درخواست المپیادی‌ها از دولت

هدی هاشمی
خبرنگار
رئیس جمهوری نقش اولیای دانش‌آموزان و محیط خانواده را در رشد و شکوفایی استعدادها و نخبگی دانش‌آموزان حائز اهمیت دانست و گفت: رقابت سالم، عادلانه و برمبنای مبانی درست در همه زمینه‌ها موجب تحرک و پیشرفت خواهد بود.
به‌گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری، حجت‌الاسلام‌والمسلمین حسن روحانی روز یکشنبه در مراسم تجلیل از دانش‌آموزان مدال‌آور المپیادهای علمی جهانی سال ۲۰۱۹ میلادی با اشاره به ضرورت تلاش برای استفاده هر چه بهتر از فرصت‌های زندگی، اظهار داشت: بخشی از نخبگی مربوط به هوش و حافظه ذهنی افراد بوده، اما بخش عمده‌ای که این نخبگی را ماندگار و درخشان می‌کند، به تلاش و کوشش فردی وابسته است. وی بیان داشت: با توجه به معیارهای دینی و اسلامی حتی قبل از تولد نیز حالات روحی و روانی و شرایط زندگی اولیا در چگونگی رشد و شکوفایی استعداد فرزندان تأثیرگذار و مهم است.


رئیس جمهوری با بیان اینکه معتقدم کشف استعدادهای درخشان باید در دوران پیش از مدرسه یعنی از پیش‌دبستانی یا حتی دوره‌هایی قبل از آن آغاز شود، خاطرنشان کرد: شکوفایی استعداد در انسان‌ها، همواره یکسان نیست و باید فرآیندمحور دیده و مدیریت شود، یعنی ممکن است فردی استعدادش در دوران دبستان شکوفا بوده و در دوره‌های بعد مانند دبیرستان دچار افت شود؛ از این‌رو باید در راستای حفظ و ماندگاری استعدادها در نخبگان برنامه‌ریزی و تلاش داشته باشیم. روحانی، چگونگی محیط زندگی و تحصیل را در رشد استعدادها و تداوم شکوفایی آنها تأثیرگذار دانست و عنوان کرد: باید از نخبگان و استعدادهای درخشان کشور تا پایان دوره تحصیل‌شان مراقبت کنیم تا خدای ناکرده غبار ناامیدی بر درخشان بودن آنها نیفتد.
وی با بیان اینکه اساس این رقابت‌ها در علم و دانش بوده و از این‌رو تقدیر از برترین‌ها مهم است، اظهارداشت: رقابت سالم، عادلانه و برمبنای مبانی درست در همه زمینه‌ها موجب تحرک و پیشرفت خواهد بود. رئیس جمهوری با اشاره به اینکه باید در مشاغل گوناگون و حساس کشور به‌دنبال جذب افراد نخبه باشیم، گفت: اگر نخبگان را در زمینه‌های گوناگون جذب کنیم، هزینه‌های اداره کشور پایین آمده و شرایط بهتری در راستای توسعه و پیشرفت ایجاد خواهد شد که امروز خوشبختانه در سیستم جذب از سوی سازمان اداری و استخدامی کشور نسبت به جذب نخبگان اقدامات خوبی صورت گرفته است. روحانی با بیان اینکه استعداد و هوش ذاتی انسان‌ها در زمینه‌های مختلف می‌تواند حرکت رو به توسعه و پیشرفت کشور را تسریع کند، افزود: امروز در دولت شاهد نظرات گوناگون از سوی برخی وزرا در حوزه‌های مختلف هستیم که نشان از آگاهی و جامعیت آنها نسبت به مسائل در بخش‌های گوناگون است.
وی ادامه داد: در دوران دفاع مقدس نیز فرماندهان نخبه‌ای بودند که با وجود آنکه در مسائل جنگی تحصیل نکرده بودند، اما عملیات‌ها را به طور خارق‌العاده برنامه‌ریزی می‌کردند و نشان دادند که یک نخبه می‌تواند موجب پیروزی در یک عملیات شود.
رئیس جمهوری با تأکید بر اینکه تلاش دولت بهره‌گیری درست و مناسب از نخبگان در بخش‌های مختلف است، افزود: یکی از اقدامات دولت در این راستا حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان بوده که زمینه بسیار مناسبی برای آینده نخبگان به وجود خواهد آورد. روحانی با اشاره به اینکه امروز کشور در همه بخش‌ها و رشته‌ها نیاز به نخبگان و پرورش استعدادها دارد، تصریح کرد: اگر فردی در علوم انسانی دارای استعداد بوده و حقوقدان لایق و وکیلی مجرب شود می‌تواند در یک دادگاه بین‌المللی به نفع کشور اقدام کند. همچنین یک هنرمند با استعداد هم می‌تواند با هنر خود افکار گوناگون را جذب و پرورش دهد؛ مهم این است که چگونه و در چه مسیری از استعدادها استفاده کنیم.
رئیس جمهوری با اشاره به اینکه نسبت به استفاده از نخبگان در وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های دولتی تأکید داریم، گفت: از نخبگان باید در حوزه مشاوره در وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های دولتی استفاده شود و طی زمان این افراد می‌توانند حتی بالاترین مقام اجرایی را به دست آورند. روحانی با اشاره به ضرورت آموزش مهارت به دانش‌آموزان، گفت: امروز مهارت‌ها، ‌علوم، دانش و فناوری‌ها به‌طور مداوم در حال تغییر است و به روز بودن در این عرصه بسیار حائز اهمیت بوده و باید دروس مربوطه در دبیرستان و دانشگاه بر این اساس به‌روز شود.
رئیس جمهوری با بیان اینکه علم، دانش و فناوری، تنها محدود به یک دوره نیست، افزود: درس خواندن و مهارت‌آموزی باید با آخرین تحولات جهانی دنبال شود.
روحانی با توصیه به مدال‌آوران المپیادهای جهانی بر تلاش در زمینه ادامه مسیری که در پیش گرفته‌اند خطاب به آنها گفت: همه دستگاه‌های دولت وظیفه دارند حامی و پشتیبان شما بوده و محیط رشد و شکوفایی را برای شما فراهم کنند. رئیس جمهوری خاطرنشان کرد: امروز در اقتصاد و فرهنگ دانش‌بنیان شاهد تحولات بسیار خوبی هستیم و دانش‌آموزان با استعداد و قهرمانان المپیادهای علمی می‌توانند آینده‌سازان خوبی برای کشور باشند.
‌پیش از سخنان رئیس جمهوری، محسن حاجی میرزایی وزیر آموزش و پرورش گزارشی از چگونگی حضور دانش‌آموزان با استعداد و نخبگان کشور در المپیادهای علمی و بین‌المللی و برنامه‌های این وزارتخانه برای حمایت و پشتیبانی از آنان ارائه کرد.
مدال آوران المپیادهای علمی سفیران فرهنگی و علمی کشور هستند
حاجی میرزایی، وزیر آموزش‌وپرورش با بیان اینکه مدال‌آوران المپیادهای علمی سفیران فرهنگی و علمی‌کشور هستند، گفت: این قهرمانان شاخص معتبر و نماد برجسته‌ای از این هستند که کشور ما ظرفیت‌های علمی بسیار خوبی را دارا است. وزیر آموزش و پرورش تأکید کرد: هر چه بتوانیم شناخت دقیق‌تر و کامل‌تری از استعدادهای درخشان و نخبگان داشته و آنها را خوب کشف کرده و در راستای تداوم‌شان تلاش کنیم، دستیابی به اهداف توسعه علمی در کشور میسرتر خواهد بود. وی اظهار داشت: نخبگان و مدال‌آوران المپیادهای علمی، قهرمانانی هستند که به تقویت هویت و افتخار ملی کمک شایانی می‌کنند و این در حالی است که امروز جامعه برای افزایش امید و اعتماد اجتماعی نیاز به تقویت سربلندی در جهان دارد و هرچه رکوردهای در رقابت‌های جهانی ارتقا یابد این نیاز بهتر برآورده خواهد شد.
او با بیان اینکه سیاست این وزارتخانه توسعه میدان کشف استعدادها و تلاش بیشتر در راستای تقویت آنان است، افزود: از سال ۹۳ طرحی به‌عنوان طرح شهاب در آموزش‌وپرورش آغاز شده که هدف آن شناسایی استعدادهای برتر از پایه ابتدایی است. حاجی میرزایی ادامه داد: بر این اساس در سال تحصیلی ۹۸-۹۷ این طرح در ۸۸ هزار مدرسه و در پایه‌های چهارم و نهم توسعه و ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار دانش‌آموز را در برگرفت و تلاش ما توسعه این طرح در مناطق روستایی و محروم کشور برای شناسایی استعدادهای درخشان در این مناطق است.
وی گفت: معتقدیم مدرسه‌ای که در آن کشف و استعدادهای فطری صورت گرفته و پاسخگویی به این استعدادها در آن انجام شود، مدرسه تراز ۱۴۰۴ است.

المپیادی ها چه درخواست هایی از دولت دارند؟

چندی پیش دانش‌آموزان المپیادی ایران در رشته‌های ریاضی، زیست، شیمی، نجوم و کامپیوتر با کسب مدال‌های طلا و نقره در دنیا یکبار دیگر خبرساز شدند. سهم ایران از المپیاد امسال 3 مدال طلا، 17 نقره و 8 برنز بود. این البته جدا از آن 5 مدال طلای فیزیک دانش‌آموزی بود که به علت میزبان بودن رژیم صهیونیستی و انصراف دانش‌آموزان ایرانی از سوی مسئولان کشور به آنها اعطا شد تا المپیادی‌های فیریک هم بتوانند از تسهیلاتی که به نخبگان داده می‌شود استفاده کنند. این افتخارات دانش‌آموزان ایرانی موجب شد تا دیروز رئیس جمهورطی مراسمی از مدال آوران دانش‌آموز تجلیل کند؛ مراسمی که البته با درخواست‌های نخبگان همراه بود. برخی از المپیادی‌ها از تبعیض و بی‌عدالتی آموزشی گفتند و برخی دیگر هم از رئیس جمهوری خواستند تا شرایط و تسهیلات بیشتری برای دانش‌آموزان المپیادی در نظر بگیرند.
موضوعی که فاطمه مهاجرانی رئیس مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان در گفت‌و‌گو با «ایران» بر آن اشاره می‌کند و می‌گوید: امسال در جریان اعزام‌هایی که انجام شده برای آنکه پسران مشمول خدمت سربازی بودند باید وثیقه‌ای می‌پرداختند؛ اتفاق بسیار بدی که با حاشیه‌هایی هم همراه بود. متأسفانه ما در مرکز سمپاد اختیاری نداشتیم و تفاهمنامه‌ای که باید با سازمان نظام وظیفه امضا می‌شد، امضا نشد و همین موضوع موجب شد تا بچه‌ها خودشان برای خروج از کشور وثیقه بگذارند. او با تأکید بر اینکه از رئیس جمهوری درخواست کرده‌ایم که مرکز استعداد‌های درخشان را به سازمان تغییر دهد، اظهار می‌کند: در سال ۸۹ سمپاد و باشگاه دانش‌پژوهان جوان با یکدیگر ادغام و تبدیل به یک مرکز شدند.
این اتفاق براساس یک مصوبه شورای عالی اداری و با موافقت وزیر آموزش و پرورش و رئیس جمهوری دولت دهم انجام شد. همین موضوع موجب شد تا اختیارات ما کاهش پیدا کند. در آن سال‌ها که ما سازمان بودیم در حد معاونت علمی ریاست جمهوری اختیار داشتیم اما حالا نمی‌توانیم مسائل اصلی المپیادی‌ها را حل کنیم. یک مرکز بودجه مستقل ندارد. بنابراین بودجه و تصمیم‌گیری‌های آن با نظارت و همکاری ارگان‌های دیگر انجام می‌شود. این شرایط موجب می‌شود که باشگاه دانش‌پژوهان جوان عملکرد و اثرگذاری قبلی خود را نداشته باشد. برای همین امسال نتوانستیم با سازمان نظام وظیفه تفاهمنامه امضا کنیم.
وی تأکید می‌کند: تقریباً همه مدال آوران از رئیس جمهوری خواستند تا به این وضعیت رسیدگی کند چرا که اگر بتوانیم اختیارات سابق را به سازمان خودمان برگردانیم می‌توانیم اقدامات تأثیر‌گذاری برای مدال آوران انجام دهیم و کاری کنیم که آنها بتوانند طرح‌های پژوهشی‌شان را راحت‌تر در کشور اجرایی کنند.
مهاجرانی با اشاره به اینکه نخبگان می‌خواهند سهمی در آینده کشور داشته باشند اظهار می‌کند: بسیاری از مدال آوران ایرانی توانایی‌های ویژه‌ای دارند آنها می‌خواهند در دوران دانشجویی برایشان فرآیند کارآموزی در پروژه‌های کلان دیده شود و حتی در برخی از پروژه‌ها هم سهم داشته باشند. اگر در بخش‌های کلان پژوهشی مدال آوران و نخبگان ایرانی سهمی داشته باشند آنها درگیر وطن می‌شوند و همین موضوع حس وطن پرستی آنها را هم افزایش می‌دهد و موجب می‌شود تا از خروج از کشور آنها هم جلوگیری شود.

آینده مبهم شغلی نخبگان

مصطفی خیر آبادی امسال در المپیاد شیمی توانست مدال طلا را به‌دست آورد. او حالا دانشجوی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران است. خیرآبادی علاقه ویژه‌ای به شیمی داشت اما به خاطر نبود آینده شغلی رشته پزشکی را انتخاب کرد. خودش درباره این انتخاب به «ایران»  می‌گوید: یکی از مشکلات مدال آوران شیمی آینده مبهم شغلی است. بیشتر مدال‌آوران رشته شیمی به‌دلیل اینکه آینده‌ای شغلی در این حوزه نمی‌بینند به سراغ تحصیل در رشته‌های پزشکی می‌روند. شاید اگر زمینه شغلی مورد نظر برای این افراد در کشور فراهم شود، آنها به سراغ تحصیل در رشته مرتبط بروند و بتوانند کاری برای کشور انجام دهند. او تأکید می‌کند: وضعیت دانشگاه‌ها به لحاظ تحصیل در رشته علوم پایه خوب نیست و البته به پژوهش در رشته شیمی هم کسی اهمیت نمی‌دهد برای همین تصمیم گرفتم پزشکی بخوانم.‌

مدیریت نخبگان بر نخبگان

سید‌مهدی حاتمی هم یکی دیگر از مدال آوران المپیاد است. او مدال نقره ریاضی را به‌دست آورد و حالا در رشته کامپیوتر دانشگاه صنعتی شریف درس می‌خواند. حاتمی درباره خواسته‌هایش می‌گوید: یکی از موضوعاتی که ما از مسئولان می‌خواهیم تسلط نخبگان بر نخبگان است. متأسفانه در سیستم آموزشی این موضوع دیده نمی‌شود و مدیران مدارس که مسئولیت هدایت استعداد‌های درخشان را داشتند اصلاً درکی از وضعیت استعدادهای درخشان نداشتند همین موضوع موجب شده بود تا بسیاری از دانش‌آموزان در مدارس مشکلاتی با مدیران داشته باشند. موضوع دیگر ایده‌ها و خلاقیت‌هایی است که ما داریم و دلمان می‌خواهد فضا برای کار و خلاقیت بیشتر در اختیار داشته باشیم.

مدارس خاص تهران اجازه کار به دانش‌آموزان شهرستانی نمی‌دهند

مدال‌آوران المپیاد اگر مدال طلا بیاورند می‌توانند در هر رشته دانشگاهی که بخواهند بدون کنکور ادامه تحصیل دهند اما مدال آوران نقره و برنز یک سهمیه 20 درصدی در کنکور دارند این موضوع مورد انتقاد برخی از نخبگان قرار گرفته است موضوعی که علیرضا تنوری بر آن اشاره می‌کند. او مدال نقره زیست را به‌دست آورده و حالا در رشته بیوتکنولوژی دانشگاه تهران درس می‌خواند: اگر دانش‌آموزی در المپیاد مدال نقره و برنز بیاورد حدود 20 درصد سهمیه در کنکور دارد. البته این سهمیه را امسال به ما نمی‌خواستند بدهند. این بی‌عدالتی آموزشی است. چرا که اعضای هیأت علمی برای فرزندانشان در کنکور تسهیلاتی دارند اما افرادی مثل ما که چند سال درس خواندیم تا برای کشور مقامی بیاوریم از این حق محروم می‌شویم.
او به بی‌عدالتی آموزشی در مدارس اشاره می‌کند و می‌گوید: دانش‌آموزان شهرستانی نسبت به دانش‌آموزان تهرانی مشکلات بسیاری دارند مدارسی که دانش‌آموزان تهرانی درس می‌خوانند مجهزتر از مدارس شهرستان‌ها است. تمام دانش‌آموزانی که برای المپیاد خودشان را آماده می‌کردند از مدارس خاص تهران بودند اما ما در شهرستان مشکلات بسیاری داشتیم حتی آزمایشگاه مجهز نداشتیم تا روی پژوهش‌هایمان کار کنیم. مدارس خاص تهران موجب شده تا دانش‌آموزان شهرستانی نتوانند با آنها رقابت کنند اگر ما این مدارس را در شهرستان داشتیم شاید نتایج بهتری به‌دست می‌آوردیم. باید قبول کنید دانش‌آموزان نخبه شهرستانی تسهیلات ویژه‌ای در اختیار ندارند و مجبورند با کم‌ترین امکانات به رقابت بپردازند.‌