روزنامه آفتاب یزد
1398/07/20
واکاوی ابعاد سیاسی- میدانی عملیات ارتش ترکیه علیه کردهای سوریه در گزارش آفتاب یزد؛
حیات تروریسم از چشمه صلحآفتاب یزد – گروه بین‌الملل: چشمه صلح. عنوان عملیات سراسری ارتش ترکیه برای حمله به مناطق کردنشین سوریه که تنها 24 ساعت قبل دستور آغاز آن از سوی رئیس دولت آنکارا اعلام شد؛ عملیاتی سراسری در مرزهای شمال شرق سوریه که در راستای ادامه اقدامات نظامی آنکارا پس از حمله نظامی ترک‌ها در شمال سوریه که از الباب آغاز و تا عفرین و سایر مناطق پیرامونی ادلب ادامه داشت. اقداماتی که با نام شاخه زیتون با هدف ائتلاف با برخی گروه‌های مسلح و بعضا تروریستی مانند ارتش آزاد برای به اصطلاح مبارزه با داعش رقم خورد و امروز به چشمه صلح با هدف تامین امنیت ملی ترکیه رسیده است.
اما قبل از بررسی دلایل و اهداف حمله اخیر ترک‌ها به مناطق کرد نشین ابتدا باید شاخص‌های اثرگذار مرتبط با دولت آنکارا را از زوایای داخلی و خارجی در عرصه سیاسی حزب عدالت و توسعه مورد واکاوی قرار داد تا بتوان درک درست و تحلیل کاملی را برای مخاطب رقم زد.
در همین راستا ابتدا به چالش‌های پیش روی حزب عدالت و توسعه در حوزه سیاست داخلی می‌پردازیم و با نگاهی گذرا به برخی دلایل داخلی علل اقدام اخیر آنکارا و مواردی که دولتمردان ترک را به سوی چنین تصمیمی سوق داده مرور می‌کنیم.
حزب عدالت و توسعه ترکیه در حوزه سیاست داخلی سه چالش مهم پیش روی خود دارد؛ اول اینکه پس از انتخابات شهرداری استانبول که منجر به واگذاری نتیجه از سوی این حزب و پیروزی رقیب شد، جامعه سیاسی ترکیه شاهد یک اتفاق مهم و اعلام نشده بود. به عبارتی پس از شکست حزب عدالت و توسعه، مهمترین اتفاق انشعاب در حزب آک پارتی از سوی احمد داوود اغلو بود. وی که نخست وزیر دولت اردوغان و مغز متفکر حزب عدالت و توسعه برشمرده میشود طی اقدامی از آک پارتی انشعاب کرد.
در همین راستا پیوستن علی باباجان عضو حزب عدالت و توسعه به جریان انشعابی داوود اغلو نیز در زمره همین وقایع مهم سیاسی داخل ترکیه عنوان میشود. در واقع این انشعاب و پیوستن برخی اعضاء مهم آک پارتی به جریان انشعابی طبعات جدی برای حزب عدالت و توسعه در حوزه داخلی و خارجی درپی داشته است. برای نمونه میتوان به دعوت برخی سران کرد به استانبول و برگزاری نشست با برخی گروه‌های مسلح کرد اشاره داشت.
از سوی دیگر فرار از بحران اقتصادی ترکیه که محصول سرشاخ شدن اردوغان با رئیس جمهور ایالات متحده است را میتوان از دیگر چالش‌های مهم دولت و حزب حاکم بر ترکیه دانست. رکود اقتصادی حاصل از رودررو شدن با ترامپ و سقوط ارزش لیر باعث شد تا دولت اردوغان فشار اقتصادی قابل توجهی را تجربه کند و این درحالی بود که حزب عدالت و توسعه از لحاظ محبوبیت مردمی با توجه به شکست در انتخابات شهرداری استانبول از وضعیت خوبی برخوردار نیست.
فشار داخلی بر دولتمردان آنکارا تا جایی ادامه پیدا کرد که رئیس جمهور طی اقدامی ضرب الاجلی با هدف کنترل افکار عمومی ریاست بانک مرکزی ترکیه را از سمت خود برکنار کرد. در شرایط مذکور چالش دیگری دامن دولت حاکم بر ترکیه را گرفت و آن فشار احزاب سیاسی دیگر بر آک پارتی به دلیل انتقاد به سیاست‌های پیش روی اردوغان در حوزه خارجی است.
با توجه به وضعیت موجود در آنکارا برخی ناظران مسائل ترکیه بر این باورند که در دولت اردوغان سیاست خارجی از سیاست داخلی جدا است اما به اعتقاد گروهی دیگر از کارشناسان بر خلاف ایران، عربستان و عراق و... سیاست در دو حوزه خارجی و داخلی در رفتار سیاسی ترکیه از یک چسبندگی برخوردار بوده و هست.
از این منظر و با نگاهی گذرا به رفتار سیاسی آنکارا میتوان به این درک رسید که دولت ترکیه از سیاست خارجی با رویکرد محافظه کارانه به سوی اجرای سیاست‌های خارجی با ریسک بالا روی آورده و این در حالی است که گزارش مرکز حقوق بشر اروپا در سوریه که هر ماه بر اساس اقدامات سیاسی و نظامی بازیگران خارجی در شام ارائه میشود با اشاره به اقدامات آنکارا در مواردی چون خرید s400 و عملیات نظامی در جغرافیای کردی سوریه گواهی بر این مدعاست. از سوی دیگر با نگاهی به حمله ارتش ترکیه به مناطق کردی سوریه میتوان چسبندگی در سیاست داخلی و خارجی آنکارا نیز به وضوح مشاهده کرد. مسئله‌ای که تغییر در قوانین ترکیه و شکل پارلمانی و به عبارتی قرار دادن رئیس جمهور به جای نخست وزیر در تصمیم گیری‌های سیاسی که با همه‌پرسی از سوی اردوغان اجرایی شد زمینه رابرای اقدام امروز آنکارا در خصوص چشمه صلح فراهم آورد که خود نمونه‌ای از این چسبندگی است.
> چشمه صلح، عملیاتی با اهداف
سیاسی، امنیتی و اقتصادی
فرمان حمله ارتش ترکیه به مناطق کردی سوریه جدا از تحلیل‌های برخی رسانه‌های داخلی که حکایت از احیای عثمانی گری نوین دارد از موئلفه‌های جدی در حوزه اقتصاد، امنیت و سیاست برخوردار است. در همین راستا این اقدام نظامی ترکیه را میتوان نوعی کنش از سوی یکی از بازیگران بحران شام برآورد کرد. کنشی که هدف از اجرای آن تامین منافع و برخی اهداف از قبل تعیین شده از سوی دولت مردان آنکارا است.
> امنیتی
کردها را میتوان یکی از کارت‌های بازی اردوغان در داخل و خارج ترکیه برشمرد. به عبارتی رئیس جمهور ترکیه هنوز از کارت تهدید امنیت ملی از سوی کردها استفاده می‌کند و بر همین اساس در داخل ترکیه احزاب کردی را به عنوان یک تهدید بالقوه به مردم معرفی می‌کند.
این در حالی است که به اعتقاد برخی ناظران مسائل بین‌الملل هدف از این قبیل اقدامات از سوی اردوغان تقویت ناسیونالیسم ترکی و کاهش توان کردها در حوزه‌های مختلف در ترکیه است. از سوی دیگر این اقدام رئیس جمهور ترکیه در حوزه خارجی نیز حامل پیامی روشن برای جامعه بین‌الملل است. ترک‌ها با تقویت این قبیل اقدامات به دنبال این هستند که به جامعه بین‌الملل این پیام را مخابره کنندکه چشمه صلح نقض تمامیت ارضی کشور همسایه یا کشورگشایی نیست، بلکه اقدامی در راستای صلح و امنیت ترکیه و بین‌الملل است.
به نوعی اردوغان از کارت کردها برای مشروعیت بخشیدن به حضور خود در سوریه و نقض تمامیت ارضی آن کشور استفاده می‌کند که در ظاهر درونمایه امنیتی دارد. این در حالی است که اردوغان پس از دستگیری اوجالان و زندانی کردن وی در یکی از زندان‌های ترکیه که از سوی سرویس اطلاعاتی ترک‌ها اجرا شد به مردم این نوید را داده بود که هیچ تهدیدی از سوی کردها متوجه ترکیه نخواهد شد. چراکه رهبر pkk
هم اکنون در چنگ آنکارا است. این ادعا در حالی مطرح شد که تنها چند ساعتی پس از آغاز عملیات چشمه صلح شهر نصیبین ترکیه از سوی نیروهای کرد مورد هدف قرار گرفت.
از دیگر علل امنیتی عملیات چشمه صلح میتوان به تثبیت جایگاه آنکارا در معادلات شام اشاره کرد. در واقع ترک‌ها پس از گذشت هشت سال از آغاز بحران تروریستی سوریه و حضور در آستانه به این نتیجه رسیده‌اند که اگر بخواهند در معادلات سوریه دارای نقش مهم و اثرگذار باشند باید از دو مولفه بهره‌مند باشند. آنها یا باید مانند روس‌ها از قدرت تسلیحاتی و نظامی قابل توجهی برخوردار باشند یا مانند ایران از نفوذ در سطح دولت‌ها و نهضت‌ها با در اختیار داشتن زمین عمل کنند. دولتمردان آنکارا امروزه به این نتیجه رسیده‌اند که در اختیار داشتن زمین میتواند قدرت چانه‌زنی و جایگاه آنها را در معادلات خاورمیانه تغییر دهد.
این در حالی است که کارشناسان مسائل امنیتی معتقدند آنکارا مسیر اشتباهی را برای تامین خواسته‌های امنیتی خود انتخاب کرده و این قبیل اقدامات نه تنها جایگاه ترکیه را تثبیت نمی‌کند بلکه باعث تقویت گروه‌های مسلح و افراطی و بعضا تروریسم میشود.
> اقتصادی و سیاسی
موضوع ترکیه به همین جا ختم نشد. چرا که آنکارا اهدافی گسترده‌تر مسائل مطرح شده در سر دارد. دولتمردان ترک در موارد متعددی اعلام کرده‌اند که حدود سه میلیون و 700 هزار نفراز آوارگان سوری را در خاک خود اسکان موقت داده است. این در حالی است که اخیرا در آلمان طی گزارشی رقم دقیق آوارگان مستقر درترکیه بین دو میلیون 800 هزار تا سه میلیون مطرح شد. اما اگر از اعداد بگذریم باید به نیت آک‌پارتی و اهداف واقعی تئوریسین‌های اردوغان که ورای این مسائل است، پرداخت. به گفته مسئولان ترکیه، آنکارا قصد دارد با پیشروی در مناقط کردی جغرافیایی با عمق
20 کیلومتر را در اختیار بگیرد. سپس با ساخت شهرک‌هایی که تعداد آن میان 250 الی 300شهرک برآورد شده آوارگان را در آنجا اسکان دهد
تا سرزمین جدیدی با بافت غیر کردی ایجاد کند.
اقدامی که میتواند با اعطای تابعیت عرب و ترکمن به آوارگان و غلبه بر بافت کردی این مساحت از سوریه را به شکل نامحسوسی به ترکیه الصاق کند. مسئله‌ای که میتواند منافع امنیتی و سیاسی- اقتصادی آنکارا را تامین کند.
از دیگر علل این حمله میتوان به وجود مولفه‌هایی برای شکل‌گیری دومین اقلیم کردی درمنطقه اشاره داشت. پس از شکل‌گیری اقلیم کردی در عراق و ترکیه همواره به عنوان یکی از طرف‌های این اقلیم که مخالفتی جدی با فعالیت و حضور آنها به دلایل امینیتی دارد مشکلاتی را پشت‌سر گذاشته است. وجود ارتفاعات قندیل و پایگاه‌های گروه‌های مسلح کردی در ارتفاعات اقلیم کردی عراق از دیگر علل نگرانی آنکارا است. در واقع با آمایش سرزمینی که پس از بحران تروریستی سوریه به وجود آمد آنکارا نگران اتصال کانتون کردی عراق به سوریه و خلق سومین اقلیم کردی در مرزهای جنوبی خود است.
بر همین اساس با کارت آوارگان و ساخت شهرک به کل به دنبال تغییر بافت برآمده که در این میان مافیای ساخت و ساز املاک که در ترکیه در دست فرزند اردوغان بوده از ابعاد اقتصادی مورد توجه
این اقدام است.
> کنشگری آنکارا
و جامعه بین‌الملل
در همین راستا روسیه، آمریکا و اروپا طرف‌های مقابل ترک‌ها در این موضوع هستند. در واقع با آغاز بحران تروریستی در سوریه نیروهای کرد از سوی مقامات واشنگتن مورد توجه و سازماندهی قرار گرفتند و این مسئله تا جایی پیش رفت که آموزش و اقدامات مشترک عملیاتی علیه تکفیری‌ها از سوی نیروهای آمریکایی و کرد به اجرا درآمد. نیروهایی که به دلیل دوری از ایدئولوژی‌های مبتنی بر جغرافیای خاورمیانه و لائیک بودن به شدت عناصر با ارزشی از سوی واشنگتن و جامعه اطلاعاتی غرب برآورد شده‌اند.
از سوی دیگر موئلفه استقلال کردها از دیگر شاخص‌های موجود برای توجه واشنگتن به این اقلیم و مردم آن بوده است. این موضوع در طول تاریخ مصادیق متعددی دارد که برای مثال میتوان به عدم اخذ شناسنامه در دوران حافظ اسد تا برگزاری همه پرسی در اقلیم عراق
اشاره کرد.
مواضع دوگانه ترامپ در خصوص کلیت پرونده سوریه و همزمانی آن با حمله ترکیه به مواضع کردها باعث شده که اولا انتقادهایی در واشنگتن و برخی کشورهای اروپایی علیه ترامپ مطرح شود. ثانیا عدم هماهنگی میان مواضع کاخ سفید با پنتاگون به چراغ سبزی برای حمله ترک‌ها تبدیل شد. این در حالی است که روسیه به عنوان بازیگر خاموش این وقایع مورد توجه است و این توجه از آنجایی اهمیت پیدا می‌کند که مقامات این کشور به عنوان یکی از بازیگران اصلی در پرونده سوریه تنها خواستار مذاکره میان کردها و ترکیه شدند و در نهایت با اتخاذ برخی مواضع آنکارا را از هرگونه اقدام سخت منع کردند.
از سوی دیگر روسیه با فروش سامانه پدافندی s400 به ترک‌ها وتحویل آن به دنبال دور کردن این عضو ناتو از واشنگتن است. در همین‌جا بخشی از اقدامات نظامی ترکیه میتواند حامل پیامی با این محتوا به آمریکا باشد که دست از حمایت کردها بردارد. البته منافع دیگری مانند استرداد فتح الله گولن و ممانعت کاخ سفید از تحقق آن قابل تامل است.
> اروپا
ساعاتی پس از تایید خبر شروع عملیات ترکیه کشورهای اروپایی مانند انگلیس، آلمان و فرانسه با اتخاذ مواضعی نسبتا تند خواستار توقف عملیات مذکور از سوی آنکارا شدند. در واقع اروپا از دیگر طرف‌های درگیر با آنکارا در چشمه صلح به حساب می‌آید. این اصطکاک به گونه‌ای است که وزرای خارجه هلند و سوئد یکی پس از دیگری ترکیه را خطاب قرار دادند و فرانسه هم با انتشار بیانیه‌ای ادامه حمایت خود و متحدان اروپایی پاریس از کردها را اعلام کرد.
این در حالی است که قبل از اعلام این مواضع اتحادیه عرب ترکیه را مورد نکوهش قرار داد و همچنین شورای امنیت سازمان ملل برگزاری نشست اضطراری را در دستور کار خودش قرار داد. دبیر کل ناتو با اعلام اینکه نگرانی‌های ترکیه در مورد سوریه و کردها مشروع است روی دیگری از مواضع اروپا را نشان داد.
از دیگر علل ارتباط اروپا با این اقدام ترک‌ها وجود هسته‌های رده بالای کردی در پایتخت‌های کشورهای اروپایی و برگزاری مراسم‌های مختلف در اعتراض و مخالفت باسیاست‌های اردوغان است؛ مسئله‌ای که با حمله ترکیه شدت بیشتری به خود می‌گیرد و کشورهای اروپایی را درگیر خود می‌کند. از طرفی استفاده ابزاری اردوغان از سه میلیون آواره و تهدید اروپا برای تامین منافع آنکارا با طرح بازگشایی مرزهای ترکیه به سوی اروپا از دیگر علل ارتباط اروپا با این پرونده است.
> پیامدها
ترکیه اعلام کرده هدف از عملیات چشمه صلح مبارزه با تروریسم و تامین امنیت ملی ترکیه است. حال سوالی که از سوی برخی کارشناسان خارجی در مورد این پرونده مطرح میشود چرایی حمله ترک‌ها به مناطق کردی و عدم اقدام نظامی به سمت استان ادلب که بزرگترین مرکز تجمع نیروهای مسلح تکفیری همچون القاعده و... است. در واقع اینکه چرا هیچ‌گونه تحرک و اقبالی از سوی آنکارا برای مقابله با ادلب دیده نمی‌شود خود سوالی درخور تامل است.
مسئله دیگر وجود اردوگاه الهول در شمالشرق سوریه که تحت مدیریت کردها است. در واقع چند ده هزار نفر از عناصر داعش در این اردوگاه تجمیع شده و نگهداری می‌شوند. بغدادی سرکرده داعش نیز چندی قبل در صوتی با اشاره به این اردوگاه خواستار اقدام نیروهای داعش و آزادی زنان و مردان حاضر در این اردوگاه شد. یکی از پیامدهای جدی حمله ترکیه فرار و شورش تکفیری‌های حاضر در الهول است. در واقع مبارزه با داعش دیگر اولویت مناطق و نیروهای کردی نیست و از این پس آنها باید برای درگیری باترکیه آماده باشند و این مسئله میتواند زمینه ساز شکل‌گیری دوباره ساختار سازمان داعش در سوریه و عراق و بازگشت تهدیدی جهانی باشد.
در آخر باید متذکر شوم که از سوی دیگر برخی کارشناسان مسائل سوریه معتقدند که این اقدام ترکیه زمینه ساز نزدیکی میان کردهاو دولت دمشق میشود و این مسئله خود باید در جای خود مورد تحلیل قرار بگیرد. اما نکته حائز اهمیت این است که این حمله ترکیه میتواند فاصله‌های جدی میان کردها و دولت قانونی دمشق را برطرف سازد و آمایش جدیدی از نیروهای حاضر در سوریه ارائه کند.
ترکیه: ۳۴۲ تروریست را از پا در آوردیم
در حالی که انتقادها از اقدام اخیر ترکیه مبنی بر آغاز عملیات موسوم بخه چشمه صلح در شمال سوریه همچنان ادامه دارد، وزارت دفاع ترکیه روز گذشته در بیانیه‌ای مدعی شد که از ابتدای این عملیات تا کنون ۳۴۲ نیروی نظامی کرد کشته شده‌اند.به گزارش فارس به نقل از خبرگزاری تی آر تی عربی، در این بیانیه آمده است: به زودی عملیات «چشمه صلح» به موفقیت و با تلاش متکی بر خود به پایان خواهد رسید.وزارت دفاع ترکیه همچنین در بیانیه‌ای از کشته شدن اولین نیروی ارتش این کشور خبر داد؛ هرچند خبرگزاری هاوار وابسته به کردهای سوریه مدعی شده که تاکنون ۱۰۰ عنصر وابسته به ترکیه و نظامیان این کشور کشته و 9 نفر از نیروهای ارتش ترکیه نیز بازداشت شده‌اند. شبکه الجزیره نیز گزارش داد که درگیری‌ها در عمق هشت کیلومتری خاک سوریه جریان دارد و همزمان حملات هوایی ارتش ترکیه علیه مواضع کردهای سوریه صورت می‌گیرد.اعلام آمار ۳۴۲ کشته از سوی وزارت دفاع ترکیه در حالی است که فرماندهی نیروهای دموکراتیک سوریه در بیانیه‌ای کشته شدن ۲۲ تن از عناصر خود را در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه تایید کرده است.
> آمریکا ترکیه را تحریم می‌کند!
این درحالی است که واکنش جامعه بین‌الملل همچنان به اقدام اخیر اردوغان منفی است و به تازگی لایحه‌ای دو حزبی در سنای آمریکا مطرح شده است که براساس آن فروش تجهیزات نظامی آمریکا به ترکیه متوقف میشود و تحریم‌هایی بر اموال و دارایی رئیس جمهوری ترکیه در آمریکا به خاطر حمله آنکارا به شمال سوریه اعمال خواهد شد. به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس این لایحه به طور موثر تصمیم دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا برای خروج نیروهای آمریکایی از این منطقه را محکوم می‌کند.ترامپ در این خصوص به خبرنگاران در کاخ سفید گفت: با اعمال این تحریم‌ها موافق است اما تنها تا زمانی که اقدامات ترکیه در داخل سوریه ادامه داشته باشد.وی گفت: اگر اردوغان نخواهد این کار را به انسانی‌ترین روش ممکن انجام دهد من تحریم‌های بیشتری را در نظر دارم.درهمین راستا منابع دیپلماتیک فرانسه نیز اعلام کردند که وزارت خارجه این کشور سفیر ترکیه در فرانسه را احضار کرده است.ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه، پیش از این عملیات نظامی ترکیه در خاک سوریه را محکوم و اعلام کرده بود که این حملات تلاش‌های انجام شده برای مبارزه با تروریست‌های داعش را به مخاطره می‌اندازند.دولت نروژ هم در پی حمله ترکیه به شمال سوریه، صادرات سلاح خود به این کشور را به حالت تعلیق درآورده است.در همین راستا، اینه اریکسون سوراید، وزیر خارجه نروژ اظهار کرد، با توجه به اوضاع پیچیده و تغییرات سریع، وزارت امورخارجه نروژ به عنوان یک اقدام پیشگیرانه هیچ گونه تقاضایی برای صادرات سلاح و تسلیحات نظامی و یا مواد و تجهیزات با کاربرد چندگانه به ترکیه را مورد بررسی قرار نخواهد داد.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) پایان صبر استراتژیک ایران!(یادداشت میهمان) (کيهان) ابعاد اختلاف‌نظر اسرائیل و حماس در مورد آتش‌بس و تبادل اسرا (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
یک سوم جوانان نه کار می‌کنند نه درس می‌خوانند
دارا و ندار؛ دو طبقه اقتصادی در ایران
سرانجام مبهم کمک‌های میلیاردی مردم به سلبریتی‌ها
اندر حکایت اظهارات وزیر ارشاد درباره مشکلات اقتصادی که مهمترین دلیل کوچ هنرمندان است
ناطق بیاید نان پایداری آجر میشود
امکان‌سنجی استیضاح ترامپ توسط جناح رقیب در گفت‌وگوی امیرعلی ابوالفتح با آفتاب یزد
واکاوی ابعاد سیاسی- میدانی عملیات ارتش ترکیه علیه کردهای سوریه در گزارش آفتاب یزد؛
دیروز «زکریا»ی 8ساله از دست «گاندو» جان به در بُرد و امروز سارا و بسمه 14 و 16 ساله مقهور نامهربانی «هوتگ» شدند و این قصه ادامه دارد
تیم ملی فوتبال ایران کامبوج را 14 بر صفر برد و زنان نیز پس از 40 سال بدون ایجاد مشکلی به ورزشگاه رفتند
فرماندار کجا است ؟!
درباره حادثه سابیتی
قیام محافظه‌کاران علیه جانسون!
زمان اصلاح فرا رسیده
زمان اصلاح فرا رسیده
از رشد این افراد جلوگیری کنید
قیام محافظه‌کاران علیه جانسون!
دیروز «زکریا»ی 8ساله از دست «گاندو» جان به در بُرد و امروز سارا و بسمه 14 و 16 ساله مقهور نامهربانی «هوتگ» شدند و این قصه ادامه دارد
