روزنامه همدلی
1398/07/21
«همدلی» نظام پرداخت یارانه در اقتصاد و تاثیر این سیاست‌ها بر اقشار درآمدی مختلف را ارزیابی کرد
پیدا و پنهان یارانههاهمدلی| فاطمه آقایی‌فرد: حاشیه‌های هدفمندی یارانه‌ها تمامی ندارد. حدود 10 سال بعد از روی کار آمدن بحث یارانه‌ها، حواشی اجرای قانونی که گفته میشود منابع مالی کشور را به هدر داده همچنان ادامه دارد.
اینکه یارانه نقدی نصیب ثروتمندان شد یا یارانه پنهان چه بلایی بر سر اقتصاد آورد سوالاتی هستند که این‌روزها به کرات شنیده می‌شوند و اظهارنظرهای مختلفی درباره این پرسش‌ها مطرح است.
هر چند رصد اخبار مختلف حداقل در روزهای اخیر نشان می‌دهد که بسیاری از مسئولان تعارف را کنار گذاشته و به شکست این سیاست تعدیل اقتصادی اعتراف کرده‌اند. اما با این همه هنوز هم بسیاری از آگاهان اقتصادی بر این باور هستند که کنار گذاشتن این سیاست به طور کلی وضعیت اقشار ضعیف را بحرانی‌تر خواهد کرد. این در حالی است که برآوردها نشان می‌دهد که تنها در بخش بنزین، ثروتمندان حدود 17 درصد بیشتر از دهک‌های درآمدی ضعیف یارانه دریافت کرده‌اند.
بر اساس بررسی‌های انجام شده از سوی تحلیلگران اقتصادی، قیمت بنزین در حالی برای دولت شش هزار تومان تمام میشود که سوخت با قیمت هزار تومانی به دست مردم می‌رسد و در این میان پنج هزار تومان یارانه پنهان به دهک‌های درآمدی مختلف پرداخت میشود. نکته قابل‌توجهی که در اظهارات بسیاری از آگاهان اقتصادی بر آن تاکید شده این است که افراد پولدار که ماشین‌های بیشتری دارند، به طور قطع یارانه بیشتری دریافت می‌کنند.
همین چند وقت پیش بود که برخی از بهارستانی نیز به این موضوع اشاره کردند. درست در روزهایی که سکانداران اقتصادی به دنبال تشکیل کمیته‌ای برای تنظیم هزینه‌کردها هستند، قصه حذف یارانه‌های پیدا و پنهان مطرح شده و این موضوع بیشتر در زمینه قیمت بنزین حاشیه‌هایی را ایجاد کرده است. از آنجایی که بنزین یک کالای سیاسی است و به راحتی نمی‌توان در قیمت آن تغییراتی را ایجاد کرد، این بحث با پیچیدگی‌های بسیاری همراه شده و اظهارنظرهای مختلفی را در برگرفته است. عده‌ای از آگاهان اقتصادی بر این باور هستند که افزایش قیمت بنزین نباید بدون برنامه باشد و حتی با وجود افزایش قیمت سوخت در کشورهای دیگر و خطر رشد قاچاق نمی‌توان بدون یک استراتژی مشخص قیمت سوخت را بالا برد.
به باور این گروه از تحلیلگران می‌توان در این زمینه از سیاستی که در کشورهای توسعه‌یافته در پیش گرفته شده کمک گرفت. بر اساس اظهارات تحلیلگران اقتصادی در صورت تنها در صورتی می‌توان قیمت بنزین را افزایش داد که برای مصرف سوخت مالیات در نظر گرفته شود.
استدلال این گروه از آگاهان اقتصادی اینطور است که به ازای افزایش نرخ بنزین و جلوگیری از قاچاق سوخت به کشورهای دیگر، می‌توان مالیات کمتری از مصرف‌کنندگان سوخت دریافت کرد تا تاثیر رشد قیمت بنزین در بخش‌های مختلف اقتصادی نمایان نشود. به گفته این گروه از آگاهان اقتصادی دولت در صورت کاهش نرخ سوخت نیز باید مالیات بیشتری از مصرف‌کنندگان دریافت کند تا مسیرهای هدررفت مصرف انرژی و بخصوص بنزین برای عده‌ای از افراد که در این زمینه افراط می‌کنند بسته شود.
قصه حذف یارانه‌های پنهان و به تبع آن افزایش قیمت بنزین سال‌هاست پایانی ندارد. دولت در حالی از شهریور همین امسال حدود 200 هزار خانوار پردرآمد را از دریافت 45 هزار و 500 تومان، معاف کرده است که چند وقتی میشود زمزمه‌هایی از حذف یارانه پنهان از انرژی مطرح شده؛ همان یارانه‌ای که در کنار همین 45 هزار تومان در قالب سوبسید به بخش‌های مختلف انرژی پرداخت میشود.
آنطور که مطالعات جدید مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد در سال ۱۳۹۷ مجموع یارانه پنهان حامل‌های انرژی حدود ۴۹ میلیارد و ۲۴ میلیون دلار بوده است.
در بین حامل‌های انرژی، ۳۵ درصد از یارانه پنهان پرداختی دولت به گاز طبیعی، ۲۴ درصد به برق، ۲۲ درصد به گازوئیل، ۱۸ درصد به بنزین و ۱ درصد نیز به آب تعلق می‌گیرد. قابل ذکر است با لحاظ نرخ فعلی دلار (حدود ۱۱ هزار و ۳۹۷ تومان) ارزش ریالی یارانه پنهان ۴۹/۲۴ میلیارد دلار به بیش از ۵۶۱ هزار میلیارد تومان می‌رسد. این گزارش‌ها بسیاری از مسئولان را به این نتیجه رسانده است که یارانه پنهان سوخت باید حذف شود. اما با توجه به حساسیتی که بنزین برای جامعه دارد و مصرف سوختی که زندگی افراد بی‌شماری را به دلیل مسافرکشی برای جبران هزینه‌های نفس‌گیر زندگی درگیر خود کرده، به نظر می‌رسد که دولت حتی اگر بخواهد قیمت بنزین را افزایش دهد و یارانه سوخت را حذف کند باید در این زمینه با احتیاط بیشتری وارد کار شود و از تجربه کشورهای موفق در این زمینه کمک بگیرد تا دود این سیاست چشم دهک‌های درآمدی ضعیف را نسوزاند.
بنزین باید مشمول مالیات شود نه یارانه
آلبرت بغزیان- سال‌هاست که یارانه به بخش‌های مختلفی از جمله بنزین، برق، آب و گاز پرداخت شده که به عنوان یارانه پنهان از آن یاد میشود. اصطلاح یارانه پنهان به این معناست که این یارانه قابل محاسبه نیست و به طور دقیق مشخص نیست که این مبلغ به دست چه گروه‌هایی می‌رسد.
در واقع یارانه پنهان با هدف کاهش قیمت کالا برای مصرف‌کننده پرداخت میشود و گرنه تولید کننده این یارانه را دریافت می‌کند. پرداخت این یارانه مدت‌هاست که در جریان است و در سال‌هایی که پرداخت این یارانه به تصویب رسید قیمت ارز تا این حد بالا نرفته بود. بعدها با افزایش نرخ ارز فاصله میان قیمتی که بنزین در گذشته به دست مصرف‌کننده می‌رسید در مقایسه با امروز افزایش یافت و مبلغ یارانه نیز کاهش یافت. حالا سوالی که می‌توان مطرح کرد این است که در برابر این بی‌عدالتی چه اقدامی باید انجام دهیم؟ واقعیت این است که نباید اینطور تصور کرد که یارانه پنهان بیشتر به دست اقشار مرفه جامعه می‌رسد و در این میان دهک‌های درآمدی پایین و متوسط هیچ نفعی از این یارانه نمی‌برند. در این مورد باید با احتیاط بیشتری صحبت کرد. چرا که افزایش قیمت بنزین، برق و حذف یارانه این بخش‌ها آسیب بیشتری به دهک‌های ضعیف جامعه می‌زند و باعث تشدید هزینه این بخش‌ها در زندگی افراد ضعیف خواهد شد.
در کشورهای دیگر وضعیت به گونه دیگری است. در کشورهای ی مانند نروژ و همه اقتصادهایی که متکی بر درآمدهای نفتی هستند درآمد حاصل از فروش نفت به صورت یارانه پنهان به مردم اختصاص می‌یابد.
در کشورهای دیگر که اقتصادشان متکی بر درآمدهای نفتی نیست درآمدهای دولت بیشتر بر پایه مالیات است و دیگر یارانه‌ای تعلق نمی‌گیرد. از سوی دیگر در این کشورها حتی مالیات هم برای مصرف بنزین و دیگر کالاها در نظر گرفته میشود و زمانی که بنزین یک دلار خریداری میشود به قیمت یک و نیم دلار هم فروخته میشود. در چنین کشورهایی زمانی که بنزین ارزان میشود مالیات افزایش می‌یابد تا تاثیر کاهش قیمت بنزین در اقتصاد آشکار شود. همچنین در این کشورها زمانی که قیمت بنزین افزایش می‌یابد، مالیات کاهش می‌یابد تا تاثیر گرانی بنزین بر دیگر بخش‌های اقتصادی ملموس نباشد.
در کشور ما نیز باید یک سری اقداماتی انجام شود و وضعیت درآمدهای مالیاتی را ساماندهی کنیم و با احتیاط بیشتری در زمینه حذف یارانه‌های پنهان اقدام کنیم تا اقشار آسیب‌پذر با افزایش نرخ بنزین و دیگر کالاها آسیب بیشتری نبینند. بهترین حالت این است که قیمت بنزین را افزایش دهیم و یارانه این بخش را حذف کنیم و نظارت بیشتری بر روی قیمت‌ها داشته باشیم.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) اخبار ویژه (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
کمانچه کلهر در مقابل موشک اردوغان
نماینده دوره اول مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با همدلی: مجلس اول اثرگذاری و اعتماد به نفس داشت
«همدلی» نظام پرداخت یارانه در اقتصاد و تاثیر این سیاست‌ها بر اقشار درآمدی مختلف را ارزیابی کرد
بنزین باید مشمول مالیات شود نه یارانه
شلاق قدرت بر تن نحیف روزنامه‌نگاری
محمدمهدی فرقانی در تبیین جایگاه مطبوعات در ایران: بی‌اعتمادی به رسانه‌ها، حاصل بی‌اعتمادی به ساختار قدرت است
محمدعلی الستی در تشریح موانع روزنامه‌نگاری امروز ایران: چالش روزنامه‌نگاری امروز عدم حمایت از آزادی بیان و اطلاعات
حملات ترکیه با وجود واکنش منفی افکار عمومی و جهان ادامه دارد؛ ایران نگران کردها
گزارش همدلی از قربانی شدن کودکان و غیرنظامیان کرد در تجاوز ترکیه به شمال سوریه لالایی مرگ
علی تاجرنیا ویژگی‌های ممتاز مجلس اول
چرا از اولین مجلس به نیکی یاد میشود؟ دمکراسی ، کارشناسی ، پاکدستی
آخرین ستون...
علی تاجرنیا ویژگی‌های ممتاز مجلس اول
«کردها» فراموش‌شدگان تاریخ
اهمیت و اهداف سفر عمران خان به تهران
