روزنامه آفتاب یزد
1398/07/17
میلیاردرهای دوپینگی
آفتاب یزد- گروه گزارش: میلیاردرهای جدید و بی نام و نشان که تنها نامی‌از آنها شنیده میشود در عرصه اقتصادی ایران کم نیستند اما همان افراد مطرح که مردم ، ثروت آنها را به ساختمان‌ها و مال‌هایی که می‌سازند می‌شناسند به قدر کافی در ثروت اندوزی به شیوه‌های ناشفاف عمل کرده اندکه جای هیچ گونه تردیدی را در خصوص اتصال آنها به رانت باقی نگذارد.
مال‌ها و ساختمان‌های بلند و شیک یکی دو دهه ای است که در تهران بیشتر به چشم می‌آیند. از اواخر دهه هفتاد بود که پاساژ‌های بزرگ و مال‌ها بخصوص در تهران سر برآوردند . تقریبا از همین دوران در کنار صنعت رو به رشد ساختمان‌های شیک و مال‌ها، بانک‌های خصوصی نیز در حال جان گرفتن بودند و انواع و اقسام مجوزهای بانک برای برخی افراد که نام و نشانی از آنها نبود صادر می‌شد.
به تدریج و با گسترش بسترهای رانت در کشور ،
مولتی میلیاردرهای مافیایی که پشت شان به چند عنصر یا به اصطلاح نهاد خاص گرم بود سر بر آوردند و نام آنها کم کم بر سر زبانها افتاد.
از اواخر دهه 80 به بعد در کنار ساختمان سازی و مال‌هایی که به سرعت در گوشه و کنار کلانشهرها بخصوص تهران سر بر می‌آورد ،صنعت گردشگری و تورهای خارجی نیز که تا همین دو سال قبل برای خیلی‌ها جذاب بود به صورت مونوپل در اختیار افراد خاص قرار گرفت.
در گذشته برخی سرمایه داران همان خان و خان زاده‌ها
بودند که زمین‌های زیادی داشتند . اکنون نیز این خان‌ها به شکل غول‌های اقتصادی مدرن که نه از راه‌های سالم بلکه از طریق زد و بند و بهره گیری از رانت به مولتی میلیاردرها مبدل شده اند ظهور و بروز پیدا کرده اند.
در عصر گسترش استارت آپ‌ها و اقتصاد‌های دانش بنیان و همچنین کارآفرینی دیجیتالی که شرکت‌های دانش بنیان دانشگاهی و کسب و کارهای پر بازده با سهامداران میلیونی در اقصی نقاط
جهان با سرمایه‌های شفاف و مشخص مشغول فعالیت هستند فعالیت سرمایه داران مافیایی در اقتصاد ایران که اگر به رانت و رابطه وصل نبودند با کارمند یا کارگر عادی تفاوت چندانی نداشتند،خود جای سوال و شگفتی دارد.
> رانت جویی
وقتی پای رانت و دسترسی به گلوگاههای اقتصادی در بین باشد ، فعالیت‌های گسترده و دنباله دار برخی‌ها مصداق رانت‌جویی محسوب میشود که عبارتی است برای کسانی که وابستگی‌های خاص به کانون‌های ثروت و قدرت دارند . ظهور اینگونه غول‌های تجاری در غرب و شرق جهان امر نامعمولی نیست با این تفاوت که میلیاردرها و صاحبان صنعت در دنیای بیرون ایران بعضا کار آفرین‌های خودساخته ای هستند که با بهره گیری از هوش تجاری و پشتکار خود به ثروت دست می‌یابند اما آیا ثروتمندان ایران و کسانی که نامشان در بازارهای بزرگ موبایل، آهن و توریسم خوش درخشیده با استفاده از پشتکار خود و بدون رانت به موقعیت‌های بزرگ دست یافته اند؟
> تاسیس بانک‌های خانوادگی
رانت خواران بزرگ در زمینه ایجاد بانک هم نقش فعالی دارند و معمولا نام آنها در پشت پرده ایجاد بانک‌ها قرار دارد. در اینگونه موارد این افراد معمولا حلقه نزدیکان خود را در سمت‌های مهم بانک قرار می‌دهند و یا در حالتی دیگر تسهیلات درشت و بزرگ بانک را در اختیار نزدیکان خود قرار می‌دهند.
دوره احمدی نژاد فرصت خوبی برای این افراد بود که مجوزهای نامشروع برای خود بگیرند. پایگاه خبری افکار نیوز در این باره نوشته بود:
در راه اندازی بانک‌های خاص و کسب مجوز آنها از بانک مرکزی، شبهاتی وجود دارد. در سال 88 یکی از این بانک‌ها به مدیر عاملی افراد فعال در عرصه رانت ایجاد شد که این امر با کمک‌های دولت محمود احمدی نژاد میسر گردید تاسیس این بانک‌ها جنجال های رسانه ای زیادی را در بر داشت و تخلفات آنها بسیار آشکار بود.
با این حال وقتی لیست اعضای هئیت مدیره برخی بانک‌ها را نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم که برخی از آنها تا چه حد خانوادگی هستند و طبعا تصور اینکه تسهیلات پر و پیمان هم به افرادی غیر از نزدیکان خودشان برسد تصوری اشتباه و محال می‌نماید.
اینگونه بانک‌ها بانک‌های خاندانی هستند که با یک فامیلی مشخص و نام‌های متعدد به عنوان اعضای تشکیل دهنده ثبت شده‌اند.
> شیوه ارباب رعیتی
خان‌های جدید دوران مدرن رفتارهای سازمانی خاص خود را در عرصه اقتصادی دارند که بیشتر به نوعی اشرافیت‌های موسوم به « جوامع کاستی» شباهت دارد که همه چیز منحصرا در اختیار یک
طبقه با افراد خاص و مشخص است. برخی
مولتی میلیاردرها از جمله کسانی که بازارهای موبایل
و آهن را قبضه کرده و مال‌های زیادی هم در کلانشهرها دارند از این شیوه مستثنی نیستند.
در شیوه ارباب رعیتی این افراد غرفه‌های مال‌ها به فروش نمی‌رسند و مشخص هم نیست که آیا عرضه سهام آنها در بورس چگونه خواهد بود. شیوه کاربردی رانت‌خواران به این نحو است که مثلا غرفه‌های مال‌های بزرگ را به فروش نمی‌رسانند تا قیمت تمام شده خرده فروشی کالاها در مغازه‌های لوکس مال‌ها افزایش یافته و به عبارتی مردم هنگام خرید هزینه قیمت واقعی کالا را ندهند بلکه هزینه مکان لوکس را به فردی که مغازه را اجاره کرده پرداخت کنند که این شیوه سود بسیار سرشاری را نصیب صاحبان مال می‌کند.
تداوم همان روش خرده فروشی در بازارهای لوکس شمال تهران به سایر نقاط پایتخت شیوه ای
است که مال سازان و صاحبان معروف سرمایه در نظر دارند و گفته اند تا 1400 دیگر خرید‌ها منحصر به مکان‌های لوکس شمال شهر تهران نخواهد بود بلکه این برنامه توسعه خواهد یافت تا به عبارتی جیب خان‌ها پر پول تر شده و مردم پولی فراتر از هزینه نهایی کالا از جیب شان پرداخت کنند.
این روزها برای انجام کار خیر هم نمی‌توان از عاملیت و حضور میلیاردرهای معروف در عرصه‌های ساختمان ، بانک و پاساژ برکنار بود. این افراد در موسسات خیریه و نیکوکاری هم دست بالا را دارند و در بیشتر آنها یا سهام دارند و یا عضو عالی.
بنیادهای خیریه و نیکوکاری زیادی هستند که با عنوان کمک به نگهداری و تربیت کودکان بی سرپرست و عقب مانده ذهنی و حمایت از استعداد‌های درخشان وارد کارزارهای اجتماعی مرسوم شده اند.
> جعل اسناد و زمین خواری
کسانی که به رانت‌ها و کانون‌های ثروت و قدرت متصل هستند ابایی از زمین خواری و ساخت و سازهای غیرقانونی ندارند.
در شرایطی که زمین‌خواری در حوزه زمین‌های دولتی امری مرسوم و رو به رشد بوده ، بعضاً گزارش نهادهای نظارتی حاکی است افراد ذی‌نفوذ هم که مال‌ها وساختمان‌های معروف را در کلانشهر در اختیار دارند با رخنه در سازمان‌های دولتی و ارائه نقشه‌ها و مستندات جعلی املاک زیادی را صاحب می‌شوند.
نگاهی به پرونده اقدامات جاعلین پرنفوذ و زمین خوار نشان می‌دهد پرونده زمین‌خواری مربوط به قشر ضعیف جامعه نیست بلکه زمین خواری اغلب توسط یقه سفیدها صورت می‌گیرد که به برخی از دستگاه‌های دولتی دسترسی دارند . این افراد که در کلانشهرها ساختمان‌های زیادی را در اختیار خود دارند ، دامنه ساخت و سازهای خود را از شهر به مناطق بکر اطراف برده ودر حوزه زمین و شهرسازی زمین‌های دولتی با استفاده از رانت اداری و مدیریتی را بدست آورده اند و با استفاده از اسناد جعلی صاحب این زمین‌ها شده و ساخت و سازهای خود را در آن رونق می‌دهند.
در اینگونه موارد زمین‌های دولتی به دلیل نداشتن سند مالکیت و همچنین عدم شناسایی و ثبت در سامانه‌های سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، قابل تفکیک و تمیز از دیگر زمین‌ها نبوده و همین باعث ایجاد بستر جعل اسناد و
سوء استفاده باندهای متصل به رانت را فراهم می‌آورد.
بنابراین می‌توان اذعان کرد که عمده
زمین خواری در کشور توسط صاحبان قدرت و ثروت
و افراد دارای رانت اطلاعاتی صورت می‌گیرد که این افراد هم باندهای کوچک کلاهبردار و تازه کار نیستند بلکه افرادی هستند که به امور ساخت و ساز و مجوز آشنایی خوبی دارند و به سادگی می‌توانند زمین‌های دولتی یا شخصی متروک را با دست اندازی‌های به ظاهر قانونی صاحب شوند.
بی شک فساد اقتصادی و رانت‌خواری همچون موریانه‌ای به ریشه‌های سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی‌آسیب می‌زند اما سوال این است که چه عواملی بستر ساز ظهور سلاطین و نوکیسه‌هایی است که بدون پشتکار و سرمایه‌های شفاف به میلیاردرهای رانتی و به اصطلاح دوپینگی تبدیل می‌شوند؟
کارشناسان می‌گویند تا زمانی که انحصار، تعارض منافع، ساختار اقتصادی رانت‌زا، عدم پاسخگویی و عدم شفافیت وجود داشته باشد، ظهور یقه سفید‌های نوظهور اجتناب ناپذیر خواهد بود، به عبارتی دیگر تا زمانی که با فساد به شکلی اصولی و ریشه‌ای برخورد نشود و بسترهای فسادزا کشف و نابود نشوند، مسیر فساد همچنان بازمانده و خواهد ماند و شاهد بروز و ظهور مفسدان و سلاطین جدید خواهیم بود.
در این میان آنچه حائز اهمیت است اینکه اصلاح ساختار نظام اداری و اقتصادی، اصلاح قوانین، شفافیت و رقابت در واگذاری شرکت‌ها و بنگاه‌های دولتی، اصلاحات نهادی برای افزایش شفافیت و پاسخگویی، استقرار کامل دولت الکترونیک، تشدید اقدامات نظارتی، قاطعیت در برخورد با مفسدین اقتصادی، مردمی‌شدن مبارزه با فساد و بستن گلوگاههای رانتی و فساد خیز می‌تواند به خشکیدن ریشه‌های فساد کمک کند.
سایر اخبار این روزنامه
قاضی خطاب به متهم: ترسی از ایروانی نداشته باش حقیقت را بگو
تقلب‌های عجیب در مواد غذایی
بازدید رهبر معظم انقلاب از نمایشگاه شرکت‌های دانش‌بنیان وفناوری‌های برتر
از سازمان محیط زیست تا وزارت بهداشت؛ راهی که به سرعت طی شد
اصولگراها و اصلاح‌طلبان هنوز رسوبات تفکرات کمونیستی دارند
عجله سعودی‌ها صبر ایرانی‌ها
سحر تبر تیتر رسانه‌های خارجی
میلیاردرهای دوپینگی
اقدام تبلیغاتی دو رئیس‌جمهور
هتل آمریکایی حق فروش یک بطری آب به ظریف را هم نداشت!
زیرپله‌ای‌های غیراستاندارد
زیرپله‌ای‌های غیراستاندارد
معلمان جوان؛ آینده سازان جهان
ترامپ و پروژه نئوعثمانی اردوغان
خبر تلگرامی
چشمانت را به رنگ خزر کن دخترِ وطن
جزئیات تولید ۶ هزار و ۷۵۰ تن بذر
