روزنامه ابتکار
1398/08/01
پای آگهی‌های بازرگانی از شبکه «کودک» بریده شد کودکان منهای تبلیغات
فاطمه امینالرعایاتلویزیون، شاید برای ما بزرگ‌ترها دیگر جعبه جادویی نباشد اما هنوز هم برای بچه‌ها اتفاقی سحرانگیز است. دیدن کارتون و برنامه‌های کودک حتی برای ما بزرگ‌ترها هم گاهی لذت‌بخش است، چه برسد به کودکان. برای همین هم در بسیاری از کشورها شبکه‌هایی مختص به کودکان وجود دارد که یا برای کودکان برنامه می‌سازند یا با محوریت کودکان. تا اینجای کار همه چیز در جای مناسب قرار دارد اما در این میان یک نقطه خاکستری دیده میشود و آن تبلیغات بازرگانی‌ای است که لزوما ربطی به کودکان ندارند. به هر حال یکی از منابع مالی برای تلویزیون‌ها جذب آگهی است، اما آیا این امکان وجود دارد که پخش هر تبلیغی آن هم در شبکه‌ای که فقط برای کودکان است، تبعات سوئی برایشان به همراه داشته باشد؟
واکنش اطرافیان مهم‌تر از خود آگهی است
روز گذشته خبری منتشر شد مبنی بر اینکه این شبکه کودک از یکم آبان ماه بدون تبلیغات بازرگانی به روی آنتن خواهد رفت. محمد سرشار، مدیر شبکه کودک در صفحه شخصی خود آورده است: «بنا به مصوبه شورای معاونان سازمان صداوسیما و دستور معاون سیما، پخش آگهی‌های بازرگانی از شبکه کودک متوقف خواهد شد. شبکه کودک از این پس یک گام بلند دیگر را برای بهتر شدن و نزدیک‌تر شدن به الگوی رسانه-مربی برمی‌دارد و آن شبکه کودک بدون تبلیغات بازرگانی است». اما تبلیغات تلویزیونی با موضوعاتی عمومی چه تاثیری بر کودکان دارد؟ سیما فردوسی، روانشناس کودک، در گفتوگو با «ابتکار» در این‌باره می‌گوید: در مکاتب روانشناسی ثابت شده که بچه‌ها با مشاهده کردن، یاد می‌گیرند. کودکان با دیدن تبلیغات تلویزیونی موضوعات بسیاری می‌آموزند، از جمله نکات مثبت و منفی نهفته در تبلیغ. اما آن‌چیزی که مهم‌تر است تاثیر این آگهی‌ها بر اطرافیان کودک و به تبع آن تاثیر اطرافیان و گفت‌وگوهایشان با محوریت تبلیغ موردنظر بر کودکان است. همه این مسائل برای کودکان ایجاد ذهنیتی خاص می‌کند. موضوع مهم دیگر ماندگاری این تبلیغات و پیام‌های آنها برای کودکان است. چون کودکان از سنین پایین با این تبلیغات مواجه می‌شوند، ممکن است تاثیر عمیقی بر روان آنها بر جا بگذارد.
او معتقد است، پخش نشدن آگهی بازرگانی در شبکه کودک تاثیر چندانی نخواهد داشت. فردوسی می‌گوید: بچه‌ها مخاطب شبکه‌های دیگر هم هستند و این تبلیغات را می‌بینند. اما مهم این است که افراد پیرامون کودکان چه واکنشی در مقابل آگهی‌های بازرگانی دارند. تنها کودک تصمیم‌گیرنده نیست. آنچه که کودک در اطرافش می‌شنود اهمیت بیشتری دارد.
اما در میان انبوه آگهی‌های بازرگانی عمومی، از تبلیغ شامپو گرفته تا ظروف و مواد خوراکی تبلیغاتی هستند که گروه هدف‌شان تنها بچه‌ها است یعنی یا محصولاتی برای کودکان دارند یا محصولاتی درباره کودکان. حال این سوال مطرح میشود که آیا ممکن است پخش اینگونه تبلیغات در شبکه اختصاصی کودکان برای بچه‌ها مفید باشد؟ فردوسی می‌گوید: من فکر نمی‌کنم پخش اختصاصی تبلیغی خاص در شبکه کودک تاثیر چندانی داشته باشد. به هر حال کودکان شبکه‌های دیگر را هم می‌بیند اما شاید تا حدودی برخی از تبلیغ‌هایی که مربوط به کودکان باشد اندک تاثیرهایی داشته باشد اما این‌طور نیست که اگر تنها تبلیغی از شبکه خودش پخش شود، اثر خارق‌العاده‌ای داشته باشد یا با کالاهای دیگر تمایزی پیدا کند.
تهیه‌کنندگان برنامه‌های کودک: تصمیم خوبی است
اما نظر برنامه‌سازان کودک چیست؟ به هر حال آگهی بخشی از درآمد شبکه‌های تلویزیونی و تامین‌کننده قسمتی از بودجه موردنیاز برای تهیه برنامه‌ها است. حالا پخش نشدن آگهی بازرگانی در شبکه کودک چه تاثیری بر برنامه‌سازی کودکان می‌گذارد؟ داریوش فرضیایی یا همان «عمو پورنگ» در صفحه شخصی خود در اینستاگرام در این‌باره نوشت: ««پای تبلیغات از برنامه‌های کودک بریده شد» تیتر یکی از خبرگزاری‌های امروز !!جالبه سال‌ها تلاش کردیم که به عزیزان ثابت کنیم این‌کار درست نیست و اساسا اشتباه است اما کسی صدایمان را نشنید، هر جلسه یا مصاحبه‌ای که بود دائما به این نکته اشاره می‌کردیم که کودکان نباید در معرض چنین اتفاقاتی از سوی برنامه‌های پر‌مخاطب قرار بگیرند ولی دوستان هیچ‌گونه توجهی نکردند و چه بسا علی‌رغم میل باطنی‌مان فقط بخاطر برجا ماندن برنامه و قطع نشدن ارتباط عاطفی با کودکان مجبور شدیم جهت تامین بودجه مالی به این اتفاق ناگوار تن دهیم. ای کاش این درایت و تصمیم عاقلانه زودتر از این‌ها صورت می‌گرفت تا سرمایه‌های هنری و معنوی یک رسانه خرج چنین اشتباهی نمی‌شدند، هرچند باز هم جای شکرش باقیست که عزیزان در این برهه متوجه این مهم شدند و تصمیم درستی را اتخاذ کردند، تبریک تبریک فراوان. بقول قدیمی‌ها :«جلوی ضرر رو هر زمان بگیری منفعته»».
کاش اسپانسر را هم حذف کنند
مجید قناد، مجری و تهیه‌کننده کودک هم با فرضیایی هم‌نظر است و پخش نشدن تبلیغات تلویزیونی را اقدامی مثبت تلقی می‌کند. او به «ابتکار» می‌گوید: خیلی خوب است که تبلیغات از برنامه‌های کودک حذف شود، چون مثلا میان برنامه کودک می‌آیند تبلیغ فلان قابلمه یا فلان فرش را می‌کنند. این‌ها چه ربطی به بچه‌ها دارد؟ این بد است! به کودکان باید خوراک فرهنگی داد. چقدر هم خوب میشود وجود اسپانسر هم برای تولید برنامه کودک ممنوع شود و خود سازمان صداوسیما بودجه ساخت برنامه کودک را تامین کند. قناد البته معتقد است وجود تبلیغاتی که مربوط به کودک و آموزش‌محور باشند، زیانی ندارد. او می‌افزاید: تبلیغاتی که بار آموزشی داشته باشند اتفاقا مکمل برنامه‌های کودک هستند اما به شرطی که افزون بر سرگرمی، بار فرهنگی و آموزشی داشته باشند.
آگهی‌های مربوط به بچه‌ها حذف نشوند
اما محمد مسلمی، یکی از «عموهای فیتیله‌ای» که تهیه‌کنندگی برخی برنامه‌های کودک را هم به عهده دارد، کمی درباره اثرگذاری حذف آگهی‌های بازرگانی از شبکه کودک مردد است. او به «ابتکار» می‌گوید: ما در اصل موضوع یعنی برنامه‌سازی کودک دچار مشکل هستیم. یعنی برنامه‌های قوی‌ای در حوزه تئاتر عروسکی، سریال کودک، فیلم‌هایی که مربوط به کودکان باشند نداریم، سالیان پیش البته این کارها تولید می‌شد اما در حال حاضر دچار مشکل هستیم. اما اگر آگهی‌های بازرگانی شبکه کودک فیلتر شود و آگهی‌هایی که به کودکان مربوط است، پخش شوند، ممکن است به برنامه‌سازی کمک شود. همه دنیا به این سمت می‌روند. ما می‌توانیم درباره تغذیه کودکان، پوشاک‌شان، کتاب و... تبلیغ داشته باشیم اما به شرطی که به برنامه‌سازی کمک کند.
او ادامه می‌دهد: بچه‌ها شبکه‌های دیگری جز شبکه کودک را هم تماشا می‌کنند، بنابراین با انبوه آگهی‌ها مواجه‌اند. حالا با حذف تمام آگهی‌ها از شبکه کودک چه اتفاق خاصی پیش می‌آید؟ کاش حداقل با حذف این آگهی‌ها می‌توانستیم آثار بیشتری برای بچه‌ها تولید کنیم. همین آگهی‌ها می‌تواند تبدیل به آگهی مناسب برای بچه‌ها شوند. البته این اتفاق، خوشایند است اما موضوع این است که مشکل اصلی نداشتن برنامه کودک است.
مسلمی درباره بودجه تهیه برنامه‌های کودک می‌گوید: صداوسیما برای ساخت برنامه‌های کودک بودجه‌ای اختصاص نمی‌دهد و ما مجبوریم با کمک اسپانسر هزینه‌ها را تامین کنیم. حذف شدن تمام آگهی‌ها از شبکه کودک به هر حال بر موقعیت اقتصادی تاثیر می‌گذارند. در حال حاضر هر برنامه‌ای که برای ساخت به سازمان معرفی می‌کنیم، می‌گویند باید اسپانسر داشته باشید. ما از خدا می‌خواهیم که سازمان آنقدر بودجه داشته باشد که بگوید شما برنامه خوب بسازید، ما اسپانسرها را هم حذف می‌کنیم اما همین حالا هم که اسپانسر داریم، وقتی سازمان پول را می‌گیرد، به ما نمی‌دهد.
گرچه شکی بر تاثیرگذاری تبلیغات بر کودکان نیست، اما به نظر می‌رسد حذف تمامی آگهی‌های بازرگانی از شبکه کودک بیشتر چیزی شبیه پاک کردن صورت مسئله باشد تا حل مشکل. زمانی که برنامه‌سازی و تامین هزینه‌های برنامه‌های کودک با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو است، میشود با فیلتر کردن آگهی‌ها و گزینش بین آنها، هم محصولات مفید را به خانواده‌ها معرفی کرد و هم باری از دوش برنامه‌سازان این حوزه برداشت.
سایر اخبار این روزنامه
پای آگهی‌های بازرگانی از شبکه «کودک» بریده شد
کودکان منهای تبلیغات
جلال خوش‌چهره
نسل جوان خاورمیانه
موافقان و مخالفان طرح 9 ساله استقلال شهرری چه می‌گویند؟
دو روی سکه جدایی ری از تهران
«ابتکار» تاثیر طرح مسکن ملی بر بازار مسکن را بررسی می‌کند
تکرار طرح‌های تکراری!
سخنگوی قوه قضائیه:
بعد از «زم» کسی دستگیر نشده است؛ به یکدیگر اتهام نزنید
جهانگیری: لوایح FATF در جلسه سران سه قوه تصویب شده و مورد تایید مقام معظم رهبری قرار گرفته است
بنیامین نتانیاهو فرمان تشکیل دولت را به رئیس رژیم صهیونیستی بازگرداند
نتانیاهو در آخر خط
رئیس‌جمهوری:
اخذ مالیات باید همراه با شفافیت باشد
سخنگوی وزارت خارجه در گفتوگو با آناتولی:
آماده گفت‌و‌گوی دو‌جانبه یا چند‌جانبه با عربستان هستیم
وزیر ارتباطات اعلام کرد
بازگشت ۲۶ میلیارد تومان به زائران اربعین
وزیر کشاورزی:
گوشت ۲ دلاری یا ۳۰ هزار تومانی وجود ندارد
اعتبار آمریکا گروگان اظهارنظرهای متناقض ترامپ
