من ایران را دوست دارم

ارمغان بهداروند
کارشناس شع




توانش ادبیِ گویش های محلی و لهجه های قومی چه در آفرینش های محلی و چه در آثار زبان معیار انکار ناشدنی است. محصور کردن این قابلیت در رویکردهای موزه ای و دخیل ندانستن آن ها در تولید خلاقه ی ادبی امروز، شعر را از انتفاعی مسلّم محروم کرده است. در این شماره از سه شنبه های شعر ایران با گزینه هایی از زادبوم های ایران زمین و یادداشتی ارجمند از دکتر اردشیر صالح پور این ضرورت را یادآوری کرده ایم. در طراحی این شماره از همکاری گروه طراحی الف برخوردار بوده ایم که امیدواریم مورد توجه مخاطبان قرار گرفته باشد.


شازده کوچولو از گل پرسید: آدم ها کجان؟
و گل گفت: باد به این ور و اون ور می بردشان، این بی ریشگی اسباب دردسرشان شده
هویت، گویی امری نهفته است که در نهاد ما و فارغ از خواست ما ریشه دوانده است و نسل به نسل منتقل می شود، هم چون ژنی که به ویژگی جسمانی و کالبدی ما از نسلی به نسلی دیگر در گذر است و بدین طریق است که ویژگی های مشترک رقم می خورد. هویت در دل و جان و نهاد ماست، هویت جنس هر ملت یا فرهنگ او را می سازد. شناخت فرهنگ گسترده این سرزمین کهنسال تنها راه شناخت هویت ملی ماست و عزت ملی از این طریق حاصل می شود. ایران، سرزمینی چند فرهنگی و متنوع است و رمز و راز مانایی و بقای این دیار از وفاق و وحدت ملی سرچشمه می گیرد که همه با هم ایران را می سازند. هویت ملی، به معنای احساس تعلق و وفاداری به عناصر و نمادهای مشترک ملی و اجتماعی است. تاریخ و تبار مشترک، مذهب، جغرافیای زمینی، احساس علائق، گذشته و دغدغه های مشترک، معضلات ملی، زبان و ادبیات و آداب و مناسک، همه و همه تعلقاتی است که ما را به هم پیوند می دهد و چنین مفاهیمی همواره در ادبیات و هنر هر سرزمینی تجلی و ماندگاری می یابد. هویت، احساسی است که افراد نسبت به خود دارند، تعریفی که انسان از «که بودن» و یا «چه بودن» خود دارد. پس فرهنگ بومی، جلوه ای بارز از هویت ماست و بیانگر روح قومی و هویت اجتماعی، فولکلور دانش مردمان در تجربه ای زیستی و نسبت بین دنیای درون و عالم پیرامون و جهان ماورایی است که در شعر و هنر باورها و صنایع و منسوجات به نقش و نگار و به حرف و کلام و لحن و آواز تجلی می یابد.
همه این ها به انسجام ملی کمک می کند و ایران کهنسال ثابت نموده است که همواره انعطاف پذیر، زایا و زنده به این تعامل فرهنگی مبادرت ورزیده و رنگ و صفحه خود را در این سپهر فرهنگی ماندگاری بخشیده است و این ها همه تلاشی برای جلوگیری از زوال پذیری است.
ویل دورانت تاریخ نگار معاصر می گوید: رود خروشان تمدن و فرهنگ شهری از به هم پیوستن چشمه ها و جویبارهای کوچک و رودها حاصل می شود. پس هر تمدنی هر چند خرده پا و کوچک، سهمی در پویایی و جوشندگی فرهنگ شهری دارد و خرده فرهنگ ها هستند که تمدن های بزرگ را می سازند. در واقع فرهنگ‌های محلی، پشتوانه و مقوّمی برای رشد و استعلای فرهنگ ملی هستند. این نسبت و تعامل را نمی شود انکار کرد، این فرهنگ به روح ملی کمک می کند. روحی که در دل همه خانه دارد. از این رو ما با فردوسی هزارساله، احساس خویشاوندی می کنیم ولی با بسیاری از افراد معاصر نه!! در ساده ترین شکل موسیقی و شعر اقوام ایرانی، کرانه ها را در می نوردند و از شمال به جنوب و جنوب به باختر و خاور ره می جویند و بر زبان ها و دل ها جاری می شوند.
این پیوستگی قومی و پراکندگی جغرافیایی راز شگفت و مانایی این کهن بوم و بر است که به لطف و سعی شاعران و خنیاگران و اهل هنر و اصحاب اندیشه فراهم آمده است و هر ایرانی روح و جان خود را در آینه آن باز می یابد.  شعر بومی، زیبایی خاص خود را دارد، او جهان بیگانه را تبدیل به آشنا و قابل سکونت می‌کند. نبض طبیعت پیرامون را می گیرد و با او یار می شود. دریافت های هستی شناسانه خود را از طبیعت دارد. شعرش رابطه مستقیمی با زندگی و کار دارد، عین زندگی است. پویندگی در ذات او ...
شعر بومی تجربه ای دل پسند، شریف، صمیمی و زلال از زوایای پنهان روح ایرانی است که به ذهن آدمی خطور می کند تا کرانه های این مرز پرگهر را جاودانگی بخشد. این توانایی، احساس هویتی در حفظ ارزش‌های ملی است و نشانی حیات زنده و سرشاری که حس همبستگی ایجاد می کند.
چگونه می توان شعر و هنر محلی را ملی کرد و شعر ملی را بین المللی؟



وُر زیر غمت حیرد و حَویرُم کمکم کُ
زورم به غمت نیره، مو پیرم کمکم کُ
دیدِی که چطو بَرد اِتَپه وُر منه هَره؟
 هَمجُورو مِنِ عشق تو گیرُم کمکم کُ
چی شَمع اِزنی تش به گُلالم و اِخندی
تش وستِ بُم و دارم اِچیرُم کمکم کُ
هی دست ازنم، پا ازنم، هی رُمِ لَمتر
ایگوی مِنِ دریای حَویرم کمکم کُ
صد تیر ازنی وُر مِنِ جونم تو به مِرزنگ؟
ای گل به خدا کشته یه تیرم کمکم کُ
 دونی همه دم پا اِوَنی وُر سَرِ فرخ؟
 گَرتُم به کف کُووش تو گیرم کمکم کُ


دوروین دس گیرمه
انه ت دمبال سر تجمه
تا ات گذر
ت قشنگ چشه/ شکار هاکنم
چیک، چیک، چیک
چی کار دارمه...
مردم چی جوری شکار کننه
من خایمه/ ش کار هاکنم
ت قشنگ چشه
قاب بیرم/ انه هارشم
م زوون بن بیه
تف،تف،تف/ تف بر تفنگ !


شو گِرِتم شَل و شَکَت، دِمِه حالِ خُم غریوم
دُوسِ بازیگر کُجایی، تا بوم مِمونِ بازیت
سَردمَه، یخ کرده تَژگام، خاکِ سرد دِش
 می زنم وِ
وری تا تَژگام بلیز با، وا بادِ دامون بازیت
دردیام سخت و سنگینَن، آزِ رَتِه نی دِ پایام
بیا تا کویاکِه دَردِه، بِییری واشُونِ بازیت
دخترونِ خاو و بیار، خیال ملوَنی دارَن
زَرگَریا به تا بتاشَن، دَسوَن و مِلوَن و پاوار
دِ دُر گرون بازیت
پَریا کُچکِ غَموار، د بَنِ دیوا اسیرن
دُو ایواره تنگلاتی وا تیر وا زِره زنجیریاشو
تَش و رَه شوخون بازی
دِ بُنِ اَنویا مَردِم، نِشِسَه رُوسَمی دلتَنگ
وری تا رَخش دِر بیایه، دِ کمین نابراری
سوارش دوری وراره، دِ مینِ میدون بازی

وضعتُ خطّاً
لأعرفَهُ بعد عودتي
الشارعُ، بدايةُ كلمةٍ أخشاها
إذن البدايةُ:
السقوطُ باسمِ درجٍ
حقاً قالوا عنهُ
أمسى مائلاً
هل تأذنوا لي؟
(الخطوطُ معاً ...)
على فكرة!؟
جاؤوا مخادعينَ
أمسوا بدائيينَ بلا أيّ خطٍّ
ماتَ هذا أيضاً!
لكي لا يكونَ خلفَ الغلافِ فارغاً
إرسموا!
أ ما تستوعبونَ المجاملاتِ
تتزلجونِ على أنفسكم!
عودوا لترسموا خطّاً في الشارعِ الاوّلِ
هناك ثمة خطٌّ فوقَ خطٍّ.

میگمش راسش بُوگو دوسم می داری؟
میگه وُی ها
میگمش اگر باخوام پا پیش می ذاری؟
میگه وُی ها
میگمش قول و قرار به کسی نداری؟ میگه وُی نه
میگمش نه پس بیام به خواسگاری؟
 میگه وُی ها
میگمش اگر ننت یه دهن پر گف نمی خویمش
میکنی رو حرف و قولت پافشاری؟ میگه وُی ها
میگمش آقات چیطو؟ اگر او هم باز بگه نخیر...
میتونی تو رو آقاتم دلیل بیاری؟ میگه وُی ها
میگمش تو قوم و خویشا کسی هس
که ای چیا شد
بکنه تو روز مبادا تو ره یاری؟ میگه وُی ها
میگمش اگر نخواستن من وتو به هم برسیم
تو بروی من می کنی گریه و زاری؟ میگه وُی ها
میگمش بو یی همه اوضا اگه اتفاقی افتاد
ینی ترکم می کنی روزی روزگاری؟ میگه وُی ها
میگمش نه پس بذار اینانه رِ از دلم بپرسم
بیبینم با ای همه حسنای که تو داری؟
 میگه وُی ها؟

سَرا پا دَردِم وُ مُردِم سی یی یارِ وفاداری
که سَر بیارَ وِ بالینِم، بَشینَ چی پِرستاری
سَرم چی مِغِلی پُر تَش که خاکسَر وَنؤَ داغَ
دلِ پِشنیم عَطَش دارَ سی یِ دَسمالِ نِمداری
خدایا مَر تو وا کُم گِل منِ ساختی که یی عمرَ
چی کیزهَ اِشکِسی هرگز وِ خُم نِیمَ خَریداری
اگر خُو سیل بَکی مِینی چی اَحوالِ منِ زارَ
دِ زیرِ تورِ صیادی تَقِلا کوکِ کوهساری
چه جایایی دِ دُمِ ای دلِ لیوهَ نَرتِم مِ
وِ طَمایی که، روزی خوش بُؤَ وا دیِنِ یاری
نِئیمَ دِ همه عمرم بَشینَ چی "عزیز" عمری
نِیییَ داغِ سنگینی وِ کُنجی چی عَزاداری

شال آدم خور آهو اَمیشین
واشک لنگه ی یاهو امیشین
تشنه ی خونه جه بس خانه خرس
واوه خو دسته‌یا چاقو امیشین
جه کروج گرمه بجه ناله آیه
کره خاب دندره جاکو امیشین
رو به قبله نهبو گفتیدی خلق
کره خنده دره گازو اَمیشین
پاخاری داشتیدی شال و سوکوله
نهبو اَ پا او پا رو اَمیشین
خالیه شانه جه بار تکودو
بالکا اورسنه چانچو اَمیشین
بزئیم جوفتو بوخوردیم ماله موفت
سر به قربانه شکم بو امیشین
جوانی داغه بیده بیم کوچیکی
پیری گهواریه نانو امیشین
گیله درمان بوکودیم دردسرا
ایفاقه گر نوبو دارو امیشین
مرگه نسخه خوکه ره آبا دهیم
باطله سحرا بو جادو اَمیشین

مَوا برم تنها بَشُم
تنها فقط با سایَه خو
ساعت تلخ رفتنِن
مه خوب اَفهمُم غایَه خو
دو روز تلخ زندگی
قصه‌ی تلخ مردنه
امید یک روز زندگی
دنبال خو با گور بردنَ
ای دل دگه گولُم مزن
ای دل دیگر گولُم نزن
 مِه بِشتِه گولت ناخارُم
برگشتن اینین ای سفر
دنبال خو بِی تو نابرم
آدمِ پوچی مثلِ مه
کجا بریت که جاش بَشت
با چه زبونی گَپ بزنت
تا یکی آشناش بشت
موات از ایجا دور بشم
جایی برم که چوک اَرُم
غیر از خیال خوب خوم
هیچی نَهستَه تو سرم
ای دل دگه گولم مزن
ای دل دیگر گولم نزن
 مه بشته گولت ناخارم
برگشتن اینین ای سفر
دنبال خو بِی تو نابرم
دنبال خو بِی تو نابرم


سؤز یازماغا عاجیزدی قلم اولماسا عشقین
هیجران یولونو بیرده گه لم اولماسا عشقین
جان آلمادا سن، وئرمه ده من، سجده ده هر دم
ایتگیندی گونش، منده وِلم اولماسا عشقین
هر ثانیه مین یول اومارام آل یاناغیندان
شاید یئری وار گونده اؤلم اولماسا عشقین
بیگانه ایزی گؤرسه نیری سئوگی باغیندا
گاهدان تیکانام، گاهدا گولم اولماسا عشقین
سئودا حرمی مأمن اولوب تولکویه_قوردا
خرمن سووران ایستی یئلم، اولماسا عشقین
بولبول یوواسی قارقالانیر دای بو شه هرده
اعجازدا یالان، جوشمور الم اولماسا عشقین
شیطان لباسیندا قیلیرام من بو نامازی
سدلر سیناجاق، سانکی سئلم اولماسا عشقین
دیوانه منم عشقیده فرزانه لیگیندن
نیسگیلده باشان، منده بئلم اولماسا عشقین

لهجه‌ی ولاتی در محله‌‌ی ورنوسفادران خمینی‌شهر اصفهان، کاربران زیادی دارد و یکی از گونه‌های بازمانده از زبان پهلوی است که هنوز در  بخش‌هایی از استان‌های یزد، اصفهان، مرکزی و… مردم از آن استفاده می‌کنند.
تقیه جونی بابا هر رو آما گول خِریمه
مثل آرو و اِزِ بازم صبا گول خِریمه
شیطونه هی آما را از چپ و راست گول خوسووه
از جُله وُ عقب وُ گاره و بالا گول خِریمه
مثلی کُو سَرگرُمون بَرا کِلا ساتِه ببوُ
کچلیم آره از این کِلا مالا گول خِریمه
زانیمون لَرزو وه وختی کُو پا پول یووه میون
رنگیمون زرد بووه کُو خُو طِلا گول خِریمه
ویرمون شووه چِز و معجزه‌ی موسویا
گوساله وختی اینیشتا، یا خدا گول خریمه
از گولی مَدوم علی رو کوفه تِینا بمونا
وختی وَختُوی آما رَم مثلی اونا گول خریمه
هر کی کو اومه بیاد بزک نمیر بهار میاد
اگه صابار ابی یَم بِوا؟ آما گول خِریمه
خره پای یه بار شووه رو اُلَکی اما آما
هر رو هر رو بدتر از گاو و خرا گول خِریمه
گونگ بِوام اگه بِوام عبا و عمامه بَدو
اما وختی بِبو اسباب ریا گول خِریمه
تقیه جونی بابا این لوکه دُشکی ندارو
آما از رنگی کمونی حلاجا گول خِریمه


اگِه راس می‌گوی بیا گوشدا بیذار رو دلاشون
مردوم این دور و زمون با سیلی سرخه‌س لُپاشون
بس‌کی صُحب و ظور و شوم غصه و حَسرِت می‌خورند
دیگه نون و دوغ، غِریبی می‌کوند تو دلاشون
چِلاشون کو چل بودند، بیخودی گفتن ندارِد
خوددا بپا کو حواسی ندارند عاقلاشون
شادی و شیونی این دربدرا عَینی همِس
تو یَخاشون تِپیدِس هر جا نشسته‌ن، سراشون
خنده خشکیده دیگه رو آرواره این دربدرا
سکته کردن جِوونا، دقمرگ شدن کاملاشون
دلُم از این می‌سوزِد کو بعدی قربون‌صدقه
کوجی دوختن رو یخه این جِوونا، مادِراشون
خُداوُم درگایی رحمِتشا رو مردوم پیش کرد
بس‌کی نادُرُس شدن یه دسته از کاسباشون
شیمیای بس‌کی دادن پا آلِشنگ و شبدِرا
خراوم یه جور دیگه شد عباسی عرعراشون
هر چی شد چله کوچیک و هر چی قوس اومِد و رفت
نچکید یه تورکه بارون دیگه رو حاصلاشون
پریش اَی خنده می‌کرد و فقی زد زیر گیریه
عقلی‌مندا چِل شدند، این کو بودِس رئس چلاشون

که م  بیوش  به چم  دیره،  له ی  شور شور  وارانه
یه ی  شه و   بمینه  لامان مه ر  ئیره  بیاوانه
ئامان  وه  تو  هاوردم ،  دی بال  و  په رم  نه شکن
چیو  که و تر  زه خمیگم هامه  لیو  ئی  بانه
عومریگه  چاوه ریتم،  پامال  جووانیتم
بیلا  که  ده می  ته ر  که م  له و  چک چک  زولفانه
که م بیوش بچم دیره، ئه ر مردمه  چیو هیلم
ئاخه شه یوه که ت خیسه له ی وه خت  زمستانه
ئه ی  داد  جووانیمان چیو  نه قش سه راوی  بی
خاوی  بی  و  تاوی  بی،  ئی ئاور وهارانه
تا گییان   نه که نی  عومری، راحه ت   نیه گری   ئه ی  دل
به ختت  بسزی سه د  جار،  مردن   مه گه   ئاسانه
دونیا  ئه گه ویران  بوو ، رخم  له چه چوو  "په ر توو"
ده وریشم و ئاواره ، مالم وه سه ر  شانه


گَپ هَمی من رَی بِتُم واسا وُ ریمَت نی بِگُم
ایخِمِت اندازه ی دنیا وُ ریمَت نی  بِگم
ایگُم ئی دَف دیمِت باید بِگُم، اما اِیای
وَر تِیَم ایرَی رِیا بالا و ریمت نی  بِگم
صد ولا ایخُم بِگم زُلفَل شِلالِت حَیفه که
تَپ تَپی وابوهه زِر مَینا و ریمَت نی  بِگم
خم خودونم سیچه هر شَوْ وا یه کاسه ی ماس ایای
اینشینی جُنگ دَی سَر جا! وُ ریمَت نی بگم
پشت پرزینِ گپر هر شب ایام سی دیدنت
ایوَریسُم سر دو پنجه ی پا و ریمَت نی بگم
روز بارون من زمهسون صد ولا اومم بگم
شَو مَیو مِن کوچه مِن سرما و ریمَت نی بگم
ای گپ ایبوی وا یه سغده ی ایکشم آخر ولی...
تا قیموت ایکنم سُرسا و ریمت نی بگم
تی همه ئی مال و ابادی گدم دیوونه تم
تی خوت اما ایکنم حاشا و ریمَت نی بگم
سی دُورل مال خم دونم که گفتی وم بگوین
ایخمت اندازه ی دنیا و ریمت نی بگم

سرده واس بانكوول سه ر ده واس بانكول
ئه ي وجاخ كوور ئه ي ميلكان چوول
ئه ي كيوه ي به رزيگ هه تووزو ته مي
ئه و كه له چه ني وه پيدا نه مي
ئه و كه ل هيول هه فده سالانه
فريشتگ بخت كرده مالانه
ئه و بريوه پيه نه ئه و ده م چيو قه نه
دل له جي به ر دل له جي كه نه
ئه و گردن برزه ئه و بژانگ شووره
له ژيرو خه نِ له ژيرو نووره
ئه و ابرو پيون ئه و كه مان داره
ئه و تير وه شنِ كه مان ئه وشاره
ئه و ده م ئه ل پيچه ئه و يه قه وازه
ئه و بالا به رزِ  كه مه ن درازه
وه قول شاكه ئه و وه ي له وه ره
ئه و گره ي آگر له جه سه ده ره
سوخمه ي سكه دووزِ سه وز سووراني
كونه ي كه ل پووسِ گه وراي گوراني
د ره ديف ره سن داس له ناو قه يي
كريه يان داگه له بان به بي/
زلفه يل ليوولِ خسگه وه شانا
«شكرانم پيد بوو كه س سر نه زانا»
كه وي گرده ني روكفتگه ئه و ده ر
«شكرانم پيد بوو بيناي بان سر»
خان مه سيور ها كو ئي كه له بيوني
شاكه كل بكه ي له شوون نيووني
خان مه سيور وه تم هه م كه فته و هيوورم
بيس و چوار ساله له ي شاره  ديوورم
شار منالي شار بازيم/ شار سر به رزي و سر فه رازيم
شار برايلم شار دووسه يلم
شار عشقه يلم شار بووسه يلم
شار شادي و شار شيوه نم
هووره چر ه يل چه مه ري خوه نم
شار شيرينم شار شارانم/ ملك و ماواگه ي جار جارانم
بيس و چوار ساله لي شاره نيم
م دي م نيم ئه نيو م كيم؟
نه خان مه سيوورم نه مير نه و رووزم
په ره ي بنيوسم له حال و رووزم
ويل وه يلاني لي ناو شاره يله/گرفتار ناو گرفتاره يله
ته نياي بي كه س بي هاو نشيني
بي ده دس بي پاي بي دنيا و ديني
دار بي سايه ي بي برگ و باري
له پاي نه نيشتن ئيل و ته باري
تيول ئه لكه نياگ فرره درياگي
جارر وه ره لاي يه ي شو خورياگي
دار كولوور له ناوه و چوولي
بار د دنيا له بان كوولي/ شاكه يه حال براگه ي تنه
تنيا م نيم گشتي چيو منه
زه يومان سيه و كيوه مان كه وه
كه سي نيه زاني رووژه يا شه وه
هام شوو نه ي ريم برري بررانه
سال تاعوونه سال قررانه
له ي ملكه نيه خي ميگه نواري
ئاسمان ئه ور كه ي وه لي نيه واري
لافاو كه فتو ري وه لي له مالان
نه كه فته و بان كووره گلالان
كووره گلالان كوورو لال مه نن
كوورپه منالان هه منال مه نن
مه ر خوداي رحمان خوه ي بكه ي كاري
تا ئه وري بايدو تيه وي بواري
تيه وي بواري دنيا بشووري
ئي ته پو تووزه له يره بتووري
ئي شه وه زلفي بخه ي وه پشتا
خوه ر ئلاي له بان سه ر مانشتا
مني له شار غريبي بامه و
گيا سوز بكه ي وه ده م پامه و
سووسه ن بچري ئه و سر نساران
وه ت مزگاني هاته وه ياران!


صُبحه اَفتو زده اي يار وَري راس آوو
عالم آويدنه بيدار وري راس آوو
مي چقه ياوه بخوسي كه بياين ري سرت
تا نبردنت سَرِ دار وري راس آوو
اَ نَوَرسي يولا مُرده خَرَل ايخرنت
ايخي كه دَ قيتت نَده كفتار وري راس آوو
خوِ مرگ رفتي بردن گله ي تا پَس كُه
هي كمك هاي خور دار وري راس آوو
تو نشين تا كه بياين و بوندن دَسِتَه
دشمن اومه پس ديوار وري راس آوو
چارو گرگ قطارِ بِزَ پس كول تفنگ
خنجر سر كج وردار وري راس آوو
انتظاري كه يكي قافله یه رد بكنه
فكر كي پاي كي،كي سَلار وري راس آوو
هي نگو هيچ كي نيسي كه بيايم پس سرش
خوم اياوم سَر سردار وري راس آوو
رستم زال خوتي خين سياووشِِ بسو
پر سيمرغ بكن تش باد وري راس آوو
زندِي ايگن هنره، مُردنَم ايگن هنره
سي دو تاش مرد هنر دار وري راس آوو

1
مَولوی صاحِب منی
 سَرا دَم کَن
نامیی دیِیم دِ مِنی
دلا جَم کَن
2
ای کَپوت چاهیک
بال جَنت نِندی
منی دِلِ بَندا چ
ریشگا سِندی
3
تِ دَپِ دنتان
چو تاجگ شیری
تِ چَمّا لگنت
چو برنوی تیری


سال‌دووازده‌ما، فایزن بهارا
باغ و بوسّونا، فقّا مزارا
لردیا، پُر اَ تیک و تاقارا
کو سواسونا و چاربازارا؟
کو دیگه عسما و عس‌سووارا؟
خالین باغا از بلگ و بارا
ظور و پی‌سین و بونگ و سیفیده
بلگا انگاری دسّا بریده
کارتی و خینی و لی شریده
زرد و لغماسی و اُو پالیده
پندی و بی‌جون و ورتکیده
هی میوفدن، اَ بالا چنارا
وخ غلاغا اَ رو چینه باغا
می‌خونن از تو گرت‌ودولاغا
کور می‌شن تو دلامون چراغا
هی می‌شن کُپّه داغا رو داغا
نیس دیگه حیصلا، دل‌دُماغا
مرده اون روزا و روزگارا
آدما انگاری سنگ و شیشه‌ن
حرفاشون مث عسل اما نیشن
روشْنا و گرمن اما آتیشن
تو یه صحران اما گرگ و میشن
مث کلاف چارگتا روده‌ریشن
گل همن، بدتر از کار و بارا
گائیشون دوبّن و هار و غرّه
زیرپاهم هم‌دووا می‌کنن له
گایشونُم روزگار کرده تمبه
زیک زده‌ن، مث شبا ماتن و مه
می‌شمارن عمراشونا خو تسبح
تو برافتو یا سایه دیفارا
وازه چش‌شون اما خو می‌بینن
سوخده‌ن و آتیشا او می‌بینن
خوش‌خیالن، یکا نو می‌بینن
کرّه را قوچ و ورزو می‌بینن
خوشحالن وخ کُ الّو می‌بینن
دیر و ور گمبِزا و منارا
غیری بیف، هیچی گل بون‌وبر نیس
خویشی از غصه، نزّیک‌تر نیس
گل درختا دیگه چوق‌وچر نیس
راوُرو هس اما راگذر نیس
تو کُلا از تفنگچی خِوَر نیس
کو فشنگا، تفنگا، قطارا؟
هیشکی نیمگِد: چما کو؟ خما کو؟
کو رفیقا سفر؟ همدما کو؟
همسادا، همخونا، هم‌غما کو؟
رازنگردارا و محرما کو؟
هیشکی نیمپرسه پس رُسمّا کو؟
هیشگی نیمگد: کو اسفندیارا؟
کی اومد، آسمونا، زمین کرد؟
پا‌‌دیفار، خود کلنگُش، کمین کرد؟
طاقا را بی‌پی و بی‌سیتین کرد؟
پیشنیا را اَ غم پر اَ چین کرد؟
جیگرا، پر توول، پر اَ خین کرد؟
انگاری دیری تیرکه انارا
دیره‌مون دیره‌ی زور و جبرس
دِیروورمون یه مُش گرگ و ببرس
هر جا چش می‌ندازیم، سنگی‌قبرس
چاره دردا یا اشکس، یا صبرس
آسمون سال‌دووازّه‌ما ابرس
سال‌دووازّه‌ما فایزن باهارا
















ر