روزنامه آفتاب یزد

روایتی واقعی از «چند می‌گیری گریه کنی؟»

آفتاب یزد- می‌گل هشترودی: چند سال پیش بود که فیلمی با عنوان «چند میگیری گریه کنی؟» در سینما به نمایش گذاشته شد که در آن به تجمل گرایی در مراسم ترحیم و افرادی که از این راه پول در می‌آورند پرداخته شده بود. شاید نویسنده این فیلم هیچ وقت تصور نمی‌کرد که امروز و بعد از گذشت چند سال از زمانی که فیلمش روی پرده سینما به نمایش گذاشته شد، جامعه تا این حد به مضمون این فیلم نزدیک شود؛ اشرافی شدن و تجمل‌گرایی بخشی از جامعه، این روزها سبب شده تا مراسم‌ها از شکل سنتی خودشان خارج شده و شیوه نوینی را در پیش بگیرند. در این بین مراسم ترحیم هم از قافله جا نمانده و به شکل‌های نوین و پرزرق و برق در برخی مساجد و مجالس بر گزار می‌شود. حلوابار، گل آرایی سنگ قبر، شمع آرایی مسجد، میز یادبود، اجرای موسیقی و پخش کلیپ یادبود در مراسم‌های ترحیم از جمله تجملاتی هستند که به مراسم ترحیم اضافه شده‌اند. این نوع مراسم اشرافی اگر چه با هزینه‌های زیادی همراه است اما موضوع حائز اهمیت این است که یادآوری می‌کنند مراسم ترحیم سنتی با همه آئین‌ها و فرهنگ‌های خودش رو به زوال است و نیازمند الگویی نوین در همان چارچوب است که در خلاء این الگو، جوانان نسل جدید به سمت فرهنگ‌های غربی می‌روند تا بتوانند امروزی تر مراسم سوگواری خودشان را برگزار کنند.
>تجملات در مراسم ترحیم
اگر مسیرتان به یکی از مراسم‌های ترحیم بالای شهر بخورد، تغییر شکل در نحوه برگزاری مراسم ترحیم و لوکس و اشرافی شدن آن را خواهید دید. بدون شک با یک میز یادبود رو به رو خواهید شد که با گل‌ها و شمع‌های زیاد به زیبایی تزئین شده است روی آن هم انواع و اقسام عکس‌های شخص مرحوم خودنمایی می‌کند. گوشه دیگری از خانه با بار حلوا رو به رو می‌شوید. میزی که انواع و اقسام حلوا‌ها در طعم‌ها و مزه‌های مختلف، خرما و شیرینی‌های مناسب مراسم ترحیم و چای و آب میوه روی آن خودنمایی می‌کند. صدای موسیقی جانگدازی هم از گوشه دیگر سالن به گوش می‌رسد و خواننده‌ای در حال خواندن موسیقی پر سوز و گدازی در سوگ عزیز از دست رفته است. بعد از گذشت مدتی هم کلیپی از عزیز از دست رفته پخش می‌شود که به آن کلیپ یاد بود می‌گویند و نشان دهنده عکس‌ها و فیلم‌هایی از لحظات خوش زندگی مرحوم است. تزئین سنگ قبر و گل آرایی آن هم جزو همین برنامه‌های لاکچری است که به مراسمات ترحیم اضافه شده اما در این بین موضوع دیگری هم مد شده است که البته جای امیدواری دارد و آن هم پرداخت هزینه تاج‌های گل به خیریه‌ها و ارسال بنر یا تاج گل مصنوعی به جای آن است که قابلیت چند بار استفاده دارد.
>ترویج مراسم لاکچری ترحیم در فضای مجازی


کافی است برای ارائه خدمات در مراسم ترحیم کمی در فضای مجازی جست و جو کنید آن وقت است که با سایت‌هایی مواجه می‌شوید که کارشان ارائه خدمات لاکچری در مراسم ترحیم است. در یکی از این سایت‌ها نوشته شده «خدمات مختلفی در حوزه مجالس ختم مورد نیاز است که ما در سایت... گرد آوری کرده‌ایم تا شما به راحتی بتوانید به این خدمات دسترسی داشته باشید. مانند: نیروی خدماتی، ظروف کرایه، کرایه صندلی، اجاره حجله، سفارش اعلامیه ترحیم، تهیه غذا، سنگ مزار، سفارش اعلامیه، کارت تشکر، پک میوه، مداح با نی و دف، حلوا خرما، گل آرایی، رزرو مسجد، کرایه اتوبوس و اجاره اتوبوس، رزرو تالار نزدیک بهشت زهرا، مداح و واعظ، تاج گل، تالار پذیرایی، پذیرایی چای و نسکافه،کلیپ یادبود، گوسفند زنده، ادای دین متوفی، آمبولانس، چاپ کتب و ادعیه»
>گروه موسیقی با سازهای عرفانی
در قسمتی از این سایت که در رابطه با اجرای موسیقی در مراسم ترحیم است آمده: «گروه موسیقی... با سابقه‌ای طولانی و توانایی بالا با گردآوری برترین نوازندگان و اساتید به نام موسیقی به خصوص سازهای عرفانی نی و دف،تار، سه تار، سنتور و خوانندگان موسیقی سنتی ایران زمین اجرای مراسم ترحیم و یادبود را عهده دار میشود. با توجه به سلایق متعدد جهت اجرای مراسم ترحیم، گروه موسیقی ترحیم در جهت اجرای برنامه عرفانی گام برمیدارد.لذا با حفظ احترام به جایگاه رفیع پدیدآورندگان اثرهای ماندگار و ترانه‌های ماندگار موسیقی اصیل ایرانی، نسبت به سلیقه شما در انتخاب چپدمان سازها، بهترین و ماندگارترین آثار فاخر موسیقی اصیل ایران زمین را در مراسم ترحیم و یادبود اجرا مینماییم.»
>میز یادبود با جلوه‌ای خاص
در قسمت دیگری که مربوط به ارائه خدمات میز یادبود است آمده: «طراحی میز یادبود و ترحیم برای اجرای مراسم ترحیم جلوه خاصی به مراسم ترحیم می‌دهد. یاد خاطرات، زنده نگه داشتن خاطرات و پر کردن جای خالی عزیزان با گلهای زیبا و قاب عکس خاطرات در میز یادبود جلوه‌ای از احترام عزیز از دست رفته را نمایش می‌دهد. تیم فنی و هنری با سلیقه‌ای مثال زدنی و هنری زیبا اقدام به طراحی میز یادبود و ترحیم و تزئین میز ترحیم می‌نماید. در زیر نمونه‌ای از میزهای یادبود و ترحیم در مراسم‌های مختلف را ملاحظه می‌فرمایید.» بعد هم عکس‌هایی از میزهای یادبود به انتشار گذاشته که هر یک با چیدمانی خاص به نمایش گذاشته شده‌اند.
>ورق زدن آلبوم خاطرات با کلیپ یادبود
تا پیش از این پخش کلیپ را تنها در جشن‌های عروسی شاهد بودیم اما این روزها ساخت و پخش کلیپ به مراسم ترحیم هم راه پیدا کرده است و شاهدیم که در برخی از مراسم‌های ترحیم کلیپی به نام کلیپ یادبود از شخص متوفی پخش می‌شود. در سایت یاد شده در خصوص این کلیپ‌های یادبود نوشته شده:«ورق زدن آلبوم خاطرات برای لحظاتی آدم را به گذشته می‌برد، به روزهایی که چه خوب و چه بد، چه به شیرینی و چه به تلخی سپری شده‌اند و حالا نگاه انداختن به آن برای کسانی که قرابتی با آن دارند همچون نگاه کردن به صفحه ی سفید و نقره‌ای سینما است که به جای دیدن فیلم دیگران فیلم زندگی خود را نگاه می‌کند. از تلخی‌های زندگی هر فرد از دست دادن عزیزانی است که در طول زندگی از دست داده‌اند و یاد آنهایی که چهره در نقاب خاک کشیده‌اند. دیدن تصاویر عزیزانی که دیگر در بین ما نیستند می‌تواند یادآور خاطرات با هم بودن باشد. تیم فنی اقدام به ساخت مستند زندگی نامه عزیزان از دست رفته و همینطور کلیپ یادبود می‌نماید. ساخت با بالاترین کیفیت زیر نظر کارگردانان حرفه‌ای ساخت مستند و همینطور تدوین گران حرفه‌ای عرصه فیلمسازی انجام میگیرد. پس از ساخت مستند و کلیپ ترحیم و یادبود میتوانید جهت پخش در هنگام برگزاری مراسم یادبود و ترحیم استفاده نمایید و همینطور می‌توانید به عنوان یادگاری در اختیار بازماندگان و دوستان قرار گیرد.» به غیر از این موارد برای بخش‌های دیگر مثل پذیرایی و گل آرایی و تزئین سنگ قبر هم توضیحاتی ارائه شده است اما سوالی که مطرح می‌شود این است که چرا این مراسم که پیش از این به صورت کاملا ساده برگزار می‌شد به این سمت و سو کشده شده و از طرف دیگر از آن جایی که تغییر در طی سال‌های متمادی ناگزیر است، چرا تغییرات به سمت تجمل گرایی پیش رفته و چرا الگوهایی در خصوص تغییرات نداریم و جامعه در طول این تغییرات به سمت تجمل‌گرایی و اشرافی پیش می‌رود؟
>گسترش فرهنگ مصرف گرایی در جامعه
وحید شالچی، جامعه شناس اجتماعی در این خصوص به آفتاب یزد گفت:«به نظر من این گونه موارد پیش از اینکه یک تغییر محسوب شود میل به گسترش یک فرهنگ مصرفی یا فرهنگ تظاهری در جامعه است که نشان می‌دهد طبقات نوکیسه در جامعه در حال گسترش هستند و تلاش می‌کنند تا حیثیت و اعتبار شان را از نمایش مصرف گرایی و اسراف در مصرف کسب کنند یا در واقع می‌خواهند با مصرف گرایی شان اجتماعی‌شان را به رخ بکشند. این نوع مصرف تظاهری مناسب با جامعه‌ای است که بیش از پیش ارزش‌های مادی در آن مهم شده است و در همین راستا ارزش‌های مادی به زیان ارزش‌های واقعی دیگر به گسترش است. این نوع مسائل پیش از آنکه معطوف به عملی مربوط به گذشته باشد معطوف به کسب هویت از طریق نمایش مصرف تظاهری برای بازماندگان است. این رویه در واقع نمایش تجملات و نمایش قدرت خریدی است که خانواده و بازماندگان دارد و دامن زدن به یک چشم و هم چشمی درون طبقات نوکیسه است.»
>عده‌ای با تجمل گرایی
کسب اعتبار و شان می‌کنند
او در رابطه با تغییرات در نحوه برگزاری مراسمات ترحیم تصریح کرد: «تغییرات چیزی است که در هر جامعه زنده‌ای رخ می‌دهد اما پدیده‌ای که به آن اشاره داریم تغییرات نیست بلکه مصرف تظاهری است که نشانه می‌دهد بخش‌های منتقد جامعه نتوانستند صدای لازم را داشته باشند به طوری که به جای اینکه تجمل گرایی باعث شرمندگی عده‌ای باشد، عده‌ای با این وسیله کسب اعتبار و شان اجتماعی می‌کنند. این نشان می‌دهد که یک اقتصاد سیاسی ناسالم منابع مادی فراوانی را برای بخشی از جامعه که مالیات نمی‌دهند و منابع درآمدی شفافی ندارند فراهم آورده و بخش‌هایی از جامعه که به دلالی مشغول هستند به زیان مولدین جامعه مال اندوزی می‌کنند و در این گونه مراسم‌ها فرصتی می‌یابند تا اعتباری که نمی‌توانند از جامعه به دست بیاورند را کسب کنند. شاید یکی از دلایلی که این‌ها نمی‌توانند اعتباری از جامعه کسب کنند این است که منابع درآمدی آن‌ها از دید جامعه سالم و موجه نیست، آنها این درآمد را ناشی از خلاقیت، سرمایه گذاری سالم و با پرداخت مالیات به دست نیاورده اند، حالا تلاش می‌کنند که با مصرف تظاهری اعتبار از دست رفته شان را دوباره به دست بیاورند. ما در حال حاضر نیازمند این هستیم که جامعه از این اشخاص اعتبارزدایی کند. جامعه باید نشان دهد که برای این گونه نمایش تجملات اعتباری قائل نیست و شان افراد به این ترتیب بالا نمی‌رود. چون جایگاه مهمی که جامعه دارد این است که به افراد شان می‌دهد و طبقات مختلف جامعه نیاز دارند که شان و اعتبار لازم را از جامعه به دست بیاورند، جامعه ما باید با نگاه انتقادی که نسبت به مصرف تظاهری شکل می‌گیرد، شان و اعتبار را به کارهای دیگری نسبت بدهد، مثل کارهای داوطلبانه و کارهایی که خیر عمومی را برای آن تامین می‌کند تا این که نمایش مصرف تظاهری باشد.»
>طبقات مختلف جامعه انتقادی تر
نسبت به این طبقات نوکیسه عمل می‌کنند
او در رابطه با فراگیری این مراسمات تاکید کرد: «من خوشبینم که به فراگیری این اتفاق نرسیم چرا که در حال حاضر طبقات مختلف جامعه روز به روز انتقادی‌تر نسبت به این طبقات نوکیسه عمل می‌کنند و نوع سبک زندگی که این طبقات نوکیسه به نمایش می‌گذارند روزبه‌روز بیشتر مورد انتقاد قرار می‌گیرد. از طرف دیگر به نظر نمی‌رسد که اینها خیلی گسترش پیدا کند چرا که تنها دهک‌های محدودی از جامعه این توان را دارند که بتوانند این مصرف تظاهری را به نمایش بگذارند. به همین دلیل به نظر نمی‌رسد که اشاعه آن‌ها چندان گسترده شود.»
به نظر می‌رسد که این مراسم‌ها مربوط به قشر خاصی از جامعه باشد اما پیش از این شاهد اشرافی‌گری در مراسمات عروسی بودیم که خیلی زود اشاعه پیدا کرد و همه گیر شد، به طوری که در حال حاضر شاهدیم که زوج‌های جوان برای اینکه جشن عروسی لاکچری داشته باشند قرض می‌کنند یا وام می‌گیرند! بنابراین بعید به نظر نمی‌رسد که این نوع مراسم ترحیم هم با وجود تبلیغاتی که صورت می‌گیرد خیلی زود گسترش یابد.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
ناکامی گناه مبهم فرشته! (خراسان)ارشادِ گشت ارشاد (اعتماد) اسرائیل دوباره تحقیر شد (تجارت) حباب «ریزپرنده- غول‌رسانه» ترکید! (جوان)
سایر اخبار این روزنامه
پنجشنبه تعطیل شود یا شنبه؟ بازی با جان مردم! روایتی واقعی از «چند می‌گیری گریه کنی؟» خودروسازی فشل را تا کی می‌خواهیم ادامه دهیم؟ موبایل گران می‌شود؟ بازی با جان کودکان با احداث دکل مخابراتی در نزدیکی مدارس گزارش خبری - تحلیلی آفتاب یزد درباره تغییر نام «قمارباز» محسن چاوشی که پس از مدتها مجوز گرفت امارات؛ نرمش یا چرخش؟! آفتاب یزد به بررسی پیام اصلی اصرارهای مکرر حسن روحانی به برگزاری همه پرسی می‌پردازد فرصت‌ها و تهدیدهای نفوذ روسیه زبان روسی و نایِ هفت بند! رفراندوم زهر هلاهل نیست! پارک کنید، پنچر می‌شود! عمومی کردن امر خصوصی فرصت‌ها و تهدیدهای نفوذ روسیه زبان روسی و نایِ هفت بند!