روزنامه ابتکار
1398/07/18
«ابتکار» از اهمیت فرهنگی - اجتماعی کافی شاپ‌ها و دلایل مخالفت صداوسیما با آنها گزارش می‌دهد
حمله به گفتوگوفاطمه امین‌الرعایا
حدودا از یک دهه پیش «کافه گردی» به یکی از تفریحات جوانان تبدیل شد. در طول این یک دهه البته کافه‌ها دچار تغییرات متعددی شدند. امروز بسیاری از کافه‌ها وجه‌ای فرهنگی به خود گرفته‌اند و به جز مکانی تفریحی به جایی برای تبادل نظر و فکر تبدیل شده‌اند.
به تازگی صدا و سیما با پخش گزارشی به بررسی ناهنجاری‌های موجود در کافی‌شاپ‌ها پرداخته است. در این گزارش که به نظر کمی مغرضانه می‌آید، کافه‌ها محلی نامناسب برای حضور جوانان و نوجوانان دانسته شده که در آنها افراد در مکانی کم‌نور به استعمال دخانیات و مواد مخدر می‌پردازند! حال آنکه امروز در بسیاری از کافه‌ها فضایی فرهنگی حاکم است. البته نمی‌توان منکر وجود برخی تخلفات در این مکان‌ها شد اما امروز کافی‌شاپ‌ها در کنار محلی برای تفریح، مکانی برای برگزاری نشست‌های فرهنگی، جلسات نقد فیلم، کلاس‌های آموزشی و... هستند. اما به جز این‌ها در سطح شهر کافه‌هایی با تم‌های تخصصی نیز در حال فعالیت هستند، کافه‌هایی درباره بازی، کتاب، موسیقی، تئاتر، سینما و حتی رسانه که در آنها محصولاتی در همین رابطه هم در اختیار مشتری‌های‌شان قرار می‌گیرد که در‌صورت تمایل آنها را مطالعه کنند. در چنین شرایطی این سوال مهم مطرح میشود که چرا یک رسانه در سطح ملی چنین به نقدی بی‌رحمانه از مکان‌هایی که می‌توانند نقش مثبتی در شکل‌گیری فرهنگ جوانان داشته باشند، پرداخته میشود؟
عقلانیت مبتنی بر گفت‌وگو در مکان‌های جمعی شکل می‌گیرد
از زمانی که بشر به مزایای گفت‌وگو کردن پی برد، همواره در پی ایجاد مکان‌هایی برای این کنش بشری بود. شاید بتوان آگوراها را یکی از اولین مکان‌هایی دانست که بشر از آن برای گفت‌وگو و تبادل نظر استفاده می‌کرد. آگورا میدان‌های عمومی مهم در شهرهای یونان باستان بودند و معمولا در وسط این میادین، مراسم عمومی و مذهبی و همچنین برخی جشن‌ها برگزار می‌شد. انجام امور اقتصادی و تجارتی در آگورا، از اعتبار و رسمیت بیشتری نسبت به انجام چنین اموری در سایر نقاط شهر برخوردار بود و چنانچه در جریان داد و ستد و فعالیت‌های اقتصادی در آگورا، اختلافی میان افراد بروز می‌کرد، مدعی‌العموم و متصدیان رسیدگی به دعاوی، پرداختن به چنین اختلافی را نسبت به سایر اختلافات، در اولویت بیشتری قرار می‌دادند و جهت رسیدگی به آنها قوانین خاصی وجود داشت. امیدعلی مسعودی، کارشناس ارتباطات و استاد دانشگاه سوره با اشاره به همین مفهوم به «ابتکار» گفت: همیشه جوامع بشری به دلیل ارتباطات انسانی به دنبال گسترش ارتباطات فردی و میان‌فردی هستند. ارتباط یک نیاز اجتماعی برای انسان‌ها است و این ارتباطات برخی از نیازهای ارتباطی، تفریحی، خبری و حتی انتقال میراث فرهنگی را به انجام می‌رساند. بنابراین از زمان قدیم خصوصا در میان یونانیان در دوره افلاطون و ارسطو، میدان‌هایی به نام آگورا وجود داشت که مردم در آنها جمع می‌شدند و به مباحثه می‌پرداختند. شاید بهترین شکل آگورا را در کشور خودمان در هنگامه پیروزی انقلاب اسلامی دیده باشیم. تا چند ماه و حتی چند سال پس از انقلاب اسلامی، مردم در مقابل دانشگاه جمع می‌شدند و با هم بحث می‌کردند. در همین مکان اطلاع‌رسانی صورت می‌گرفت، گروه‌های موافق و مخالف به تبادل نظر می‌پرداختند و به نوعی این اجتماعات شکلی از دانشگاه را به خود گرفته بود. روزنامه و کتاب‌‌های زیادی خوانده می‌شد. همین اجتماعات باعث می‌شد افراد برای بالا بردن اطلاعات خود و توانایی بیان ادله بیشتر به منابع مطالعاتی مراجعه کنند. بنابراین این میدان‌ها، حوزه‌های اجتماعی هستند.
او ادامه داد: در دوره‌ای شاهد بودیم که آگورا و میدان‌های عمومی تبدیل به قهوه‌خانه‌ها شدند. این اتفاق تنها مختص ایران هم نبود. در ترکیه و همچنین اروپا این اتفاق رخ داده است. قهوه‌خانه‌ها جایی بودند که مردم در آنها به تبادل نظر می‌پرداختند. حتی تا سال‌های اخیر شاهنامه‌خوانی، پرده‌خوانی و... در قهوه‌خانه‌ها رواج داشت، چون جایی بود که مردم حین نوشیدن چای، گپ می‌زدند. امروز در فرانسه وقتی مردم می‌خواهند قهوه بخورند، به همان بهانه ساعت‌ها با هم صحبت می‌کنند. اساتید همراه دانشجویان و همچنین عموم مردم به مباحثه می‌پردازند و این بحث‌ها بسیار مفید هستند. به همین خاطر یکی از فیلسوفان مشهور مکتب فرانکفورت آلمان، آقای یورگن هابرماس می‌گوید ما اگر می‌خواهیم پیشرفت کنیم و امور پیش بروند باید فضاهای عمومی داشته باشیم و این ارتباطات و گفتمان‌های صورت گرفته بین مردم به حل مسائل کمک می‌کند. بنابراین عقلانیت ابزاری را قبول ندارد و به یک نوع عقلانیت مبتنی بر گفت‌وگو اعتقاد دارد.
این استاد دانشگاه سوره افزود: این عقلانیت مبتنی بر گفت‌وگو در چه مکان‌هایی رخ می‌می‌دهد؟ در رده‌های مختلف سنی در مهدکودک، دبیرستان، دانشگاه، خانواده و بعد در فضای عمومی در قهوه‌خانه‌ها، استادیوم‌های ورزشی، تئاتر و... مکان‌هایی که انسان‌ها همدیگر را می‌بینند و به گفت‌وگو می‌پردازند.
دلیل برخوردهای سلبی؛ قبول نداشتن فلسفه وجود فضاهای عمومی
مسعودی در رابطه با گزارشی که صدا و سیما در رابطه با کافی‌شاپ‌ها پخش کرد، گفت: ما نباید شتابان با محل‌های گفت‌وگو برخورد کنیم. البته همه جا در بهترین وضعیت مشکلاتی پیش می‌آید. ممکن است این مشکلات ناشی از انحرافات فردی یا گروهی باشد اما ما باید کلیت را ببینیم. اگر اشکالی را دیدیم، نباید صورت مسئله را پاک کنیم بلکه باید مشکلات را حل کنیم. ما به فضاهای عمومی نیاز داریم. بنابراین کافه‌ها با رعایت عرف و مقررات باید وجود داشته باشند. ما ملتی هستیم که کم روزنامه و کتاب می‌خوانیم و علت این است که کم بحث می‌کنیم و این به حل مسائل کمکی نخواهد کرد. به نظر من باید با چنین شیوه‌های برخوردی تامل کرد.
او درباره علت در پیش گرفتن رویکردهایی توسط صدا و سیما مشابه رویکردی که در گزارش مربوط به کافی‌شاپ‌ها شاهدش هستیم، گفت: اگر ما فلسفه فضای عمومی را قبول کرده باشیم، سعی می‌کنیم مشکلات را اصلاح کنیم نه اینکه برخورد سلبی با موضوع داشته باشیم. به نظر می‌رسد چندان فلسفه وجود فضاهای عمومی که همیشه به حل شدن مسائل کمک می‌کند، در این موارد به رسمیت شناخته نمی‌شود. افراد در کنار هم به آرامش دست می‌یابند و با گفت‌وگو است که می‌توان از سد مشکلات عبور کرد. اگر ما همه فضاهای عمومی را ببنیدیم، شاهد بروز مشکلات اجتماعی خواهیم بود، از سوی دیگر نهادهای اجتماعی دچار تزلزل خواهند شد، مشکلات روانی و افسردگی هم از دیگر پیامدهای چنین برخوردهایی است.
مسعودی با تایید این نکته که کافی‌شاپ‌ها پتاسیل خوبی برای فرهنگ‌سازی و ارتقای فرهنگ دارند، افزود: ما باید فضاهای عمومی را تقویت کنیم. قهوه‌خانه‌ها، کافی‌شاپ‌ها، محل‌های غذاخوری، سالن‌های اجتماعات همگی باعث شکل‌گیری آگورا خواهند شد. اگر ما این فلسفه را قبول کنیم قطعا هیچ رسانه‌ای برخورد یک‌جانبه و سلبی نمی‌کند. ما نباید تصور کنیم با تعطیل کردن کافی‌شاپ‌ها و قهوه‌خانه‌ها مشکلات اصلی حل می‌شوند.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) جنگ رسانه‌ای در فضای موشکی (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
رئیس‌جمهوری خطاب به مسئولان اجرا و نظارت بر انتخابات:
اجازه دهیم ملت پیروز شود
ژوبین صفاری
معادله دو وجهی انتخابات
«ابتکار» از اهمیت فرهنگی - اجتماعی کافی شاپ‌ها و دلایل مخالفت صداوسیما با آنها گزارش می‌دهد
سیاست‌مداران صنعت را رها کنند
آفت تبعیض، چالش پیش‌روی صنعت
صندوق‌های مکانیزه برای مقابله با فرار مالیاتی موثر خواهد بود؟
کاخ سفید رسماً نسبت به همکاری با کنگره بر سر موضوع «اوکراین گیت» مخالفت کرد
ترامپ در برابر کنگره
فروش محدود بلیط، حصارکشی جایگاه زنان و جداسازی جنسیتی ورودی‌ها، صدای بسیاری را درآورد
رهبر انقلاب در دیدار نخبگان و استعدادهای برتر علمی:
استعداد ایرانی موهبتی همیشگی است
رئیس قوه قضائیه:
فساد محصول اقدام
افزایش عمق و محتوا در آموزشوپرورش
محمدجواد ظریف:
تحریم‌های آمریکا جنایت جنگی است
