داستان توقیف هنوز تمام نشده است

امین فرج‌پور| اکران فیلم خانه پدری که سال‌های‌ سال بلاتکلیف بود، یک‌بار دیگر پرونده فیلم‌های توقیفی را از بایگانی بیرون می‌کشد. موضوعی که‌ سال گذشته با دستور ارشاد و تعیین ضرب‌الاجل زمانی برای سازمان سینمایی مبنی بر تعیین تکلیف آنها روی دور افتاده و سرعت گرفته بود؛ اما با فروکش‌کردن آن بحث‌های داغ، دوباره همه‌چیز در روزمرگی گرفتار آمد، تا همین چند روز اخیر که اکران خانه پدری یک بار دیگر فیلم‌هایی را که هنوز بلاتکلیفند و چشم‌انداز چندان روشنی نیز برای نمایش آنها پیش چشم نیست، یادآوری کرد.   
ارشاد   رکوردشکن
در حال حاضر هفت- هشت فیلم هستند که در فهرست فیلم‌های بلاتکلیف (شما بخوانید توقیفی ابدی!) بیش از بقیه توی چشم می‌آیند. در کنار اینها یکسری فیلم هم هستند که به دلایل دیگری ازجمله فضای تلخ و سیاه، نداشتن سوپراستار در میان بازیگران و مواردی از این دست از پرده دور مانده‌اند -در میان اینها فیلم‌هایی هست که در جشنواره‌های داخلی و خارجی به موفقیت‌های قابل ذکری نیز دست یافته‌اند.
اما اینها نباید باعث شود که تلاش‌های ارشاد در سال‌های اخیر برای رفع توقیف از تعداد پرشماری فیلم نادیده بماند. در واقع جز همین مورد خانه پدری، سازمان سینمایی در دو ‌سال اخیر از حدود بیست فیلم رفع توقیف کرده است؛ فیلم‌هایی چون خانه دختر ساخته شهرام شاه‌حسینی، خواب تلخ و آشغال‌های دوست‌داشتنی محسن امیریوسفی، پارادایس و نقش نگار علی عطشانی، آينه‌هاي روبه‌رو ساخته نگار آذربايجاني، گس کیارش اسدی‌زاده، پریناز بهرام بهرامیان، عصبانی نیستم رضا درمیشیان، مادر قلب اتمی علی احمدزاده، سه بیگانه مهدی مظلومی، دونده زمین و از رئیس‌جمهوری پاداش نگیرید کمال تبریزی، زادبوم ابوالحسن داودی، پرویز مجید برزگر، پوسته مصطفی آل‌احمد، قصه‌ها ساخته رخشان بنی‌اعتماد و آمین خواهیم گفت به کارگردانی سامان سالور. فیلم‌هایی که اگر اکران نشده بودند، پرونده فیلم‌های بلاتکلیف بسیار سنگین‌تر و غیر قابل تحمل‌تر از اینی بود که الان هست.


بلاتکلیف‌ها
اما به‌رغم این تلاش‌ها هنوز هم فیلم‌های زیادی مانده است؛ مانند صد‌ سال به این سال‌های سامان مقدم، کاناپه کیانوش عیاری، خرس خسرو معصومی، ارادتمند نازنین، بهاره و تینا از عبدالرضا کاهانی، رستاخیز احمدرضا درویش، گزارش یک جشن ابراهیم حاتمی‌کیا، خیابان‌های آرام کمال تبریزی، فرزند صبح بهروز افخمی و البته بی‌شمار فیلم بلاتکلیف کم‌نام‌ونشان‌تر (از جمله دویدن در میان ابرهای نگارنده که از نمایش جشنواره‌ای‌اش 10 سال می‌گذرد) که با اطمینان می‌توان گفت اگر هم اکران شوند، اتفاقی رخ نخواهد داد، همچنان‌که رفع توقیف و اکران آن حدود بیست فیلم بالا هیچ مشکلی برای کسی پیش نیاورد.
صد‌سال به این سال‌ها
سال‌هاست این ساخته تحسین‌برانگیز سامان مقدم بلاتکلیف است؛ با این‌که سازمان سینمایی پارسال خبر از رفع توقیف این فیلم داد، اما صد‌سال به این سال‌ها هنوز که هنوز است رنگ پرده را ندیده است و کارگردان و تهیه‌کننده فیلم در آرزوی نمایش فیلم‌شان در سالن‌های سینما هستند. دیروز امیرحسین رستمی در کانالی تلگرامی یک بار دیگر لزوم نمایش این فیلم را یادآوری کرد؛ فیلمی درباره زندگی یک زن در یک مقطع زمانی چند دهه‌ای که می‌توان آن را خلاصه‌ای هنرمندانه از تاریخ معاصر این مرزوبوم دانست.
نازنین، بهاره و تینا
ارادتمند؛ نازنین، بهاره و تینا هم که در ‌سال ۱۳۹۵ ساخته شده بود، به این زودی‌ها رنگ پرده را ببیند.
اگر چه هنوز درباره داستان این فیلم بجز کلیاتی نمی‌دانیم، اما تنها و تنها به اعتبار نام کارگردانش می‌توان گفت که بعید است ارادتمند؛ نازنین، بهاره و تینا فیلمی ضعیف یا مبتذل و در کل غیر قابل دفاع باشد، با این‌که  انواع و اقسام گمانه‌زنی‌هایی که درباره دلایل صادرنشدن مجوز این فیلم مطرح شده‌اند، هیچ‌کدام تاکنون به پاسخی قطعی نرسیده است. تنها صحبت موثق درباره این فیلم صحبت‌های محمدحسین لطیفی است که گفته بود «این فیلم امکان اصلاح ندارد و نظر جمعی شورای صدور پروانه این است که کل فیلم از ابتدا تا پایان مشکل دارد».
کاناپه
فراموش نکرده‌ایم روزهایی را که کیانوش عیاری پس از توقیف فیلم خانه پدری، کاناپه را به جشنواره فجر ارایه داد. عیاری در کاناپه نوآوری کرده بود و برای افزایش وجه رئالیستی اثرش بازیگران زن را در فضای خانه با کلاه‌گیس فیلمبرداری کرده بود  -البته برای جشنواره انتخاب نشد. آن زمان عماد افروغ، از اعضای هیأت انتخاب، اعلام کرد که کاناپه فیلم بسیار خوبی است اما باید در مورد استفاده از کلاه‌گیس برای بازیگران زن آن مراجع تقلید فتواهایی را صادر کنند؛ اتفاقی که انگار تاکنون رخ نداده و کاناپه همچنان دور از پرده مانده است.
رستاخیز
حکایت فیلم رستاخیز البته جدای از دیگر فیلم‌های توقیفی است. این فیلم پروانه نمایش دارد و حتی یک روز هم اکران شده است اما چند تن از مراجع عظام به‌واسطه تصویرکردن حضرت عباس(ع) اشکالاتی وارد کردند و ارشاد هم آن را از پرده پایین کشید. احمدرضا درویش می‌گوید که فیلم را با فتوای مراجع ساخته است. اما این‌که با تمام این موارد چرا اتفاقی برای این فیلم نمی‌افتد، گره کوری است که در این سال‌ها باز نشده است؛ گره‌ای که در هفته‌های اخیر با انتشار نسخه قاچاق فیلم کورتر هم شده است.
خیابان‌های آرام
تقریبا 10 سال از ساخته‌شدن فیلم خیابان‌های آرام می‌گذرد. فیلمی که در جریان انتخابات ‌سال ۸۸ ساخته شد و از همان ابتدای تولید با مشکل مواجه بود تا این‌که کارگردان با انتقال داستان فیلم به ارمنستان ممیزی را دور زد. خیابان‌های آرام پر از اشارات سیاسی آشکار به اتفاق‌های آن زمان بود و همین هم باعث شد که به‌رغم دریافت پروانه نمایش، اجازه نمایش به آن داده نشود و بعدتر هم با وجود اعتراضاتی که به توقیف این فیلم صورت گرفت، اما تا کنون تلاش خاصی برای رفع توقیف آن انجام نشده است.
دیگر بلاتکلیف‌ها
گزارش یک جشن ابراهیم حاتمی‌کیا نیز وضعیتی مشابه خیابان‌های آرام دارد. این فیلم نیز در همان زمان ساخته شد و به همان دلیل هم توقیف شد و البته حاتمی‌کیا هم چندان پیگیر رفع توقیف فیلم نشد. تفاوت این فیلم با دیگر فیلم‌ها در این است که گفته شده است پس از توقیف توسط وزارت ارشاد خریداری شده است! ماجرای عجیبی که به گفته بسیاری لطفی مضاعف به حاتمی‌کیا است؛ هم جلوی ضرر مالی او را گرفته و هم این‌که اجازه نداده است که حاتمی‌کیا با اکران یکی از ضعیف‌ترین فیلم‌هایش با شکست سنگینی روبه‌رو ‌شود.
در زمینه فیلم‌های بلاتکلیف فرزند صبح بهروز افخمی را هم داریم که البته به تازگی گفته شده افخمی نسخه جدیدی از آن را تدوین کرده است و بعید نیست که در جشنواره امسال آن را رونمایی کند و نیز خرس خسرو معصومی که به‌واسطه نگاه تلخش به تبعات جنگ توقیف شده بود و منابع نزدیک به ارشاد بر این باورند که بعید است تغییری در این امر نیز داده شود.