روزنامه همدلی
1398/07/13
نظری بر اولین توافق بین‌المللی بیانیه جهانی حقوق بشر؛ سند حقوق و آزادی‌های انسان
همدلی| سال‌های سال است که در طول تاریخ، حقوق بشر بر تمام جوامع مذهبی، فرهنگی، فلسفی و قانونی حکم‌فرما بوده است. این طور به نظر می‌رسد که قدمت حقوق بشر به اندازه قدمت تمدن‌هاست و واضح است که در تمام طول تاریخ بشریت، این قانون گرچه به شکل‌های مختلف، اما حضور داشته است. تعداد زیادی اسناد تاریخی اعم از مذهبی و فلسفی کشف شده‌اند که نشان می‌دهد در آن به مفاهیمی از حقوق بشر پرداخته شده است. بیانیه جهانی حقوق بشر حاصل نتایج زیان‌بار حاصل از جنگ جهانی دوم (1939-1945) است. قبل از شروع جنگ، برخی کشورها، به خصوص آلمان و ژاپن، حکومت دیکتاتوری داشتند. کشورهایی که مردم در آن هیچ حقی برای رای به حکومت نداشتند. این کشورها هم توسعه طلب بودند، یعنی هدف‌شان گسترش کشور با غصب کشورهای دیگر بود، و هم نسبت به مخالفان خود بی‌رحمانه عمل می‌کردند. در سال 1939 میل آلمان به کشورگشایی منجر به آغاز جنگ جهانی دوم شد و در سال 1941 ژاپن نیز به آن ملحق گشت. در طول این جنگ میلیون‌ها نفر، نظامی و غیر نظامی کشته یا مجروح شدند. تشکیلات نازی که قدرت حاکم بر آلمان آن دوره بود برای گروه‌های خاصی از اسرای جنگی از جمله کمونیست‌ها، کولی‌ها، یهودی‌ها و مخالفان سیاسی، اردوگاه‌های کار اجباری و آزمایشگاهی تشکیل دادند. از بسیاری از آنها به عنوان برده‌های کار زیر فشارهای وحشتناک استفاده می‌شد. بسیاری از آنها به رگبار بسته شده یا با گاز سمی کشته شدند و میلیون‌ها نفر از این اسرا از گرسنگی، بیماری یا زیر ضرب و شتم‌های سنگین جان خود را از دست دادند.پس از اتمام جنگ، جهان در شوک سنگینی فرو رفت. طی دادگاه‌های جنگی در نورنبرگ بسیاری از فرمانده‌های آلمانی و ژاپنی به خاطر جرایم‌شان مورد محاکمه قرار گرفتند، در حالی که دفاعیه‌شان این بود که فقط طبق دستورات مافوق‌هایشان عمل کرده‌اند. مردم جهان خواستار این بودند که افراد جدای از رتبه‌شان مسئولیت اعمال خود را بپذیرند. در سال 1945 سازمان ملل، با آرزوی ایجاد صلح و عدالت جهانی زیر سایه همکاری کل ملت‌های جهان، تاسیس شد. بیانیه جهانی حقوق بشر در دهم دسامبر سال 1948 در مجمع سازمان ملل به تصویب رسید. با پایان یافتن جنگ و تاسیس سازمان ملل، این مجمع بین‌المللی سوگند خورد که دیگر اجازه وقوع این گونه قساوت‌ها را ندهد.
کمیسیون مسئول حقوق بشر متشکل از 18 عضو با پیشینه سیاسی، فرهنگی و مذهبی مختلف بود. النور روزولت رئیس کمیسیون تحریر بیانیه جهانی حقوق بشر بود. همراه وی رنه کاسین از فرانسه، که نسخه اولیه این بیانیه را قرائت کرد، به همراه گزارشگر کمیسیون، چارلز مالک از لبنان، معاون کمیسیون پنگ چونگ چانگ از چین و سرپرست بخش حقوق بشر سازمان ملل، جان هامفیری از کانادا که نسخه پیش‌نویس اولیه این بیانیه را ارائه داده بود حظور داشتند. با این حال النور روزولت به عنوان سرپرست ارائه این بیانیه شناخته شده است.
نسخه نهایی توسط رنه کاسین به کمیسیون حقوق بشر که در جنوا تشکیل داده شده بود تحویل گردید. نسخه امروزه این بیانیه دارای 30 بند است. رنه کاسین، نویسنده اعلامیه جهانی حقوق بشر در اکتبر سال 1914، زمانی که در جنگ جهانی اول سرباز بود، به ضرب گلوله مسلسل مجروح شد و بعدها نیز مدال جنگی گرفت. او از تجربه حضور در جنگ بهره گرفته و از آن در تعریف حقوق کهنه‌سربازان جانباز استفاده کرد. کاسین بعدها به وکالت رسید و بین سال‌های 1924 تا 1938 نماینده فرانسه در جامعه ملل بود و در مورد حل اختلافات از طریق راهکارهای صلح‌جویانه و به دور از جنگ به بحث می‌پرداخت.
با در نظر گرفتن گذشته تلخ رنه کاسین، واکنش وی در مقابل دفاع از حقوق بشر برای ما قابل درک‌تر میشود. این بیانیه حاصل جهان وحشت‌زده از جنگ جهانی دوم و واقعه هولوکاست بود تا یقین حاصل شود که دیگر این چنین قساوت‌هایی گریبان‌گیر جهانیان نمی‌شود. با این حال برای کاسین، که یک وکیل ممتاز به شمار می‌رفت، این واقعه تنها جنبه آکادمیک نداشت. او یهودی اهل فرانسه بود که اخراج شدن خواهرش به همراه 25 عضو دیگر خانواده از فرانسه و سپس کشتارشان به دست نازی‌ها را دیده بود.
کاسین فرانسه اشغال شده از سوی نازی‌ها را در سال 1940 به مقصد لندن ترک کرد بدون اینکه بداند چه کار می‌خواهد در آنجا انجام دهد و بدون دانستن حتی یک کلمه انگلیسی. کارهایی که او تحت عنوان «فرانسه آزاد» برای این دولت منتظر در لندن انجام داد باعث شد توسط دولت ویشی محکوم به مرگ شود. اگر از دریچه حقوق بشر به کارهایی که رنه کاسین در لندن انجام داد نگاه شود، «کمیسیون جرایم جنگی سازمان ملل» که از سال 1943 فعالیت خود را آغاز کرد، از همه جالب‌تر به نظر می‌رسد.
بیانیه جهانی حقوق بشر یک مدرک مهم است که در آن حقوق و آزادی‌هایی که حق مسلم همه است مطرح گردیده است. این بیانیه اولین توافق بین‌المللی بر قوانین اولیه حقوق بشر بود.
حقوق بشر، به رسمیت شناختن جایگاه سلب‌ناپذیر بشریت است. جایگاه جهانی بشریت به دور از هر گونه تبعیض و نابرابری و برتری، برای همه یکسان و سلب‌ناپذیر است.
اصول بیانیه حقوق بشر در سراسر جهان امید و انگیزه با خود به همراه داشت. با این حال برای اینکه تاثیر موثری در زندگی مردم داشته باشد، باید این اصول به قوانین تبدیل می‌شدند.
در سال ۱۹۶۶، کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل برای اعمال قانونی بیانیه حقوق بشر دو سند ارائه کرد. یکی از این اسناد میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی و دیگری میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بود. این دو به همراه بیانیه جهانی منشور بین‌المللی حقوق بشر را تشکیل دادند. پس از تصویب این لایحه، سازمان ملل لایحه‌های قانونی بسیاری در زمینه حقوق مختلف تعریف کرده است، از جمله حقوق حمایت از مهاجران، حقوق زنان، حقوق کودکان، حقوق مردم بومی و حقوق معلولان.
قرن بیستم شاهد جنبش حقوق بشر عصر مدرن بوده است. از آن زمان تا به حال جوامع بشری تغییرات اساسی کرده‌اند. جنبش‌های دفاع از حقوق زنان، حقوق شهروندی و جنبش مقاومت علیه آپارتاید در آفریقای جنوبی تنها نمونه‌هایی از فعالیت‌های بومی و جهانی است که پیشرفت چشم‌گیری هم داشته‌اند.
این بیانیه تقریبا مورد قبول تمام ملت‌های جهان قرار گرفته است. بیش از ۸۰ لایحه و عهدنامه، از جمله بسیاری از قراردادهای منطقه و قوانین داخلی متاثر از این بیانیه ایجاد شده‌اند. همچنین این بیانیه به ۵۰۰ زبان ترجمه شده است که رکورد گینس را به عنوان مدرک ترجمه شده به بیشترین زبان از آن خود کرده است. حقوق مطرح شده در این بیانیه تنها مختص مردم کشور یا منطقه‌ای خاص نیست، بلکه به تمام مردم جهان با نژادهای مختلف، جدا از جنسیت و جایگاه اجتماعی و سن و سال و عقایدشان تعلق دارد. این بیانیه الهام‌بخش سیستم‌های حمایت از حقوق بشر در سطح جهانی و منطقه‌ای بوده است، از جمله قوانین مصوب حقوقی که امروزه راه‌گشای حامیان حقوق بشر هستند.
مترجم: نیلوفر شریف‌زاده
سایر اخبار این روزنامه
سخت است آقای وزیر، سخت!
شفاف‌سازی لازم است
اعتراضات جوانان عراقی به بیکاری و فساد
شیما اسماعیلیان در تبیین ابعاد اعلامیه جهانی حقوق بشر: کرامت انسانی خاستگاه اعلامیه حقوق بشر
کیفرخواست ناقضان حقوق بشر به بهانه زادروز رنه کاسن
نظری بر اولین توافق بین‌المللی بیانیه جهانی حقوق بشر؛ سند حقوق و آزادی‌های انسان
گزارش میدانی همدلی از مصیبتی انسانی در روستای چنارمحمودی لردگان فاجعه در چنار
«همدلی» سیاست‌های سازمان امور مالیاتی برای جلوگیری از فرارهای مالیاتی پزشکان را ارزیابی کرد
«همدلی» آینده سیاسی رئیس مجلس را بررسی می‌کند دلخوری اصولگرایان، بی‌اعتمادی اصلاح‌طلبان
سه فرضیه برای آینده لاریجانی
هشدار برجامی پاریس
چرا آیین‌نامه سال ۸۸ رئیس وقت قوه باطل است؟
دژپسند: برنامه اجرایی اصلاح نظام بانکی به رئیس جمهوری تقدیم شد
