روزنامه جمهوری اسلامی
1398/07/30
تحقق اهداف آتاتورک در رویای کشورگشایی اردوغان
از هفته گذشته و با آغاز عملیات حمله ارتش ترکیه به شمال سوریه، اردوغان و خواسته‌های توسعه‌طلبانه‌اش به موضوع روز تبدیل شد. رجب طیب اردوغان در این ایام چندبار از معاهده لوزان (که مرزهای ترکیه امروز براساس آن شکل گرفته) به دلیل اینکه موجب کوچک شدن کشور ترکیه شده، انتقاد کرده است. او درمورد علاقه ترکیه به حفاظت از اقلیت‌های ترک که در آن سوی مرزهای این کشور ساکن هستند نیز سخن گفته، همچنین از ادعای تاریخی ترکیه در مورد تسلط این کشور بر شهرهای موصل و کرکوک و...اردوغان به "امپراطوری عثمانی جدید" ایمان دارد؛ و بر این باور است که اقتدار ترکیه و ضعف دیگر کشورها ممکن است وی را به تحقق خواسته‌ها و جاه‌طلبی‌هایش نزدیک کند، تا بتواند سرزمین‌هایی که آتاتورک از تصرف آنها مانده بود بویژه شهرهایی مانند موصل، حلب و کرکوک را به مرزهای کنونی ترکیه ملحق کند.
در همین رابطه روزنامه فرامنطقه‌ای "رای‌الیوم" در مقاله‌ای تحلیلی به مداخله نظامی ترکیه در سوریه و همچنین رمزگشایی از سیاست خارجی این کشور در شمال عراق پرداخت. براساس این مقاله کاملاً واضح است که اردوغان نقشه راهی را برای تصرف گام به گام عراق و سوریه تهیه کرده و شرایط فعلی عراق و سوریه زمان مناسبی برای تحقق آن نقشه راه است.
رسانه‌های دولتی ترکیه طی روزهای گذشته "نقشه جدیدی" از این کشور را منتشر کرده‌اند که آنکارا در آن دست به توسعه نقشه کنونی خود و تغییر مرزها زده است. در این نقشه نوار مرزی جدید ترکیه از شمال سوریه در شهر حلب تا شهر کرکوک امتداد می‌یابد و علاوه بر آن شهر موصل و برخی جزایر یونانی دریای اژه نیز به مرزهای این کشور ملحق شده‌اند.
انتشار این نقشه جدید با سخنان چندی پیش "رجب طیب اردوغان" رئیس جمهوری ترکیه مبنی بر ایجاد اصلاح و تغییر در معاهده لوزان سال 1302(1923) هم زمان بود، این توافقنامه توسط "مصطفی کمال آتاتورک" و کشورهای غربی پس از پایان جنگ جهانی دوم و شکست کشورهای محور امضا شد که در خصوص تعیین مرزهای کنونی ترکیه به اتفاق نظر رسیده بودند.
اردوغان طی روزهای اخیر از "عهد ملی" که در آن ناسیونالیسم ترکی را تقویت کرده بود، سخن گفته و چشم پوشی جدی آتاتورک در خصوص الحاق شهرهای موصل و حلب را امری غیر واقعی و خیانت به این میثاق ملی و مردم ترکیه توصیف کرد.
اصرار اردوغان بر حمله به شمال سوریه و ایجاد منطقه به اصطلاح امن تا عمق 35 کیلومتری عمق خاک سوریه و نیز تاکید بر ماندن نزدیک به دو هزار سرباز ترکیه در پایگاه نظامی بعشیقه در نزدیکی موصل و آموزش بیش از پنج هزار فرد مسلح سنی از اهالی موصل با پوشش موسوم به "نیروهای حمایت از نینوا" به رهبری "اثیل النجیفی" استاندار سابق این استان، نشانه‌هایی از تمایل اردوغان برای الحاق این مناطق به ترکیه است. اردوغان اگر درحال حاضر نخواهد به تصمیمش جامه عمل بپوشاند ولی در آینده‌ای نزدیک با سوءاستفاده از هرج و مرج و جنگ‌های حاکم بر منطقه، و همچنین تشدید آشوب، درگیری و اختلاف‌های فرقه‌ای و بویژه ضعف کشورهای غربی، آن را محقق خواهد ساخت.
اعتقاد اردوغان به امپراطوری عثمانی جدید
در سال 1939 (1318ش) ترکیه در شرایطی مشابه، پیش از جنگ جهانی دوم استان "هاتای" یا "انطاکیه" سوریه را در سرزمین‌های خود ادغام کرد که در آن زمان این منطقه مانند دیگر مناطق سوریه و لبنان تحت سیطره استعمار فرانسه بود، وضعیت سیاسی موجود نیز حاکی از تکرار این سناریو با پوششی موسوم به "حمایت از اقلیت‌های ترک خارج از مرزهای جدید ترکیه" وجود دارد، همانگونه که ترکیه در سال 1974 (1353ش) نیروهای نظامی خود را برای اشغال شمال قبرس که در آن اکثریت ترک بودند اعزام کرد.
استفاده اردوغان از از اقلیت‌های ترکمن در موصل و برخی شهرها و شهرک‌ها در روستای شمالی حلب و شمال غرب سوریه و همچنین سخن از ضرورت مداخله نظامی ترکیه برای حمایت از آنها، مانند آنچه که در شهرهای "باب" و "جرابلس" و "منبج" رخ می‌دهد - همان جاهایی که آمیخته‌ای از عربها، کردها و ترکمن هاست- شاید یکی از مهم‌ترین گام‌ها برای بازترسیم مرزهای این کشور طبق نقشه جدید باشد، و اردوغان بارها تاکید کرده است که دولت آنکارا فرزندان ترکمن‌ها و برادران عرب اهل سنت خود را تحقیر نخواهد کرد.
هرچند ظاهراً اصول و قوانین حاکم بین‌الملل، تغییر مرزهای موجود را نمی‌پذیرد، ولی گویا اردوغان به "امپراطوری عثمانی جدید" ایمان دارد و بر این باور است که اقتدار ترکیه و ضعف دیگر کشورها ممکن است وی را به تحقق خواسته‌ها و جاه‌طلبی‌هایش در ایجاد اصلاح و تغییر در معاهده لوزان نزدیک کند و بتواند سرزمین‌هایی که آتاتورک از تصرف آنها چشم پوشی کرده بویژه شهرهایی مانند موصل، حلب و کرکوک را به مرزهای کنونی ترکیه ملحق کند.
شاید حضور داعش در برخی کشورهای منطقه که بهانه‌ای برای ترسیم دوباره مرزها براساس تقسیمات فرقه‌ای و نژادی جدید بود، انگیزه اردوغان در تحقق رویاهای امپراطوری خود با شد.
العالم: داعش و ترکیه رویای مشترکی را در ذهن می‌پرورانند
پایگاه خبری شبکه العالم چندی پیش و در زمان اوج ترکتازی داعش در منطقه درحالیکه عناصر گروه تروریستی داعش در جریان یورش به مناطق مختلف سوریه و عراق، تخریب اماکن مقدس و زیارتی و قبور را در اولویت برنامه‌های خود قرار داده بود،در مقاله‌ای نوشت: در کمال تعجب قبر "سلیمان پاشا" جد عثمانیها در مناطق تحت کنترل داعش در سوریه همچنان در امنیت کامل قرار دارد.داعش نه تنها از تخریب قبر جد عثمانیها صرف نظر کرده، بلکه ورود نیروهای ترکیه برای حفاظت از این مکان را تسهیل کرده است.
در سال 1391ش "رجب طیب اردوغان" در تجمع اعضا و هواداران حزبش برای توجیه دخالت در سوریه گفت: ما نوادگان امپراتوری سلجوقیان و باقیمانده دولت عثمانی هستیم.. حزب عدالت و توسعه، حزبی است که در ریشه‌های عمیق آن روح سلجوقیان و عثمانیها وجود دارد.ما در مسیر اجداد کشورگشای خود، از "آلپ ارسلان" تا "سلطان محمد فاتح " قرار داریم.
آلپ ارسلان پس از رسیدن به قدرت در 1046 میلادی به عنوان دومین حاکم سلجوقی، با کشورگشایی مرزهای خود را توسعه دهد. در آن دوره، پس از ایجاد مدارس نظامی، مذهب مشخصی تدریس و دیگر مذاهب اسلامی تکفیر شدند؛ همچنین اموال بسیاری سرازیر بغداد شد تا فاطمی‌ها تکفیر شوند.
به نظر می‌آید که میراث آلپ ارسلان اکنون به اردوغان رسیده است چرا که ترکیه علاوه بر دخالت در بحران سوریه، اکنون از جریان‌های تکفیری و در راس آنها داعش حمایت می‌کند.
اردوغان در گرداب سودای توسعه ارضی
حمله ارتش ترکیه به شمال سوریه با همراهی گروهی از جریان‌های تروریست که به نام "ارتش آزاد" سازماندهی شده بودند، نماد آغاز دورانی جدید در عرصه سیاست خارجی کشور ترکیه است که می‌توان از آن به عنوان نئوعثمانی‌گری اردوغان یاد کرد. رجب طیب اردوغان در اظهاراتی اعلام کرد که اکنون زمان پاکسازی شهرهای شمال سوریه از جمله منبج، تل ابیض، حسکه، کوبانی و... فرا رسیده است.
این اظهارات اردوغان در ابتدا شاید کم اهمیت تلقی شود اما واقعیت آن است که طرح اردوغان به عنوان نمادی از بازگشت واقعی آنکارا به عثمانی‌گرایی می‌باشد. اکنون این مساله مطرح میشود که در تحلیل اهداف و ابعاد مختلف تجاوز ترکیه به شمال سوریه چه موضعاتی مورد لحاظ قرار گرفته است؟
به گفته کارشناسان منطقه،مهم‌ترین بٌعد و حائز اهمیت‌ترین مساله در خوانش تحرکات جدید اردوغان و ارتش ترکیه، تلاش آنکارا برای توسعه ارضی است. در حقیقت، اردوغان و حزب عدالت و توسعه با صبغه‌ای مذهبی بارها نشان داده‌اند که سودای بازگشت به امپراطوری عثمانی را دارند و تلاش می‌کنند بار دیگر بر ممالکی که قبلا یعنی قبل از جنگ جهانی اول تحت کنترل عثمانیها بود، سیطره پیدا کنند. اگر در گذشته فقط در قالب تئوری تعداد قلیلی از تحلیل‌گران بر نئوعثمانی‌گری اردوغان تاکید داشتند، اکنون اکثر ناظران بر این باورند که نئوعثمانی‌گرایی در عمل نیز درحال پیگیری و اجرایی شدن است و او قصد دارد این مناطق را در آینده به ترکیه منضم کند.
دیگر ابعاد دارای اهمیت نسبت به انگیزه‌های پنهان اردوغان از حمله به سوریه را می‌توان در قالب تلاش وی برای کنترل کامل شمال سوریه دانست. در حقیقت ترکیه در مرزهای جنوبی خود حدود 930 کیلومتر با شمال و غرب سوریه مرز مشترک دارد. اکنون اردوغان تلاش دارد به بهانه حفظ و حراست از امنیت ملی ترکیه و مقابله با نیروهای وابسته به پ‌ک‌ک تمامی مناطق شمال سوریه را اشغال کند. از طرف دیگر این موضوع می‌تواند ترکیه را برای حل و فصل بحران مهاجران، با میزبانی حدود سه میلیون آواره سوری، یاری رساند. اسکان آوارگان در این مناطق علاوه بر رهایی آنکارا از مشکلات و هزینه‌های حضور آوارگان در ترکیه، موجب بر هم خوردن دموگرافی این مناطق به سود ترکیه خواهد شد بدین صورت که کردها در اقلیت قرار خواهند گرفت و توان آنها برای پیگیری استقلال به شدت کاهش خواهد یافت.
چراغ سبز آمریکا
اردوغان در پیشبرد برنامه‌های خود در وضعیت جدید نیازمند کسب رضایت آمریکا است؛ زیرا بدون رضایت واشنگتن چنین امری تا حد زیادی بیشتر شبیه به یک رویا ست تا واقعیت.
واقعیت آن است که ترکیه به عنوان عضوی از ناتو، اکنون به شریکی پردردسر برای ناتو تبدیل شده که در تخالف با برنامه‌های غرب در سوریه قرار دارد. هم‌اکنون اروپا، بویژه اعضای برجسته آن یعنی فرانسه و آلمان بیشترین شکاف را با ترکیه در میان کشورهای غربی دارند.
ازسوی دیگر، حمله ارتش ترکیه به سوریه، می‌تواند همکاری‌های سه کشور در آستانه را با تهدید جدی مواجه کند. حتی این امکان وجود دارد که تقابل نظامی میان ترکیه و روسیه اتفاق بیافتد چرا که مسکو به دنبال شرایطی برای پایان هرچه زودتر بحران در سوریه و مقابله با طرح‌های تجزیه‌کننده می‌باشد.
تمایلات ملی گرایانه اردوغان با چاشنی مذهبی
نشریه آمریکایی فارین پالیسی نیز با انتشار گزارشی به قلم "نیک دنفورد" به بررسی رویاهای توسعه طلبانه اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه برای احیای امپراطوری عثمانی پرداخته است. در این گزارش آمده است: درگیری نیروهای ترکیه با نیروهای کرد در سوریه و سایر تحولات منطقه، رسانه‌های هوادار دولت ترکیه را به تکاپو انداخته و در روزهای اخیر صحبت از مرزهای جدید ترکیه در این رسانه‌ها به میان آمده است. اگرچه که به نظر می‌رسد چنین ادعاهایی هرگز عملی نخواهد شد اما این موضع‌گیری‌ها و علاقه‌مندی‌های الحاق گرایانه نشان از تغییری جدی در سیاست خارجی ترکیه دارد. به نظر می‌رسد تمایلات ملی‌گرایانه ترکیه‌ای‌ها با چاشنی مذهبی همراه شده و ترکیب جدیدی را شکل داده که در سیاست داخلی و خارجی این کشور نمود پیدا کرده است. اما اگر به تاریخ مراجعه کنیم خواهیم دید که هرگونه مداخله نظامی در خارج از مرزها و تمایلات توسعه‌طلبانه ناسیونالیستی تنها موجب از دست رفتن موقعیت منطقه‌ای ترکیه و بر هم خوردن امنیت داخلی این کشور شده است.
ترکیه با کمک به گروه‌های تروریستی افراطی و دامن‌زدن به بی‌ثباتی در سوریه و عراق در واقع به‌دنبال کشورگشایی و توسعه مرزهای خود موسوم به مرزهای میثاق ملی است؛ امری که سبب میشود دسترسی ترکیه به بخشی از مناطق نفت‌خیز سوریه و عراق فراهم شود.
ناسیونالیست‌های ترکیه نقشه‌ای منتشر کرده‌اند که در آن بخش‌های شمالی عراق و سوریه و قسمت‌هایی از ارمنستان و آذربایجان به این این کشور الحاق شده است. البته مشخصا مرزهای این نقشه با مرزهای امپراتوری عثمانی یا کلیت ممالک مسلمان متفاوت است اما آنها نقشه خودشان را از ترکیه بزرگ ارائه داده‌اند. نکته دیگری در پشت این مرزها وجود دارد و آن تمایلات الحاق‌گرایانه ناسیونالیستی اردوغان است.
بنظر می‌رسد اردوغان یک عنصر جدید به سیاست خارجی این کشور افزوده است. او فرقه گرایی سنی را در دستور کار قرار داده و بر اهمیت آن در ترکیه تاکید کرده است. با این حال در عراق و سوریه، فرقه‌گرایی ترکیه از یک حد مشخص فراتر نمی‌رود چراکه آنکارا مشتاق حفظ روابط اقتصادی دو جانبه سودمند با ایران است و علیرغم حمایت ایران از دولت سوریه همچنان به گسترش روابط با تهران علاقه‌مند است.
اینکه هدف اردوغان چیست، باید صبر کرد و دید ولی به یقین از هم‌اکنون می‌توان گفت سرنوشت کشور گشایان و توسعه طلبان، همسان است. کسی که با شعار "تنش صفر با همسایگان" روی کار آمد، امروزه برای اشغال کشورهای همسایه، نقشه می‌کشد و برای بلعیدن سرزمین‌های همسایگان، لحظه‌شماری می‌کند سرنوشتی بهتر از بقیه نخواهد داشت.
*رسانه‌های دولتی ترکیه طی روزهای گذشته "نقشه جدیدی" از این کشور را منتشر کرده‌اند که آنکارا در آن دست به توسعه نقشه کنونی خود و تغییر مرزها زده است. در این نقشه نوار مرزی جدید ترکیه از شمال سوریه در شهر حلب تا شهر کرکوک امتداد می‌یابد و علاوه بر آن شهر موصل و برخی جزایر یونانی دریای اژه نیز به مرزهای این کشور ملحق شده‌اند
*انتشار این نقشه جدید با سخنان چندی پیش "رجب طیب اردوغان" رئیس‌جمهوری ترکیه مبنی بر ایجاد اصلاح و تغییر در معاهده لوزان سال 1302(1923) هم زمان بود، این توافقنامه توسط "مصطفی کمال آتاتورک" و کشورهای غربی پس از پایان جنگ جهانی دوم و شکست کشورهای محور امضا شد که در خصوص تعیین مرزهای کنونی ترکیه به اتفاق نظر رسیده بودند
*هرچند ظاهراً اصول و قوانین حاکم بین‌الملل، تغییر مرزهای موجود را نمی‌پذیرد، ولی گویا اردوغان به "امپراطوری عثمانی جدید" ایمان دارد و بر این باور است که اقتدار ترکیه و ضعف دیگر کشورها ممکن است وی را به تحقق خواسته‌ها و جاه‌طلبی‌هایش در ایجاد اصلاح و تغییر در معاهده لوزان نزدیک کند و بتواند سرزمین‌هایی که آتاتورک از تصرف آنها چشم پوشی کرده بویژه شهرهایی مانند موصل، حلب و کرکوک را به مرزهای کنونی ترکیه ملحق کند
*حمله ارتش ترکیه به شمال سوریه با همراهی گروهی از جریان‌های تروریست که به نام "ارتش آزاد" سازماندهی شده بودند، نماد آغاز دورانی جدید در عرصه سیاست خارجی کشور ترکیه است که می‌توان از آن به عنوان نئوعثمانی‌گری اردوغان یاد کرد
*اردوغان و حزب عدالت و توسعه با صبغه‌ای مذهبی بارها نشان داده‌اند که سودای بازگشت به امپراطوری عثمانی را دارند و تلاش می‌کنند بار دیگر بر ممالکی که قبلاً یعنی قبل از جنگ جهانی اول تحت کنترل عثمانیها بود، سیطره پیدا کنند. اگر در گذشته فقط در قالب تئوری تعداد قلیلی از تحلیل‌گران بر نئوعثمانی‌گری اردوغان تاکید داشتند، اکنون اکثر ناظران بر این باورند که نئوعثمانی‌گرایی در عمل نیز درحال پیگیری و اجرایی شدن است و او قصد دارد این مناطق را در آینده به ترکیه منضم کند
*درگیری نیروهای ترکیه با نیروهای کرد در سوریه و سایر تحولات منطقه، رسانه‌های هوادار دولت ترکیه را به تکاپو انداخته و در روزهای اخیر صحبت از مرزهای جدید ترکیه در این رسانه‌ها به میان آمده است. اگرچه که به نظر می‌رسد چنین ادعاهایی هرگز عملی نخواهد شد اما این موضع‌گیری‌ها و علاقه‌مندی‌های الحاق گرایانه نشان از تغییری جدی در سیاست خارجی ترکیه دارد
*ترکیه با کمک به گروه‌های تروریستی افراطی و دامن زدن به بی‌ثباتی در سوریه و عراق در واقع به دنبال کشورگشایی و توسعه مرزهای خود موسوم به مرزهای میثاق ملی است؛ امری که سبب میشود دسترسی ترکیه به بخشی از مناطق نفت‌خیز سوریه و عراق فراهم شود
سایر اخبار این روزنامه
اخبار کوتاه اقتصادی
وزیر امور خارجه:
آماده سفر به عربستان برای حل اختلافات هستم
تاکید دولت بر ضرورت تصویب لوایح FATF
بدرقه کاروان نظامی آمریکا با سنگ پرانی اهالی قامشلی سوریه
ارتش هند یک پایگاه پاکستان را بمباران کرد
الغنوشی خطاب به وزیر خارجه بحرین؛
فضولی موقوف، به امور کشور خودت برس!
توضیح روابط عمومی مجلس شورای اسلامی
درباره نوع پرواز در سفر رئیس مجلس به صربستان
تحقق اهداف آتاتورک در رویای کشورگشایی اردوغان
دبیر انجمن خودروسازان در واکنش به اظهارات همتی اعلام کرد:
قیمت خودرو دلیل اصلی کاهش تولید است
معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی با اشاره به سهم 11درصدی از صادرات غیرنفتی خبر داد
صادرات 2 میلیارد دلاری بخش کشاورزی در پنج ماهه اول امسال
وزیر کار: به کارگران آذرآب یک عذرخواهی بدهکاریم
باید موضوع مالکیت را زودتر از اینها برطرف می‌کردیم
120 رقم گندم در کشور ثبت شده است
تشکیل یک میلیون و 200 هزار پرونده سلامت برای ایثارگران
در جلسه هیات دولت به ریاست دکتر روحانی انجام شد؛
تشکر رئیس‌جمهور از خدمت رسانی شایسته به زائران اربعین حسینی
امنیت منطقه بدون بیگانگان
