، در وهله نخست باید الزامات حمل و جابه‌جایی مسافر رعایت شود و در این میان باید نظارت‌های مستمر و دقیقی مورد ارزیابی قرار گیرد. همچنین باید به این نکته توجه کرد که ایمنی و رفاه مسافران یک پرواز در درجه نخست اهمیت قرار دارد.
> هواپیمایی که برای پروازهای مسافری
مناسب نیست
همچنین معاون سابق استاندارد پرواز سازمان هواپیمایی نیز اعلام کرد: اگر آنتونوف نتواند ایمنی و رفاه مسافر را حفظ کند نباید به آن صلاحیت پرواز داده شود و برای پروازهای مسافری مناسب نیست. فرامرز سروی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرده بود: با توجه به اینکه آنتونوف و هر هواپیمای دیگری باید بتواند ایمنی و رفاه مسافر را در برداشته باشد، اگر این هواپیما مشکلاتی از جمله خدمات پس از فروش، قطعات و... از سوی شرکت سازنده داشته باشد و نتواند رفاه مسافران را تامین کند نباید به آن اجازه پرواز داد. وی افزود: هر هواپیمایی که توان پرواز پیدا می‌کند و صلاحیت پرواز را از سازمان هواپیمایی کشوری اخذ می‌کند باید ایمنی و رفاه مسافر را بتواند تامین کند و از سویی دیگر باید ملزومات نگهداری هواپیما را نیز بتواند در خود داشته باشد. معاون سابق استاندارد پرواز سازمان هواپیمایی ادامه داد: یکی از ملزومات در زمینه نگهداری هواپیما تامین به موقع قطعات و خدمات مورد نیاز یک هواپیما و از سوی دیگر باید دستورالعمل‌ها و نشریات فنی آن هواپیما دائما به روز شود. به عنوان مثال اگر یک هواپیمای بویینگ یا ایرباس در نقطه‌ای از دنیا با مشکل مواجه شود به سرعت دلیل آن حادثه را بررسی کرده و از طرف سازنده به همه کشورهایی که این هواپیما را دارند نشریات فنی و دستورالعمل‌های جدیدی را اعلام می‌کنند که برای پیشگیری از تکرار آن حادثه ضروری است. وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آنتونوف دیگر توسط سازنده اوکراینی خود ساخته نمی‌شود و به گفته کارشناسان پشتیبانی فنی مناسبی از آن صورت نمی‌گیرد، اظهار کرد:‌اگر این گونه باشد و آنتونوف نتواند پشتیبانی فنی لازم را به ایران ارائه دهد باید خودمان بتوانیم از طریق کارخانه‌های داخلی مانند شرکت هسا این کار را انجام دهیم در غیر این صورت نباید اجازه پرواز به آنتونوف داده شود. سروی تصریح کرد: یکی از مهمترین نکاتی که باید در صدور صلاحیت پرواز به آن توجه کرد ایمنی و رفاه مسافر است که باید رعایت شود و اگر این نکات در کنار معیارها و پارامترهای تعمیر و نگهداری مشکلی نداشته باشد یک هواپیما قابلیت پرواز پیدا می‌کند.
> معیار و استاندارد سازمان هواپیمایی
برای پرواز مجدد آنتونوف چه بوده؟
همچنین محمدعلی ایلخانی مدیرعامل سابق شرکت فرودگاه‌های کشور نیز در این خصوص اظهار کرد: نمی‌دانم سازمان هواپیمایی کشوری با چه معیار و استانداردی به این دو فروند هواپیما مجوز و صلاحیت پرواز داده است. هواپیماهایی که مجوز دریافت می‌کنند باید شاخص‌های مختلفی از حیث مهندسی تعمیرات که استقرار و قابلیت پرواز یک هواپیما را ممکن می‌کند داشته باشند و این موارد باید به تایید سازمان هواپیمایی کشوری برسد و با توجه به اینکه ساختار این هواپیماها بیشتر ترابری و نظامی است، سازمان هواپیمایی چندان نمی‌تواند به این مسئله ورود کند و به نظر می‌رسد برخی مشکلات نظارتی وجود دارد. وی افزود: سازمان ادعا می‌کند که نظارت کرده و مجوز صادر می‌کنیم اما مشخص نیست بر چه اساسی مجوز صادر شده است. سازمان هواپیمایی کشوری باید خودش اعلام کند که چگونه این مجوز را به این هواپیماها داده است. وی ادامه داد: اصولا هواپیماهای مسافری هواپیماهایی هستند که از نظر کمی تعداد زیادی از آن‌ها تولید و به دنیا عرضه شده است و از نظر زمان و ساعت پرواز نیز تجارب زیادی را گذرانده‌اند که اطمینان‌بخشی لازم را برای مردم ایجاد کند. در این زمینه می‌توان به هواپیماهای بوئینگ، ایرباس و... اشاره کرد که توانسته‌اند مجوزهای اتحادیه اروپا و آمریکا را دریافت کنند. ایلخانی با بیان اینکه گفته می‌شود آنتونوف ۷۴ مجوز پرواز گرفته اما سازمان هواپیمایی کار اشتباهی انجام داده است، گفت:‌ هم‌اکنون چین هم به تولید و ساخت هواپیما ورود پیدا کرده است اما با توجه به کمیت و ساعت پروازی پایین این هواپیماها، خود چینی‌ها هم از آن استفاده نمی‌کنند. هواپیماهای روسی و اوکراینی هم وضعیت مشابهی با هواپیماهای چینی دارند و روس‌ها هم برای ناوگان هوایی‌شان بوئینگ و ایرباس خریداری کرده‌اند. وی خاطرنشان کرد: رئیس‌جمهور در همان زمان، پرواز دو هواپیمای ایران ۱۴۰ و آنتونوف ۷۴ را ممنوع اعلام کرده بود. درباره هواپیماهای آنتونوف ۷۴ به جرات می‌توان گفت که کمتر از ۲۰۰ فروند از آن ساخته شده و اوکراینی‌ها و روس‌ها نیز از آن‌ها تولید نمی‌کنند، اما بوئینگ و ایرباس هر کدام بیش از ۱۰ هزار فروند از آن‌ها ساخته شده است. نکته دیگر این است که هواپیماهای آنتونوف آنقدر ناموفق بود که نه تنها دیگر ساخته نمی‌شوند بلکه از سوی کشور سازنده هم پشتیبانی قطعات و خدمات نمی‌شوند.
> استفاده بی‌سروصدا؟
کاپیتان هوشنگ شهبازی، خلبان و مهندس پروازی بازنشسته شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران نیز در واکنش به مسایل مطروحه گفت که آنتونوف‌هایی که از سازمان هواپیمایی مجوز و صلاحیت پرواز را دریافت کرده‌اند، به هیچ وجه شرایط و صلاحیت را برای پروازهای مسافری ندارند و سازمان هواپیمایی باید در این زمینه پاسخگو باشد. کاپیتان هوشنگ شهبازی در این باره به ایسنا گفت: پس از ممنوعیت پرواز ایران ۱۴۰ که در پی سانحه شهرک آزادی اعلام شد، هواپیماهای آنتونوف ۷۴ نیز برای انجام پروازهای مسافری ممنوع شد. اما اخیرا شنیده شده است که از هواپیمای باربری و ترابری برای ارائه خدمات مسافربری استفاده شده است. گویا از این هواپیما بی‌سر و صدا استفاده می‌شد. وی افزود: شرکت هواپیمایی پویا چند هواپیما بیشتر ندارد که البته این ایرلاین چندوجهی است و خدمات ترابری، باربری، مسافری و VIP ارائه می‌دهد. پویا ایر دو هواپیمای امبرائر مسافری، سه آنتونوف ۷۴ و یکی دو هواپیمای ایلوشین دارد. بر اساس اطلاعات موجود هواپیمایی پویا برنامه‌ریزی پروازهای مسافری خود را با امبرائرها انجام می‌دهد، اما برای پروازهای پشتیبان و در صورتی یکی از هواپیماهایش زمین‌گیر شود، از آنتونوف‌ها هم استفاده می‌کند. اما در هیچ جای دنیا نشنیده‌ و ندیده‌ام از هواپیماهای باربری برای ارائه خدمات مسافری استفاده کنند چرا که این نوع هواپیماها تجهیزات، امکانات و شرایط لازم را برای این سرویس‌ها ندارند. شهبازی ادامه داد: در سازمان جهانی هواپیمایی و سازمان هواپیمایی کشوری استانداردهایی برای اعطای مجوز پرواز به هواپیماهای مختلف تعریف شده که در راستای حفظ ایمنی مسافران است که باید این الزامات را داشته باشند. احراز شرایط و استانداردهای پرواز برای هواپیماهای مسافری بسیار سخت بوده و کسب آن برای هواپیماهای ترابری و باری تقریبا غیرممکن است. وی تصریح کرد: وقتی هواپیماهای آنتونوف اجازه پرواز از سازمان هواپیمایی کشوری دریافت می‌کند این سازمان به عنوان دستگاه و نهاد حاکمیتی مسئول باید پاسخگو باشد که در درجه نخست چگونه ممنوعیت اعلام شده از سوی رئیس‌جمهور را نادیده گرفتید و اگر مجوزی صادر شده چرا آن را منتشر نکرده‌اید. سازمان هواپیمایی کشوری نیز باید در این زمینه هم پاسخگو باشد که حتی اگر برای آنتونوف‌ها مجوز پرواز داده شده بر اساس کدام الزامات و استانداردهایی که در این هواپیماها نیست، صلاحیت پروازی‌شان صادر شده است؟ شهبازی با بیان این‌که برای جابه‌جایی مسافران با یک هواپیما از تهران تا مشهد باید اکسیژن مورد نیاز تامین شود، گفت: امکانات لازم برای پیاده شدن اضطراری، سرسره‌های نجات و حدود ۴۰ مورد و معیار باید در هواپیماهای مسافری وجود داشته باشد تا یک هواپیما بتواند استانداردهای لازم برای دریافت مجوز پروازی دریافت کند. این نکات در آنتونوف به طور قطع پیش‌بینی نشده و به هیچ وجه نمی‌توان برای این نوع هواپیماها این شرایط و استانداردها را تعبیه کرد بنابراین سازمان هواپیمایی کشوری باید در این زمینه پاسخگو باشد که آیا این هواپیما شرایط لازم را احراز کرده و استانداردها را گذرانده است و اگر گذرانده به عنوان مثال چه میزان اکسیژن برای چه ارتفاع و چه زمان پروازی در نظر گرفته شده و تایید شده است و دیگر معیارها را نیز باید این سازمان با جزئیات توضیح دهد.
> چرا هواپیماهای روسی
در آسمان ایران جواب نمی‌دهد؟
کاپیتان شهبازی درباره این که چرا هواپیماهای روسی در پروازهای مسافری ایران طی سال‌های گذشته جواب نداده و حوادث و سوانح بسیاری داشته است، تصریح کرد: در مورد ایران ۱۴۰ نیز بارها دلیل اتفاقات و حوادث این هواپیماها و دیگر هواپیماهای روسی مانند آنتونوف و توپولوف را توضیح داده‌ام. به نظر من اقلیم و تجهیزات (شامل دستگاه‌های زمینی و دستگاه‌های هدایت هواپیما) موجود در ایران هیچ سازگاری با هواپیماهای روسی و دیگر کشورهای بلوک شرق ندارد و به همین دلیل است که پرواز هواپیماهای روسی در ایران با حوادث بسیاری رو به رو می‌شود. وی ادامه داد: هیچ کدام از هواپیماهای روسی و دیگر هواپیماهای بلوک شرق طی سال‌های اخیر پروازهای موفقی را در ایران نداشتند، به عنوان مثال ایران ۱۴۰ یکی از این هواپیماها بود که هیچ وقت در ایران انبوه‌سازی نشد و اوکراینی‌ها حدود ۱۵ فروند از آن را ساختند و بیش از ۵۰ درصد از آن‌ها یعنی ۹ فروندشان سقوط کرد. البته قرار بود اوکراین دانش فنی ساخت این هواپیما را به صورت کامل به کشورمان منتقل کند اما با بدعهدی این طرف خارجی مواجه شدیم. این خلبان بازنشسته ایرانی گفت: هواپیمای باربری آنتونوف که برای جابه‌جایی مسافر از آن استفاده می‌شود، خلاف قانون بوده و مسئولان امر باید در این زمینه پاسخگو باشند چرا که جان مردم و مسافران از همه چیز مهمتر است و آن‌هایی که به این پرواز و هواپیما مجوز داده‌اند باید آنتونوف را مجدادا زمینگیر کنند و نباید اجازه جابه‌جایی مسافر را بدهند.
> شرکت اوکراینی هم توان تامین قطعات را ندارد
گفته می‌شود شرکت اوکراینی سازنده هواپیماهای آنتونوف که با همکاری روسیه تمامی هواپیماهای خود را ساخته است، در شرایطی قرار گرفته که اعلام ورشکستگی کرده، زیرا با تیره‌شدن روابط روسیه و اوکراین امکان تامین قطعات هواپیماهای فروخته‌شده را ندارد و در سال‌های گذشته هم به علت تیرگی روابط با روسیه، هواپیمای جدیدی نساخته و علت اعلام ورشکستگی نیز همین مطلب است. علاوه بر سازمان هواپیمایی کشوری که ناظر بر سلامت پرواز هواپیماهاست، سازمان بین‌المللی هوانوردی ایکائو که هفتم دسامبر سال ۱۹۴۴ ضمن تنظیم و امضای پیمان حمل‌ونقل هوایی موسوم به پیمان شیکاگو تشکیل شد و دولت ایران هم در سال ۱۳۲۷ هجری شمسی رسما به پیمان شیکاگو پیوست نظام‌نامه‌ای در ۹۶ ماده دارد که ضمن این پیمان اصول کلی حقوق بین‌المللی و هوانوردی از جمله اصل مالکیت دولت‌ها بر قلمرو و تابعیت هواپیما تاکید دارد. منشور ایکائو به این منظور تصویب و امضا شد که از رشد منظم و ایمن هواپیمایی کشوری در سراسر جهان مطمئن و ضامن تعمیم و توسعه کلی امور پشتیبانی هواپیمایی کشوری و بین‌المللی باشد. یکی از تعهدات کشورهای امضاکننده پیمان شیکاگو تحت عنوان «الزامات دولت‌ها درخصوص مدیریت ایمنی و مواردی از قبیل برنامه جامع ایمنی هوانوردی کشور، سیستم مدیریت ایمنی و جمع‌آوری داده‌های ایمنی، تجزیه و تحلیل و تبادل آنها در صنعت هوانوردی» است. حال پرسش این است که آیا صنعت هوایی ایران می‌تواند به بهانه تحریم‌ها مقررات داخلی و تعهدات بین‌المللی را کنار گذاشته و با وجود دستور توقف پرواز این دسته از هواپیماها، به هر بهانه به برخی ایرلاین‌ها اجازه داده شود تا برخلاف همه قواعد و مقررات، هواپیمایی را به پرواز درآورند که خدای ناکرده دوباره حادثه‌ای از نوع حادثه کرمان یا طبس یا کن را تکرار کند؟ وقتی اجازه پرواز به چنین هواپیمایی داده می‌شود صادرکنندگان مجوز در قبال مردم باید پاسخگو باشند.آیا پسندیده است به بهانه تحریم و نبود قطعات یدکی از آنجایی که تقاضای مسافرت با هواپیما زیاد است، بعد از گذشت پنج سال از صدور دستور منع پرواز هواپیماهای آنتونوف به وسیله رئیس‌جمهور با جان عده‌ای بازی کرد؟ در طول ماه‌های اخیر هواپیما‌های آنتونوف در خطوط هوایی جهان چند سقوط مرگبار داشته اند، آخرین سقوط آنتونوف‌ها در روز ۱۲ مهرماه امسال گزارش شده است. در جریان این حادثه هواپیمای باری چهار موتوره آنتونوف که از اسپانیا به سمت ترکیه در حال پرواز بود در غرب اوکراین سقوط کرد که منجر به کشته وزخمی شدن ۸ نفر شد. حالا باید دید کمبود هواپیما در صنعت هوایی ما، همچنان به صدور مجوز پرواز به آنتونوف‌ها ختم خواهد شد یا مسئولان هوایی فکری برای آن خواهند کرد.