لزوم شفافیت درباره سماح

دوباره ایام نزدیک به اربعین، دوباره خیل مشتاقان زیارت حضرت‌امام‌حسین(ع) و پیاده‌روی نجف تا کربلا و دوباره پروسه آمادگی برای سفر و انجام مقدمات و اقدامات برای حضور بی‌دردسر و بی‌دغدغه در این سفر لذت‌بخش و البته دوباره اخبار و حواشی و مسائلی که همیشه بوده و همیشه هست!
امسال هم همچون سال‌های گذشته در نزدیکی ایام مراسم بزرگ و باشکوه اربعین، افرادی که قصد حضور در این اجتماع بزرگ را دارند جهت انجام امور و اقدامات مربوط به این سفر با موضوعات مختلفی درگیر هستند و خوان‌های مختلفی را پیش‌روی خود می‌بینند. از پروسه تمدید و دریافت گذرنامه و مجوز خروج و... _که انصافا امسال بهتر از هر سال پیش می‌رود_ تا ثبت‌نام در یک سامانه اینترنتی به‌نام «سماح» که در ادوار گذشته اجبار و لزومی برای ثبت‌نام در آن نبود و حالا هست، آن‌هم با یک هزینه 22 هزار تومانی. همین مساله چند روزی است که خبرساز شده و برخی فعالان مجازی و رسانه‌ای را حساس کرده است که در شرایطی که عراقی‌ها از خیر ویزا و هزینه آن گذشته‌اند، این سامانه سماح چطور آن ‌هم به‌صورت اجباری جلوی زائران اباعبدالله سبز شده و توفیق حضورشان در اجتماع بزرگ اربعین منوط به ثبت‌نام و دریافت کد رهگیری در این سامانه اینترنتی شده است؟ اصلا این 22 هزار تومان  که اگر در حدود سه‌میلیون زائر  _که امسال تخمین زده می‌شود در راهپیمایی اربعین حاضر باشند _ضرب شود، چیزی حدود 60 میلیارد تومان می‌شود به جیب چه شخص، نهاد یا سازمانی می‌رود؟ یا اینکه این همه سفر خارجی انجام می‌شود، از مسافران ترکیه و گرجستان و... هم چنین هزینه‌ای دریافت می‌شود؟ یا خیلی سوالات دیگر که احتمالا تعداد زیادی از آنها را همین روزها در فضای مجازی و رسانه‌ای دیده یا شنیده‌اید.
عده‌ای در این ماجرا پای ستاد اربعین را وسط کشیده‌اند و مدعی شده‌اند این پول به حساب این ستاد ریخته می‌شود و درآمد آنها از اربعین است؛ عده‌ای دیگر مدعی شده‌اند این پول به خزانه دولت می‌رود و دخل و تصرفی در آن صورت نمی‌گیرد؛ عده‌ای دیگر سخن از بیمه و هزینه بیمه و درمان به میان آورده و طبیعتا پای شرکت‌های بیمه و هلال‌احمر به میان کشیده شد و عده‌ای دیگر هم از شبهات مختلف دیگری گفته‌اند که تکرار آنها از حوصله خارج است.
اما بعد از تمام این حرف و حدیث‌ها بالاخره مسئولان پرده از سر این ماجرای اجباری و هزینه 22 هزار تومانی آن برداشتند و توضیحاتی در این رابطه ارائه کردند. البته توضیحاتی که گفته شد همچنان پاسخ به برخی شبهات نیست و می‌توان همان سوالاتی را که پیش از این هم بوده در شکل و شمایلی دیگر دوباره تکرار و باز هم نقد جدی به اجباری‌بودن چنین فرآیندی وارد کرد، با این حال اولین قدم در مطالبه پیرامون سامانه سماح، شفافیت در چرایی دریافت این هزینه و محل هزینه‌کرد آن است.


صحبت‌الله رحمانی، رئیس سامانه سماح یکی از افرادی بود که پس از حواشی ایجادشده پیرامون ثبت‌نام اجباری در این سامانه توضیحاتی را ارائه کرد و در این‌ باره گفت: «یکی از کارکردهای این سامانه بیمه است و بحث دیگر مبحث پزشکی هلال‌احمر و مباحث دارویی و درمان‌های سرپایی است که تمامی اینها به‌صورت رایگان برای زائران انجام می‌شود. از رقم ۲۲ هزار تومانی که موقع ثبت‌نام از افراد دریافت می‌شود، ۱۵ هزار تومان برای بیمه و هفت‌ هزار تومان برای خدمات درمانی گرفته می‌شود. پولی که مردم در سامانه پرداخت می‌کنند مستقیم به حساب بیمه واریز می‌شود و یک ‌ریال هم به حساب ستاد اربعین یا هر ارگان دیگری واریز نمی‌شود، درواقع ۱۵ هزار تومان از این پول مستقیم به حساب بیمه ایران واریز می‌شود و هفت‌ هزار تومان به حساب هلال‌احمر برای بحث درمانی و دارویی که به عراق ارسال می‌کنند. خدمات درمانی هلال‌احمر در عراق رایگان نیست. ستاد اربعین در حال تدوین برنامه‌ای است که در مرزها از خروج زائرانی که در سامانه سماح ثبت‌نام کردند، جلوگیری شود و اگر فردی می‌خواهد از کشور خارج شود حتما هزینه بیمه از او گرفته شود.»
پس از رحمانی، حسین ذوالفقاری، رئیس ستاد مرکزی اربعین حسینی هم در ارتباط با شبهات پیرامون هزینه دریافتی و اجباری ثبت‌نام در سامانه سماح توضیحاتی داد و گفت: «اگر اجازه دهیم هرکس دوست دارد خود را بیمه کرده و هرکس نخواست بیمه نشود، بی‌مسئولیتی ما در این‌ باره رخ داده است. مبلغی که هلال‌احمر از هر زائر در طول سال و غیر از ایام اربعین برای خدمات درمانی دریافت می‌کند، 16 هزار تومان است ولی ما با تلاش این مبلغ را به هفت‌ هزار تومان رسانده‌ایم، همه بیمه‌گذاران کشور نمی‌توانند خدمات حداکثری در عراق به زوار ارائه دهند و مبلغ بیمه سال گذشته به‌ازای هر نفر 16 هزار تومان بوده و ما امسال این مبلغ را 15 هزار تومان اعلام کرده‌ایم. فقط هزینه انتقال کسی که داخل خاک عراق فوت کند به ایران بیش از 20 میلیون تومان است. حتی یک‌ ریال از این هفت ‌هزار تومان و 15 هزار تومان به هیچ دستگاهی داده نمی‌شود. این مبلغ با حضور دیوان محاسبات کشور، سازمان بازرسی و نماینده ستاد اربعین پیگیری و مطرح شده است.»